Ελεγκτικό Συνέδριο: Επιφυλάξεις αντισυνταγματικότητας για το νέο ασφαλιστικό

Η Ολομέλεια του Ελεγκτικού Συνεδρίου, κλήθηκε να γνωμοδοτήσει-όπως κάθε φορά που κατατίθεται νομοσχέδιο με δημοσιονομικό ενδιαφέρον-για το νέο ασφαλιστικό και σύμφωνα με πληροφορίες εκφράζει επιφυλάξεις αντισυνταγματικότητας.

Πιο συγκεκριμένα, το Ελεγκτικό Συνέδριο βρίσκει ότι κάποιες διατάξεις του προσκρούουν στις συνταγματικές επιταγές, εκτιμώντας ότι το νέο ασφαλιστικό νομοσχέδιο δεν στηρίζεται σε αναλογιστικές μελέτες, ενώ βρίσκει ότι και η υπαγωγή δημοσίων και ιδιωτικών υπαλλήλων σε έναν ενιαίο ασφαλιστικό φορέα έχει αντισυνταγματικότητες.

Σημειώνεται πάντως πως η γνωμοδότηση του Ελεγκτικού Συνεδρίου δεν είναι δεσμευτική.

Τι αναφέρεται στις γενικές παρατηρήσεις της ειδικής συνεδρίασης του Ελεγκτικού Συνεδρίου

Α. Το παρόν σχέδιο ενσωματώνει ρυθμίσεις του νόμου 4336/2015 (ΦΕΚ Α΄ 94) εντάσσοντας αυτές στο πλαίσιο ενός νέου θεσμικού πλαισίου που αποσκοπεί στην εξασφάλιση κανόνων ισονομίας και κοινωνικής δικαιοσύνης. Στο πλαίσιο αυτό, ενόψει και των παρατηρήσεων της Ολομέλειας του Ελεγκτικού Συνεδρίου για την ανάγκη σύνταξης μελέτης για την ένταξη των αποσπασματικών μέτρων του νόμου αυτού σε έναν ευρύτερο συνταξιοδοτικό σχεδιασμό διαρθρωτικού χαρακτήρα (βλ. ΕΣ Ολομ. Πρακτικά της 2ης Ειδικής Συνεδρίασης της 12ης Αυγούστου 2015), επισημαίνεται ότι ενώ προκύπτει ότι ελήφθησαν υπόψη οι παρατηρήσεις του Πορίσματος της Επιτροπής του Υπουργείου Εργασίας, Κοινωνικής Ασφάλισης και Κοινωνικής Αλληλεγγύης για την πρόταση ενός νέου ασφαλιστικού συστήματος (βλ. σελ. 6 και 7 επισυναπτόμενης στο σχέδιο νόμου αιτιολογικής έκθεσης και κείμενο του ΥΑ 37564/Δ9.10327/21.8.2015 Πορίσματος), δεν συνάγεται ότι έχουν συνταχθεί και ληφθεί υπόψη αναλογιστικές μελέτες, ώστε να μπορεί να τεκμηριωθεί ότι το πλέγμα των διατάξεων αυτών και οι απονεμόμενες εφεξής παροχές, σε συνδυασμό με τα επιβαλλόμενα στους ασφαλισμένους βάρη θα λειτουργήσει μελλοντικά επ’ ωφελεία των συνταξιούχων και θα επιφέρει, έστω και μακροπρόθεσμα, μία δίκαιη εξισορρόπηση του ευρύτερου κοινωνικού συμφέροντος (βιωσιμότητα συνταξιοδοτικού συστήματος) με τον νυν επιχειρούμενο περιορισμό των δικαιωμάτων και των νομίμων προσδοκιών τους, ούτε και αιτιολογείται η αδυναμία θεσμοθέτησης ηπιότερων εναλλακτικών μέτρων για την κατηγορία των συνταξιούχων που εμπίπτει στο πεδίο εφαρμογής του παρόντος σχεδίου νόμου και να εξετασθεί η συνολική επιβάρυνσή της από τα διαδοχικώς θεσπιζόμενα σε βάρος της μέτρα (άρθρο 4 παρ. 5 του Συντάγματος).

Β. Οι επιλεγέντες για τους ιδρυόμενους-ιδρυθεισομένους φορείς, συστήματα και όργανα τίτλοι (Ενιαίο Σύστημα Κοινωνικής Ασφάλειας, Εθνικό Σύστημα Κοινωνικής Αλληλεγγύης, Εθνικό Σύστημα Κοινωνικής Ασφάλισης, Εθνικό Συμβούλιο Κοινωνικής Ασφάλειας, Ενιαίος Φορέας Κοινωνικής Ασφάλισης) ενέχει, ενόψει της λεκτικής και ηχητικής ομοιότητάς τους, κίνδυνο σύγχυσης μεταξύ τους.

Γ. Σχετικά με τον Ενιαίο Φορέα Κοινωνικής Ασφάλισης (ΕΦΚΑ), ο οποίος κατά τη διάταξη του άρθρου 4 παρ. 1.α «συστήνεται με τις διατάξεις του παρόντος νόμου», πρέπει να σημειωθεί ότι σε καμία διάταξη του υπόψη σχεδίου δεν προσδιορίζονται άλλα ουσιώδη στοιχεία αυτού, όπως, ενδεικτικά, η νομική μορφή, ο τρόπος λειτουργίας, τα όργανα και το προσωπικό, οι αρμοδιότητες, ο βαθμός λειτουργικής και οικονομικής εξάρτησης από το Δημόσιο, ο χρόνος σύστασης και η διαχείριση εισπραττομένων εισφορών.

Δ. Ενόψει του διατυπούμενου κανόνα περί υπαγωγής του συνόλου των ασφαλισμένων, ιδιωτικού και δημοσίου τομέα, σε έναν μοναδικό φορέα κοινωνικής ασφάλισης πρέπει να σημειωθεί η προγενέστερη θέση της Ολομέλειας του Ελεγκτικού Συνεδρίου, που εκφράστηκε με τα Πρακτικά της 4ης Ειδικής Συνεδρίασης της 29ης Ιουνίου 2010, σύμφωνα με την οποία η ένταξη των τακτικών δημοσίων υπαλλήλων και λειτουργών στον κλάδο κύριας σύνταξης του ΙΚΑ-ΕΤΑΜ, δεν συνάδει με τις συνταγματικές διατάξεις των άρθρων 103, 73 παρ. 2, 98 παρ. 1 περ. δ και στ, 80 παρ. 1 και 88 παρ. 2 και μεταβάλλει την αποκλειστική δικαιοδοσία του Ελεγκτικού Συνεδρίου.

Ε. Δοθέντος ότι η έναρξη ισχύος του νόμου και, αυτοτελώς, άρθρων αυτού αναφέρεται σε πολλά σημεία του σχεδίου, χωρίς να περιλαμβάνεται σε αυτό ειδική ρύθμιση αναφορικά με την έναρξη ισχύος, επισημαίνεται ότι ενδείκνυται η προσθήκη ρητής πρόβλεψης, άλλως έλκεται σε εφαρμογή ο γενικός κανόνας του άρθρου 103 του Εισαγωγικού Νόμου του Αστικού Κώδικα.

Υπενθυμίζεται ότι το νέο νομοσχέδιο για το Ασφαλιστικό και το Φορολογικό, που έδωσε στη δημοσιότητα η κυβέρνηση την περασμένη Τρίτη κι αναμένεται να κατατεθεί στη Βουλή την Πέμπτη ή την Παρασκευή, προβλέπει ριζικές αλλαγές τόσο στις συντάξεις όσο και στη φορολογία των εισοδημάτων.