Πάσχα στη Ζάκυνθο: Με κατάνυξη και πίστη στις επτανησιακές παραδόσεις

Οι θρησκευτικές εκδηλώσεις χαρακτηρίζονται από την επτανησιακή πολυφωνική εκκλησιαστική μουσική και από έθιμα που έχουν βαθιές τις ρίζες τους στη θρησκευτική πίστη και στα διάφορα πληθυσμιακά ρεύματα που κυριάρχησαν στα Ιόνια νησιά.

Η επτανησιακή παράδοση σε συνδυασμό με τη θρησκευτική κατάνυξη των ημερών κάνουν τις ακολουθίες της Μεγάλης Εβδομάδας και της Ανάσταση του Μεγάλου Σαββάτου, μια περίοδο με πολλά γοητευτικά στοιχεία που χιλιάδες ντόπιοι και επισκέπτες ζουν με συγκίνηση κάθε χρόνο.

Το πρωί της Μεγάλης Πέμπτης ανοίγουν οι θύρες όλων των ναών από νωρίς το πρωί για να υποδεχτούν τους πιστούς, ενώ οι καμπάνες χτυπούν για τελευταία φορά πριν την Ανάσταση.

Το πρωί τελείται η Θεία Λειτουργία του Μεγάλου Βασιλείου και το απόγευμα της ίδιας ημέρας η Ακολουθία του Όρθρου της Μεγάλης Παρασκευής, δηλαδή τα Άγια Πάθη.

Τη Μεγάλη Παρασκευή το πρωί τελείται η ακολουθία των Μεγάλων Ωρών και στη συνέχεια η ακολουθία του Εσπερινού, δηλαδή η Αποκαθήλωση. Ο ιερέας κατεβάζει την ολόσωμη ξυλόγλυπτη εικόνα του Ιησού τυλιγμένη σε λευκό σεντόνι από το σταυρό και την περιφέρει εντός του ναού. Στη συνέχεια την τοποθετεί στον Επιτάφιο.

Την ίδια ημέρα στις 14:00 γίνεται με κατάνυξη και μεγαλοπρέπεια η μοναδική στον ορθόδοξο χριστιανικό κόσμο λιτανεία του Εσταυρωμένου στην πόλη. Χιλιάδες πιστοί συρρέουν στην κεντρική πλατεία του νησιού και ακολουθούν τη μυσταγωγική τελετή με τον Εσταυρωμένο και την περίφημη εικόνα της Mater Dolorosa μέχρι την εκκλησία του Αγίου Νικολάου των ναυτικών, όπου ο μητροπολίτης ευλογεί τους πιστούς και μεταφέρει τον Εσταυρωμένο στο εσωτερικό της εκκλησίας τον τοποθετεί στον Επιτάφιο. Το βράδυ σε όλες τις εκκλησίες του νησιού ακολουθεί ο επιτάφιος θρήνος.

Ξημερώνοντας Μεγάλο Σαββάτο, στη 1:30, τελείται στον Μητροπολιτικό Ναό της πόλης η Ακολουθία του Όρθρου του Μεγάλου Σαββάτου ή ο Επιτάφιος Θρήνος και στις 4:00 γίνεται η λιτανεία του Επιταφίου στην πόλη. Με την επιστροφή της πομπής στο Ναό ακολουθεί ο Εσπερινός του Μεγάλου Σαββάτου και η πρώτη Ανάσταση, η γνωστή από τα βενετσιάνικα έθιμα Γκλόρια, σε ανάμνηση της δόξας του Χριστού μετά την Ανάσταση που συνοδεύεται από το σπάσιμο των πήλινων στην πλατεία του Αγίου Μάρκου αλλά και στις αυλές των σπιτιών.

Την ίδια ημέρα το βράδυ στις 23:00 τελείται η Ακολουθία του Όρθρου, και στις 23:45 γίνεται η εκκίνηση της Ιεράς Πομπής στις πλατείες της πόλης και των χωριών, όπου τελείται η Αναστάσιμη Θεία Λειτουργία ακριβώς στις 24:00. Μια περίλαμπρη γιορτή με χιλιάδες πυροτεχνήματα σε όλο το νησί και η απαρχή ενός τριήμερου γλεντιού σε όλα τα σπίτια και τις γειτονιές της πόλης και των χωριών.

Ο εθνικός μας ποιητής Διονύσιος Σολωμός έχει αποδώσει στο ποίημα «Η ημέρα της Λαμπρής» (από το μνημειώδες έργο του «Ο Λάμπρος»), ως εξής την ημέρας της Αναστάσεως:

«Όλοι, μικροί μεγάλοι, ετοιμαστείτε·

μέσα στες εκκλησίες τες δαφνοφόρες

με το φως της χαράς συμμαζωχτείτε·

ανοίξετε αγκαλιές ειρηνοφόρες

ομπροστά στους Αγίους και φιληθείτε·

φιληθείτε γλυκά χείλη με χείλη,

πέστε Χριστός Ανέστη εχθροί και φίλοι».