Παγκόσμια Ημέρα Ναρκωτικών: Μεγαλύτερη η θνησιμότητα στην Ελλάδα από Ευρώπη, ΗΠΑ, Αυστραλία

Ειδικότερα, την περίοδο 2018-2021, καταγράφηκαν 213 θάνατοι σε σύνολο 2.406 χρηστών, που ήταν σε παρακολούθηση. Μάλιστα, η θνησιμότητα αυτή στην Ελλάδα είναι η μεγαλύτερη, που έχει παρατηρηθεί στη Δυτική και Κεντρική Ευρώπη, στη Βόρεια Αμερική και την Αυστραλία από συγκεντρωτικά δεδομένα 84 μελετών.

Τα ιδιαίτερα σοκαριστικά δεδομένα των μελετών ανακοινώθηκαν από τους καθηγητές Άγγελο Χατζάκη και Βάνα Σύψα σε συνέντευξη Τύπου, που πραγματοποιήθηκε στο πνευματικό κέντρο του δήμου Αθηναίων, με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα για τα Ναρκωτικά (26 Ιουνίου).

Τη συνέντευξη οργάνωσαν το Δίκτυο Ομότιμων Χρηστών Ψυχοδραστικών Ουσιών, ο Σύλλογος Ασθενών Ήπατος Ελλάδος «Προμηθέας» και ο Σύλλογος Οροθετικών Ελλάδος «Θετική Φωνή», σε συνεργασία με τις οργανώσεις της Πλατφόρμας Μείωσης της Βλάβης (PRAKSIS, Steps και Γιατροί του Κόσμου) και τον Δήμο Αθηναίων.

Οι ερευνητές παρουσίασαν πρόσφατα δεδομένα από τα προγράμματα ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΗΣ HIV/HCV και ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ, που απευθύνονται σε χρήστες ψυχοδραστικών ουσιών (ΧΨΟ). Τα προγράμματα διεξήχθησαν από το 2018 έως το 2021 στην Αθήνα και στη Θεσσαλονίκη. Διαπιστώθηκε εξαιρετικά αυξημένη θνησιμότητα στους ΧΨΟ, με επίπτωση 3,4% θάνατοι ανά έτος στο σύνολο της χώρας, 2,9% στην Αθήνα και 4,6% στη Θεσσαλονίκη. Όπως αναφέρθηκε, από τη βιβλιογραφία έχει αποδειχθεί ότι η συνύπαρξη HIV λοίμωξης, υπερδοσολογίας οπιοειδών, χρόνιας ηπατίτιδας C, αστεγίας και η δυσκολία πρόσβασης σε υπηρεσίες υγείας ή σε προγράμματα μείωσης βλάβης αυξάνουν τη θνησιμότητα κατά 10 – 15 φορές περίπου σε σχέση με τη θνησιμότητα ατόμων αντίστοιχης ηλικίας και φύλου.

Σημαντική συνιστώσα της αυξημένης θνησιμότητας είναι και η υπερδοσολογία οπιοειδών, για την αντιμετώπιση της οποίας δεν υπάρχουν προγράμματα στην Ελλάδα και η χρήση του αντιδότου της ναλοξόνης είναι πολύ περιορισμένη.

Οι ειδικοί τόνισαν ότι το στίγμα που αντιμετωπίζουν οι ΧΨΟ από μεγάλο μέρος της κοινωνίας και η μεγάλη μείωση των δημοσίων δαπανών από το 2009 έως σήμερα στο χώρο των ψυχοδραστικών ουσιών έχουν περιπλέξει το πρόβλημα. Πρέπει να τονιστεί ότι από τα δεδομένα του ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΗ HIV/HCV έχει τεκμηριωθεί ότι ο επιπολασμός HIV από 14% που ήταν το 2012 – 2013, έφτασε το 22% το 2018 – 2020 στην Αθήνα. Την τάση αυτή ακολούθησε και η Θεσσαλονίκη όπου από το πρόγραμμα ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ, διαπιστώθηκε ότι ο επιπολασμός από λιγότερο του 1% το 2018 έφτασε το 7% το 2021 και αποτελεί πλέον εξελισσόμενη τοπική επιδημία.

Όπως επισήμανε ο πρόεδρος του συλλόγου «Προμηθέας» κ. Γιώργος Καλαμίτσης, «Η πανδημία Covid-19 μας δίδαξε ότι στην διαχείριση των προβλημάτων δημόσιας υγείας, οφείλουμε να θέτουμε σε προτεραιότητα τους πλέον ευάλωτους. Δυστυχώς, οι αναχρονιστικές ιδεοληψίες είχαν ως αποτέλεσμα στην χώρα μας για δεκαετίες να αγνοούμε αυτή την βασική αρχή δημόσιας υγείας. Στο πρόβλημα των ναρκωτικών απαντούσαμε με ελλιπέστατα μέτρα πρόληψης και ανεπαρκείς υπηρεσίες υγείας για τους χρήστες ψυχοδραστικών ουσιών. Φέτος, η 26η Ιουνίου, Παγκόσμια Ημέρα για τα Ναρκωτικά, συμπίπτει με την ανακοίνωση ανησυχητικών δεδομένων σχετικά με την αύξηση της θνησιμότητας και του HIV στους χρήστες ψυχοδραστικών ουσιών. Η θλιβερή πρωτιά που αφορά τους ετήσιους θανάτους των χρηστών οφείλει να μας κινητοποιήσει. Η επιστήμη έχει ήδη δώσει απάντηση στο πρόβλημα της υπερδοσολογίας με την ευρεία χρήση της Ναλοξόνης. Πλέον είναι σειρά της Πολιτείας να κάνει ότι είναι νομίμως δυνατό ώστε η κοινότητα να αποκτήσει πρόσβαση στην Ναλοξόνη», κατέληξε.

Από την πλευρά του ο κ. Χρήστος Αναστασίου δήλωσε:

«Τα στοιχεία είναι τραγικά, εμείς τα νιώθαμε, τα βλέπαμε, γιατί ζούμε καθημερινά αυτήν την αδιέξοδη πολιτική. Τα υπάρχοντα προγράμματα πρέπει να αξιολογηθούν και να προσφέρουν υπηρεσίες και στους ενεργούς χρήστες. Στις μονάδες υποκατάστασης, οι εξυπηρετούμενοι που εργάζονται είναι ανάγκη να διευκολυνθούν με απογευματινές βάρδιες, να υπάρξει συνταγογράφηση στους σταθεροποιημένους χρήστες και ελευθερία επιλογής από όλες τις εγκεκριμένες φαρμακολογικές θεραπείες. Κλείνοντας να τονίσουμε ότι άστεγοι στους δρόμους και προβληματικοί χρήστες καταλήγουν οι πιο φτωχοί, πιο αμόρφωτοι και πιο κοινωνικά απομονωμένοι, και εμείς συνεχίζουμε την τιμωρία τους μέχρι να πεθάνουν. Οι καιροί έχουν αλλάξει και οι πόρτες των προγραμμάτων πρέπει να ανοίξουν για όλους».

Όπως δήλωσε ο Μάριος Ατζέμης από τη Θετική Φωνή, «Ως προς την κατεύθυνση της μείωσης βλάβης έχουν γίνει πολύ γενναία βήματα, όπως η έναρξη λειτουργίας του Χώρου Επιτηρούμενης Χρήσης (ΧΕΧ) αλλά και των υπνωτηρίων και ξενώνων για χρήστες σε κατάσταση δρόμου. Ωστόσο ακόμα μένουν να γίνουν πολλά περισσότερα, όπως άλλωστε διαφαίνεται από τον υψηλότατο βαθμό θνησιμότητας των ανθρώπων, που κάνουν προβληματική χρήση στη χώρα μας και τον επιπολασμό του HIV που επίσης είναι υπερβολικά αυξημένος. Φαίνεται σαν να ξεχάστηκαν τα “μαθήματα’’ που λάβαμε από την πρώτη επιδημική έξαρση μεταξύ 2011-2013 και έχουμε τώρα μιά νέα. Να τονίσουμε πως το Εθνικό Σχέδιο Δράσης για τα Ναρκωτικά, που ουσιαστικά χαράζει τις βασικές κατευθύνσεις για τις πολιτικές για τα ναρκωτικά στη χώρα, σχεδιάστηκε χωρίς την συμμετοχή της Κοινωνίας των Πολιτών και της άμεσα θιγόμενης κοινότητας. Επίσης, μέχρι τώρα δεν έχει περάσει από το στάδιο έγκρισης της διυπουργικής επιτροπής, ώστε να εφαρμοστούν αυτά που προβλέπει». Προσέθεσε επίσης τα εξής: «Οι θάνατοι από υπερβολική δόση είναι μια έκφανση της αποτυχίας των πολιτικών για τα ναρκωτικά στη χώρα μας. Ως εκ τούτου κρίνεται στη βάση του κατεπείγοντος η ανάγκη να υπάρχει πρόσβαση σε υπηρεσίες μείωσης βλάβης που σώζουν ζωές. Πιο συγκεκριμένα, η Πολιτεία οφείλει να προχωρήσει άμεσα σε προγράμματα χορήγησης ναλοξόνης (η ουσία που λειτουργεί ως αντίδοτο στην υπερβολική δόση) τα οποία θα περάσουν και στη διαχείριση των δικτύων χρηστών και των υπηρεσιών πρώτης γραμμής των οργανώσεων της Κοινωνίας των Πολιτών. Έτσι θα μπορούν οι χρήστες και οι οικογένειές τους να έχουν απρόσκοπτη πρόσβαση σε αυτή, όπως άλλωστε συμβαίνει σε πολλές χώρες».

Τέλος, από την πλευρά του δήμου Αθηναίων η κυρία Φωτεινή Λεομπίλλα αναφέρθηκε στις πρωτοβουλίες και δράσεις, που έχει αναπτύξει σε συνεργασία με τους συναρμόδιους φορείς, όπως η λειτουργία του Ξενώνα Αστέγων Χρηστών, η λειτουργία του Χώρου Εποπτευόμενης Χρήσης και ενισχύθηκε το Streetwork.

Τις επόμενες ημέρες, επίκειται η λειτουργία Ανοικτού Κέντρου Ημέρας και Υπνωτηρίου, ενώ είναι θέμα λίγων μηνών η λειτουργία 5 κινητών μονάδων Εποπτευόμενης Χρήσης. Παράλληλα, έχει σχεδιαστεί η λειτουργία ενός προγράμματος Ολιστικής Παρέμβασης σε Χρήστες Ενδοφλέβιων Ναρκωτικών για την εξάλειψη της Ηπατίτιδας C και του HIV/AIDS. Το πρόγραμμα θα προσφέρει υπηρεσίες υγείας (διαγνωστικές εξετάσεις, συνοδευτικές υπηρεσίες και διασύνδεση με το ΕΣΥ), παροχή εξοπλισμού μείωσης της βλάβης (σύριγγες, αντισηπτικά, προφυλακτικά), ενημέρωση για τα λοιμώδη νοσήματα (φυλλάδια, συμβουλευτική, safe injectingseminars), Α΄θμια περίθαλψη κλπ και υπάρχει πρόβλεψη, σε δεύτερο χρόνο, για τη λειτουργία, στον ίδιο χώρο, ενός Κέντρου Ημέρας.