Ασπαρτάμη: Μύθοι και Αλήθειες - Τι λέει η πρόεδρος της Ελληνικής Ενδοκρινολογικής Εταιρείας

Αφορμή για τη συζήτηση αυτή προκειμένου να αποτυπώσουμε τους μύθους και τις αλήθειες για την ασπαρτάμη, αποτελούν τα νέα δεδομένα του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας, σχετικά με το γλυκαντικό, το οποίο δεν συνιστά καρκινογόνα ουσία τελικά, αρκεί να την καταναλώνουμε σε… μικρές δόσεις.

Ουσιαστικά ο ΠΟΥ και οι ρυθμιστικές Αρχές αναδιπλώνονται με νέες μελέτες, καθώς πριν λίγο καιρό, είχαν αποφανθεί, ότι το γλυκαντικό ενδέχεται να είναι «πιθανόν καρκινογόνο».

«Δεν συνιστούμε σε επιχειρήσεις να αποσύρουν τα προϊόντα τους, ούτε συνιστούμε στους καταναλωτές να την σταματήσουν τελείως», ανέφερε την Παρασκευή 14 Ιουλίου 2023 ο Δρ. Φραντσέκο Μπράνκα, διευθυντής του τμήματος διατροφής, υγείας και ανάπτυξης στον ΠΟΥ, παρουσιάζοντας σε συνέντευξη τύπου τα ευρήματα δύο μελετών για την ασπαρτάμη.

Το Διεθνές Κέντρο Έρευνας για τον Καρκίνο (CIRC) του ΠΟΥ αποτίμησε για πρώτη φορά το επίπεδο κινδύνου της ασπαρτάμης. Οι ειδικοί που συνεδρίασαν από την 6η ως την 13η Ιουνίου 2023, συμπέραναν πως το συγκεκριμένο τεχνητό γλυκαντικό είναι «πιθανόν καρκινογόνο για τον άνθρωπο» (ομάδα 2B της κατάταξης).

Από την πλευρά της, η Διεθνής Ένωση Γλυκαντικών (ISA), αντιδρώντας στις μελέτες, τόνισε πως η ομάδα 2Β, στην οποία κατατάχθηκε η ασπαρτάμη, είναι η ίδια με αυτή στην οποία έχουν ενταχθεί το κίμτσι και άλλα μαριναρισμένα λαχανικά.
Για τον Πολ Φάροα, καθηγητή Επιδημιολογίας του καρκίνου στο Ιατρικό κέντρο Cedars-Sinai του Λος Άντζελες, «το ευρύ κοινό δεν χρειάζεται να ανησυχεί για τον κίνδυνο καρκίνου που συνδέεται με οποιοδήποτε χημικό προϊόν ενταγμένο στην ομάδα 2B».

Επικαλούμενη «περιορισμένα στοιχεία» για καρκινογένεση στον άνθρωπο, η IARC (Διεθνής Οργανισμός Έρευνας για τον καρκίνο) ταξινόμησε την ασπαρτάμη ως πιθανό καρκινογόνο για τον άνθρωπο (IARC Group 2B) και η JECFA (Μικτή Επιτροπή Εμπειρογνωμόνων για τα Πρόσθετα Τροφίμων) επιβεβαίωσε την αποδεκτή ημερήσια πρόσληψη 40 mg/kg.

Οι δύο φορείς διεξήγαγαν ανεξάρτητες αλλά συμπληρωματικές ανασκοπήσεις για την αξιολόγηση της πιθανής καρκινογόνου δράσης και άλλους κινδύνους για την υγεία που σχετίζονται με την κατανάλωση ασπαρτάμης. Αυτή ήταν η πρώτη φορά που ο IARC έχει αξιολογήσει την ασπαρτάμη και την τρίτη φορά για την JECFA.

Ο IARC ταξινόμησε την ασπαρτάμη ως πιθανώς καρκινογόνο για τον άνθρωπο (Ομάδα 2Β) με βάση περιορισμένα στοιχεία για τον καρκίνο στον άνθρωπο (συγκεκριμένα για το ηπατοκυτταρικό καρκίνωμα). Υπάρχουν επίσης περιορισμένα στοιχεία για καρκίνο σε πειραματόζωα και περιορισμένα στοιχεία που σχετίζονται με την πιθανούς μηχανισμούς πρόκλησης καρκίνου.

Ένα βαθιά μελετημένο γλυκαντικό

Όπως αναφέρει η κυρία Βρυωνίδου, η ασπαρτάμη είναι το πιο μελετημένο γλυκαντικό στον κόσμο, ενώ καταναλώνεται από εκατομμύρια ανθρώπους και ως εκ τούτου, έχει μεγάλο ενδιαφέρον οτιδήποτε ανακοινώνεται εκ μέρους των επιστημόνων.

Χρησιμοποιείται ευρέως σε διάφορα προϊόντα τροφίμων και ποτών από τη δεκαετία του 1980, συμπεριλαμβανομένων των ποτών διαίτης, της τσίχλας, της ζελατίνης, του παγωτού καθώς και των γαλακτοκομικών προϊόντων, όπως το γιαούρτι, τα δημητριακά, την οδοντόκρεμα και φάρμακα όπως σταγόνες για τον βήχα και μασώμενες βιταμίνες.

Ανακοινώθηκαν δύο αξιολογήσεις του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας και δημοσιεύθηκαν, τόσο από τη Μεικτή Επιτροπή Εμπειρογνωμόνων για τα πρόσθετα των τροφίμων, όσο και από τον Διεθνή Οργανισμό έρευνας για τον καρκίνο, τονίζει η συνομιλήτριά μας, προσθέτοντας ότι η πιο εμπεριστατωμένη είναι η δεύτερη.

Η ασφαλής δόση για όλους μας

Η μεικτή επιτροπή, κατέληξε στο συμπέρασμα, ότι τα μέχρι σήμερα δεδομένα υποστηρίζουν την τρέχουσα άποψη, δηλαδή η αποδεκτή ποσότητα κατανάλωσης της ασπαρτάμης, δεν θα πρέπει να υπερβαίνει τα μέχρι 40 μιλιγκράμ ανά κιλό σωματικού βάρους κάθε ημέρα. Επιβεβαίωσε επίσης, ότι η ασπαρτάμη στη δοσολογία αυτή, είναι ασφαλής.

Όσον αφορά το χρονικό διάστημα το οποίο μας επιτρέπουν να καταναλώνουμε το συγκεκριμένο γλυκαντικό, η ίδια η Επιτροπή, κατέληξε λέγοντας, ότι τα 40 μιλιγκράμ, μπορούμε να τα καταναλώνουμε σε όλη τη διάρκεια της ζωής μας.

Η κυρία Βρυωνίδου, αναφέρει ότι τα δεδομένα της Διεθνούς Επιτροπής για τον καρκίνο δεν είναι τόσο τεκμηριωμένα. Και συνεχίζει: Η μεγαλύτερη ποσότητα της ασπαρτάμης, βρίσκεται στα αναψυκτικά, ενώ το γλυκαντικό στον καφέ, δεν ξεπερνά τα 6 μιλγκράμ.

Καθώς το κουτί ανθρακούχου αναψυκτικού «λάιτ» περιέχει 200 ως 300 γραμμάρια αυτού του γλυκαντικού, οποιοδήποτε ενήλικο πρόσωπο με σωματικό βάρος περί τα 70 κιλά, θα πρέπει να καταναλώνει από 9 ως 14 κουτιά την ημέρα για να ξεπεράσει την επιτρεπτή ημερήσια δόση, αν υποτεθεί πως δεν προσλαμβάνει ασπαρτάμη από άλλα είδη διατροφής. Επομένως, ένα άτομο 70 κιλών, μπορεί να καταναλώνει 2.800 μιλιγκράμ χωρίς φόβο.

Να διαβάζουμε τις ετικέτες

Η πρόεδρος της Ελληνικής Ενδοκρινολογικής Εταιρείας επισημαίνει ότι τα επιστημονικά δεδομένα αυτά, ισχύουν για όλους τους καταναλωτές, υγιείς και με χρόνια νοσήματα, αλλά αυτό που συστήνουμε είναι όλοι, να διαβάζουν πολύ προσεκτικά τις ετικέτες, γιατί πολλά γλυκαντικά περιέχουν συχνά λιπαρά ή υδατάνθρακες, με αποτέλεσμα να το αγνοούμε.

Επομένως ασθενείς με διαβήτη ή άλλα χρόνια νοσήματα οφείλουν να είναι πολύ προσεκτικοί, διότι συχνά μπορεί να επαναπαύονται ότι ένα γλυκαντικό, είναι τελείως αθώο, την ώρα που ίσως περιέχει αρκετούς υδατάνθρακες.

Η πρότασή μου είναι όλα τα τρόφιμα, να καταναλώνονται με μέτρο, λελογισμένα και να υπάρχει ποικιλία. Ωστόσο, από το να καταναλώσει ένας άνθρωπος ζάχαρη και ιδιαίτερα μεγάλη ποσότητα, προτείνουμε να καταναλώσει ασπαρτάμη. Μήπως απαιτούνται συχνές εξετάσεις σε χρονίως πάσχοντες;

Σε ερώτησή του CNN Greece, εάν κάποιες ομάδες πληθυσμού- όπως διαβητικοί, άνθρωποι με ενδοκρινολογικά ζητήματα κλπ, επιβάλλεται να πραγματοποιούν εξετάσεις αίματος και άλλες, με αφορμή τη λήψη της ασπαρτάμης, ή άλλων γλυκαντικών, η κυρία Βρυωνίδου, επισημαίνει όχι δεν είναι αναγκαίο σε καμία περίπτωση, εκτός εάν το επιβάλλει ο θεράπων ιατρός για συγκεκριμένους λόγους και υπάρχει συγκεκριμένο νόσημα που πρέπει να παρακολουθείται.

Ναι στις φυσικές επιλογές

Μην ξεχνάμε όμως, ότι υπάρχουν και φυσικές επιλογές, εναλλακτικές της ζάχαρης, ή των γλυκαντικών, σύμφωνα με τη συνομιλήτριά μας. Μεταξύ αυτών, καλό είναι να επιλέγουμε φυσικά γλυκαντικά, όπως φρούτα, μέλι, σιρόπι σφενδάμου και αγαύης, που εκτός από εξαιρετικές θρεπτικές επιλογές, περιλαμβάνουν ιχνοστοιχεία, βιταμίνες, αντιοξειδωτικά και σίγουρα δεν είναι επεξεργασμένα.

Ειδικά για όσους ασθενείς είναι διαβητικοί ή κάνουν ινσουλίνη, καλό είναι να υπολογίζουν πολύ προσεκτικά τις θερμίδες από τα γλυκαντικά, υπογραμμίζει η συνομιλήτριά μας, σημειώνοντας ακόμη:

«Επίσης ιδιαίτερα προσεκτικοί με την κατανάλωση των γλυκαντικών, πρέπει να είναι οι παχύσαρκοι και υπέρβαροι, διότι η παχυσαρκία συνδέεται μεταξύ άλλων, με κακοήθειες μαστού, ωοθηκών, προστάτη και του γαστρεντερολογικού».

Ένα άλλο σημείο που αναφέρει η πρόεδρος της Ελληνικής Ενδοκρινολογικής Εταιρείας, είναι ότι κάποιοι άνθρωποι που καταναλώνουν ασπαρτάμη, εμφανίζουν μερικές φορές παρενέργειες, όπως ναυτία, πόνο στο στομάχι, αλλεργίες και επιδείνωση άσθματος. Φυσικά στις περιπτώσεις αυτές. Καλό είναι να επικοινωνήσουν με τον γιατρό τους.

Να βάζουμε όρια ακόμη και στα υποκατάστατα

Για το λόγο αυτό επιμένουμε ότι το καλύτερο που έχουμε να κάνουμε, είναι να ακολουθούμε μία ισορροπημένη διατροφή με όσο το δυνατόν πιο φυσικά και όχι επεξεργασμένα τρόφιμα.

Και από την ώρα που καταναλώνουμε το γλυκαντικό ασπαρτάμη, πρέπει να υπάρχει επίσης ένα μέτρο, για παράδειγμα πίνω ένα κουτάκι coca cola και όχι ένα λίτρο.
Είναι αλήθεια επομένως ότι και τα υποκατάστατα, και στη συγκεκριμένη περίπτωση η ασπαρτάμη, δεν μπορεί να καταναλωθεί χωρίς μέτρο.

Εν κατακλείδι, η κυρία Βρυωνίδου Μπομποτά, σχολιάζοντας τις συγκεκριμένες μελέτες, αναφέρει ότι «πρέπει να τις διαβάζουμε πολύ προσεκτικά εφόσον είναι στηριγμένες σε τεκμηριωμένα επιστημονικά αποτελέσματα, διότι πολλές μελέτες, κρύβουν κάποια υπερβολή. Χρειάζεται μέτρο και σκεπτικισμός και από την πλευρά των αναγνωστών και καταναλωτών.

Και σίγουρα όπως είπαμε παραπάνω, είναι χρήσιμο να ακολουθούμε μία διατροφή που έχει περάσει τη βάσανο πολλών αξιολογήσεων και τεκμηριωμένων μελετών, όπως είναι η Μεσογειακή διατροφή, η οποία μας προσφέρει όχι μόνο συνθήκες ποιότητας ζωής, σταθερού βάρους, καθώς και απώλειας βάρους όταν ακολουθείται συστηματικά, αλλά ταυτόχρονα έχει ευεργετικά αποτελέσματα και για το καρδιαγγειακό μας σύστημα.