Θωμαΐδης στο CNN Greece: Ήπιος ο Σεπτέμβριος - Γιατί είχαμε τόσους θανάτους από COVID τον Αύγουστο

Αφήνοντας πίσω μας εδώ και μερικές ημέρες τον Αύγουστο του 2022, έναν μήνα ο οποίος άφησε δραματικό αποτύπωμα στο ημερολόγιο της πανδημίας, με πολλούς θανάτους (μη αναμενόμενους) και νοσηλείες, πολλοί αναρωτιόμαστε όπως είναι εύλογο, πώς διαγράφεται ο Σεπτέμβριος και κατά επέκταση το φθινόπωρο. Πολλοί αναρωτιούνται επίσης, γιατί το τρίτο αυτό καλοκαίρι συνύπαρξής μας με τον ιό, επιφύλαξε τόσους σκληρούς δείκτες.

Όπως αναφέρει στο CNN Greece ο καθηγητής Θωμαΐδης, πράγματι αυτόν τον Αύγουστο κατεγράφησαν πολλοί θάνατοι, καθώς ένας μεγάλος αριθμός των πολιτών που δεν είχε νοσήσει το προηγούμενο διάστημα, νόσησε τον Ιούλιο, με αποτέλεσμα να επιβαρυνθεί ο επόμενος μήνας, που ήταν ο Αύγουστος.

Η διασπορά της Όμικρον 4 και 5 ήταν τεράστια, ενώ η συντριπτική πλειοψηφία των ανθρώπων που νοσηλεύθηκαν και δυστυχώς κατέληξαν, ήταν είτε ανεμβολίαστοι, είτε είχε παρέλθει η ανοσία τους, είτε είχαν σοβαρά υποκείμενα νοσήματα και μεγάλη ηλικία, είτε είχαν παραλείψει την 4η δόση εμβολίου ή δεύτερη αναμνηστική.

Όπως εκτιμούν οι επιστήμονες μάλιστα, μεγάλο τμήμα του πληθυσμού στη χώρα μας- το οποίο ανέρχεται στο 70%- δεν έχει πραγματοποιήσει την 4η δόση εμβολίου, με αποτέλεσμα να είναι εκτεθειμένο στις μεταλλάξεις του ιού, με τις επαναλοιμώξεις να αποτελούν πλέον συχνό φαινόμενο.

Μην ξεχνάμε ακόμη, ότι το καλοκαίρι αίρονται όλα τα υγειονομικά μέτρα, με αποτέλεσμα η διασπορά να είναι συχνά ανεξέλεγκτη. Προς την κατεύθυνση αυτή της διάδοσης του ιού, μεγάλο ρόλο διαδραματίζει και η τουριστική κίνηση, η οποία εφέτος έσπασε κάθε ρεκόρ.

Ένας ήπιος Σεπτέμβριος

Αλλά και η μελέτη των λυμάτων- η οποία έκλεισε την περασμένη εβδομάδα με μία μείωση της τάξεως του 17%- δείχνει ήδη το δρόμο, ότι θα έχουμε έναν σχετικά ήπιο Σεπτέμβριο. Η πορεία του ιού επομένως, δείχνει μία σταθερότητα, ωστόσο υπάρχει πάντα μπροστά μας το άνοιγμα των σχολείων χωρίς υγειονομικά μέτρα (δηλαδή χρήση της μάσκας και διενέργεια τεστ), επισημαίνει ο καθηγητής, προσθέτοντας ότι θα παρακολουθούμε διαρκώς τους επιδημιολογικούς δείκτες και όπου χρειαστεί θα παρέμβουμε. Όπως αναφέρει επίσης, υπάρχει μία αργή αύξηση του ιικού φορτίου, ενώ όσοι δεν έχουν νοσήσει ακόμη θα νοσήσουν με την Όμικρον.

Αναφορικά με τον ερχομό της μετάλλαξης Κένταυρος, ή ΒΑ. 2.75, ο κ. Θωμαΐδης, υπογραμμίζει ότι δεν φαίνεται να επικρατεί προς ώρας.

Ο δύσκολος Αύγουστος με πολλούς θανάτους

Σύμφωνα με τα στοιχεία του Εθνικού Οργανισμού Δημόσιας Υγείας (ΕΟΔΥ), τον Αύγουστο του 2022 καταγράφηκαν 10% περισσότεροι θάνατοι έναντι του Ιουλίου του 2022. Ειδικότερα, συγκρίνοντας τα διαθέσιμα στοιχεία που δημοσιεύει ο ΕΟΔΥ σχετικά με την επιδημιολογική εικόνα της χώρας, για διάστημα 4 εβδομάδες τους μήνες Ιούλιο και Αύγουστο 2022, βλέπουμε πως κατά μέσο όρο αυξήθηκαν από 38 θανάτους ανά ημέρα τον Ιούλιο σε 42 τον Αύγουστο.

Τα στοιχεία του ΕΟΔΥ, καταγράφουν πάντως μία σταθερή μείωση στο τέλος του Αυγούστου, που αφορά ειδικότερα, την τελευταία εβδομάδα από 22 έως 28 Αυγούστου. Τη συγκεκριμένη εβδομάδα καταγράφηκαν 50.802 κρούσματα, δηλαδή 6.486 λιγότερα σε σχέση με την προηγούμενη. Αυτό σημαίνει πως πλέον οι ημερήσιες μολύνσεις έχουν πέσει στις 7.257 ημερησίως κατά μέσο όρο.

Κίνδυνος επαναλοίμωξης με το στέλεχος Όμικρον 5

Τους τελευταίους μήνες εξάλλου, το στέλεχος Όμικρον έγινε το κυρίαρχο στέλεχος της πανδημίας COVID-19 παγκοσμίως, καθώς εμφανίζει κάποιο βαθμό ανοσοδιαφυγής.

Τα αρχικά υποστελέχη του στελέχους Όμικρον ΒΑ.1 και BA.2, αντικαταστάθηκαν σταδιακά από το υποστέλεχος BA.5 σε πολλές χώρες, πιθανώς λόγω της μεγαλύτερης μεταδοτικότητάς του, και της μερικής διαφυγής από την ανοσία που επάγει η λοίμωξη από τα υποστελέχη BA.1 και BA.2. Η προστασία που παρέχεται από τη λοίμωξη με το υποστέλεχος BA.1 έναντι της νόσησης από το υποστέλεχος BA.5, είναι πολύ σημαντική, καθώς τα προσαρμοσμένα εμβόλια που είναι υπό κλινικές δοκιμές βασίζονται στο υποστέλεχος BA.1.

Οι Ιατροί της Θεραπευτικής Κλινικής της Ιατρικής Σχολής του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών Θεοδώρα Ψαλτοπούλου, Ροδάνθη Ελένη Συρίγου, Γιάννης Ντάνασης και Θάνος Δημόπουλος (Πρύτανης ΕΚΠΑ) συνοψίζουν τα σχετικά δεδομένα της πρόσφατης δημοσίευσης του João Malato και συνεργατών στην έγκριτη επιστημονική επιθεώρηση Τhe New England journal of Medicine (10.1056/NEJMc2209479).

Η εμπειρία της Πορτογαλίας

Η Πορτογαλία ήταν από τις πρώτες χώρες στις οποίες κυριάρχησε το υποστέλεχος BA.5.

Με βάση το εθνικό μητρώο Covid-19 (SINAVE) υπολογίστηκε ο κίνδυνος μόλυνσης από το υποστέλεχος BA.5 μεταξύ των ατόμων που είχαν ήδη νοσήσει με κάποιο προηγούμενο υποστέλεχος, συμπεριλαμβανομένων των BA.1 και BA.2. Το μητρώο περιλάμβανε όλα τα επιβεβαιωμένα κρούσματα της χώρας, ανεξαρτήτου της κλινικής τους εικόνας.

Η γενετική επιτήρηση του SARS-CoV-2 εντόπισε περιόδους κατά τις οποίες διαφορετικά υποστελέχη αντιπροσώπευαν περισσότερο από το 90% των λοιμώξεων COVID-19. Προσδιορίστηκαν όλα τα άτομα που είχαν νοσήσει για πρώτη φορά στις περιόδους επικράτησης της κάθε παραλλαγής, για να υπολογιστεί ο αντίστοιχος κίνδυνος νόσησης από την παραλλαγή BA.5 την περίοδο κυριαρχίας της. Τα δεδομένα των υποπαραλλαγών BA.1 και BA.2 αθροίστηκαν λόγω της αργής μετάβασης μεταξύ των δύο στον πληθυσμό. Τέλος, υπολογίστηκε ο κίνδυνος μόλυνσης από την υποπαραλλαγή BA.5 για τον πληθυσμό που δεν είχε καμία τεκμηριωμένη νόσηση πριν την κυριαρχία της υποπαραλλαγής BΑ.5 (1η Ιουνίου 2022).

Από τα αποτελέσματα διαπιστώθηκε ότι η προηγούμενη λοίμωξη από SARS-CoV-2 είχε προστατευτική δράση έναντι της νόσησης από την υποπαραλλαγή BA.5 και αυτή η προστασία ήταν μέγιστη εάν η νόσηση ήταν από τις υποπαραλλαγές BA.1 και ΒA.2. Τα δεδομένα αυτά θα πρέπει να ληφθούν υπόψη στο πλαίσιο των λοιμώξεων COVID-19 μεταξύ εμβολιασμένων έναντι του SARS-CoV-2, καθώς άνω του 98% του πληθυσμού στην Πορτογαλία είναι πλήρως εμβολιασμένο ήδη πριν από το 2022.

Αξίζει να σημειωθεί ότι ο σχεδιασμός της μελέτης δεν μπορεί να εξαλείψει όλους τους συγχυτικούς παράγοντες και έχει ως βασικό περιορισμό την πιθανή επίδραση της εξασθένησης του ανοσοποιητικού σε ένα πληθυσμό με υβριδική ανοσία (προηγούμενη νόσηση ή εμβολιασμός).

Επιπλέον, διαπιστώθηκε ότι η λοίμωξη από τις υποπαραλλαγές BA.1 και BA.2 σε εμβολιασμένα άτομα, παρείχε υψηλότερη προστασία έναντι του BA.5 συγκριτικά από τη νόσηση από στελέχη του SARS-CoV-2 πριν από το Όμικρον.

Ωστόσο, οι υποπαραλλαγές BA.1 και ΒΑ.2 εμφανίστηκαν πιο κοντά στο διάστημα κυριαρχίας της υποπαραλλαγής BA.5 συγκριτικά με τα προηγούμενα στελέχη.

Παρ’ όλα αυτά, υπάρχει η αντίληψη ότι η προστασία που παρέχεται από τις υποπαραλλαγές BA.1 και BA.2 είναι πολύ χαμηλή, δεδομένου του υψηλού αριθμού λοιμώξεων από την BA.5 μεταξύ των ατόμων που είχαν προηγούμενη νόσηση από τις BA.1 και BA.2. Τα δεδομένα της μελέτης δεν υποστηρίζουν αυτή τη θεώρηση και υποδεικνύουν ότι αυτή η αντίληψη είναι συνέπεια του μεγαλύτερου αριθμού λοιμώξεων από αυτές τις υποπαραλλαγές σε σχέση με τις υπόλοιπες παραλλαγές του ιού.