Το λεξικό της COVID-19: Από το αντίσωμα μέχρι την στεγανοποίηση…

Και την ίδια ώρα, πώς διαφοροποιείται το lockdown από τη στεγανοποίηση; Είναι το ίδιο η καραντίνα, το απαγορευτικό και το lockdown;

Λέξεις και έννοιες πρωτόγνωρες για τους περισσότερους, τις οποίες αναγκαστήκαμε να μάθουμε- και να τις εμπεδώσουμε- την προηγούμενη χρονιά, συνεπεία της πανδημίας της COVID-19.

Μία πανδημία, που άλλαξε ριζικά τον πλανήτη, την οικονομία και τις κοινωνίες, μία πανδημία που διαμόρφωσε νέα πρότυπα εργασίας και συμπεριφοράς.

Και μέσα στον απροσδόκητο αυτόν καταιγισμό, ένα νέο λεξικό το λεξικό Covid-19, είναι ήδη εδώ για να καταγράψει όλα τα νέα δεδομένα και ακούσματα της πανδημίας, αλλά και μας υπενθυμίσει όσα ζήσαμε το 2020 και ίσως δεν πρέπει ποτέ να ξεχάσουμε.

Το ελληνικό λεξικό της πανδημίας που κυκλοφόρησε τον Απρίλιο του 2020 (Κavvadia Crew Publications) στην ανοικτή πλατφόρμα https://covid19.algolysis.com/glossary παρουσιάζεται πλέον σε έντυπη μορφή, βελτιωμένη και συμπληρωμένη.

Στις 184 καλαίσθητες σελίδες του περιλαμβάνονται 650 λήμματα, λέξεις και έννοιες, που παρουσιάζονται στον αναγνώστη με τον κατάλληλο σχολιασμό, την επιστημονική ερμηνεία και, όταν χρειάζεται, την ετυμολογία τους. Η αναπληρώτρια καθηγήτρια Γλωσσολογίας Μαριάννα Κατσογιάννου και η βιολόγος Ζωή Στεφανίδου, δύο ιδιαίτερα δυναμικές γυναίκες, συνυπογράφουν την πρώτη έντυπη λεξικογραφική έκδοση στην Ευρώπη, με την ορολογία μεταφρασμένη στα αγγλικά και στα γαλλικά, αλλά με την ερμηνεία, τις σημειώσεις και τα σχόλια γραμμένα στην ελληνική γλώσσα.

Αφιερωμένο σε όσους έφυγαν και όσους μάχονται…

Οι δύο συγγραφείς, αφιέρωσαν με ευαισθησία το λεξικό, «σε όσους έχουν φύγει και σε όσους μάχονται, ασθενείς και υγειονομικούς».

Το λεξικό απευθύνεται σε όσους, χωρίς να έχουν εξειδικευμένες γνώσεις, χρησιμοποιούν καθημερινά την ορολογία της πανδημίας με διάφορες ιδιότητες: ως συντάκτες ειδήσεων και δελτίων τύπου, ως δημοσιογράφοι, ως μεταφραστές, κυρίως όμως ως κοινό που έχει ανάγκη να κατανοήσει, να κρίνει και να αξιολογήσει τις πληροφορίες που λαμβάνει.

Όπως αναφέρεται στην εισαγωγή «η πανδημία δημιούργησε ένα πλαίσιο επικοινωνίας στο οποίο η ανάγκη για γνώση του ειδικού λεξιλογίου από όσο γίνεται μεγαλύτερο μέρος του πληθυσμού εμφανίστηκε ιδιαίτερα αυξημένη» και η κατανόηση των επιστημονικών εννοιών ανάγεται πλέον σε ζήτημα ζωής και θανάτου. Οι όροι που περιέχει το λεξικό δεν προέρχονται μόνο από τη βιολογία και την επιδημιολογία, αλλά και από τη διοίκηση, τις γλωσσικές, τις κοινωνικές και τις νομικές επιστήμες –όλους δηλαδή τους τομείς που πρέπει να συνεργαστούν για να σκιαγραφηθεί το τοπίο της κρίσης του 2020.

Την αρτιότητα και την εγκυρότητα του έργου εγγυάται μία πλειάδα ειδικευμένων συνεργατών:

• Λεξικογράφος: Μαριάννα Κατσογιάννου
• Βιολόγος: Ζωή Στεφανίδου
• Γλωσσικά σχόλια: Χριστόφορος Χαραλαμπάκης
• Επιμέλεια: Mαριλένα Καρυολαίμου
• Μεταφραστές: αγγλικά Παναγιώτης Κελάνδριας, γαλλικά Ελπίδα Πασχαλίδου

PHOTO 1 / 13

Τα ισχυρά σημεία του λεξικού

• Υποδειγματικό έργο που δείχνει πώς τεκμηριώνεται, πώς συντάσσεται και πώς εκδίδεται ένα σύγχρονο λεξικό ορολογίας.
• Γραμμένο με σύγχρονες επιστημονικές μεθόδους, με στοιχεία για τη σημασία και τη χρήση των λέξεων μέσα από αυθεντικά κείμενα, με θεματική οργάνωση σε οκτώ κεφάλαια:

- Ιοί και κορονοϊοί

- Μετάδοση του ιού

- Συμπτωματολογία και διάγνωση

- Προφυλάξεις, φάρμακα και θεραπείες

- Έννοιες επιδημιολογίας

- Οργανισμοί και επαγγέλματα υγείας

- Ζώντας με την πανδημία

- Χαμογελάστε

• Με ετυμολογικά σχόλια και παρατηρήσεις: από πού προέρχεται η λέξη ιός; Με πόσα ι γράφεται ο αντιιικός; Τι διαφορά έχει ο ανοσολογικός από τον ανοσοποιητικό;
• Με ελεγμένη από ειδικό επιστημονική πληροφόρηση για τα θέματα της βιολογίας: τι ακριβώς είναι ο κορωνοϊός και πόσα είδη του υπάρχουν; Πώς μεταδίδεται και ποια φάρμακα τον καταπολεμούν; Σε τι διαφέρει η εγγενής από την επίκτητη ανοσία;
• Με τρίγλωσσο (ελληνο-γαλλο-αγγλικό) γλωσσάριο με μετάφραση του όρων, που διευρύνει τη χρήση και τη χρησιμότητα του έργου για το κοινό.

Σχετικά με το lockdown, την καραντίνα και την στεγανοποίηση

Πέρα από τους επιστημονικούς ορισμούς, το λεξικό παρέχει ερμηνείες για μία σειρά από θέματα της καθημερινότητας που έχουν μπει στη ζωή μας ακριβώς εξαιτίας της πανδημίας: πώς ορίζεται η καραντίνα; πώς διαφοροποιείται το lockdown από τη στεγανοποίηση; τι γίνονται τα προσωπικά στοιχεία που παραχωρούμε για ιχνηλάτηση; τι προβλέπει η νομοθεσία για τις επιτάξεις αγαθών και εργαζομένων;

Παρόλο που τα πράγματα αλλάζουν πιο γρήγορα από ό,τι καταγράφονται, το λεξικό αυτό αποτελεί ένα σταθερό τεκμήριο των ημερών, λημματοποιώντας ακόμα και τους νεολογισμούς όπως ο ξώμυτος ή ο κοβηλίθιος που ξορκίζουν με το χιούμορ τους το φόβο για την επερχόμενη «νέα κανονικότητα».

Ας ελπίσουμε το επόμενο λεξικό της πανδημίας, να κυκλοφορήσει μετά από 100 χρόνια!