Αφήνοντας πίσω την ευπάθεια - Advantage για υγιή γήρανση και τη σωτηρία των συστημάτων υγείας

Για να μην πούμε το προφανές: Η Γηριατρική στην Ελλάδα, βρίσκεται με την πλάτη στον τοίχο και πολύ συχνά ενοχοποιείται, ή χλευάζεται, αντί οι Ιατρικοί Σύλλογοι, να ανοίξουν την αγκαλιά τους και να την καθιερώσουν ως ειδικότητα απόλυτα αναγκαία στο σύστημα υγείας και ως θεματοφύλακα των μεγάλων ηλικιών.

Σκοτώνουν τα άλογα τελικά όταν γεράσουν; Δυστυχώς στη χώρα μας μπορούμε να το ισχυριστούμε αυτό, χωρίς επιφύλαξη.

Όπως είχε τονίσει πριν λίγο καιρό στο CNN Greece o Γιάννης Υφαντόπουλος, Καθηγητής Οικονομικών Υγείας του Πανεπιστημίου Αθηνών, βαθύς γνώστης των οικονομικών της υγείας αλλά και της κοινωνικής πολιτικής, «Η Ελλάδα αργοπεθαίνει! Οι μνημονιακές πολιτικές δεν έφεραν μόνο φτωχοποίηση των Ελλήνων, σκληρά δημοσιονομικά μέτρα, έλλειμμα βιομηχανικής παραγωγής, μετανάστευση λαμπρών μυαλών και σοβαρά προβλήματα στον τομέα της υγείας. Ίσως το χειρότερο που «κόμισαν», είναι ο δημογραφικός μαρασμός».

Περισσότεροι θάνατοι από τις γεννήσεις

Και συνεχίζει: «Η αύξηση της βρεφικής θνησιμότητας αντικατοπτρίζει την σημαντική επιδείνωση σε όλους τους τομείς της κοινωνίας μας, της παιδείας μας, του κοινωνικού και υγειονομικού μας συστήματος. Τα προσδοκόμενα έτη υγιούς επιβίωσης μειώθηκαν μέσα σε μια οκταετία (2006-2014) κατά 2,5 χρόνια στους άνδρες και 3,5 χρόνια στις γυναίκες άνω των 65 ετών. Η «Ελλάδα αργοπεθαίνει».

Το 2008 υπήρχε σημαντική υπεροχή των γεννήσεων έναντι θανάτων κατά 10.323 γεννήσεις σε σχέση με τους θανάτους, διασφαλίζοντας ταυτόχρονα μια μακροχρόνια βιωσιμότητα στο ασφαλιστικό μας σύστημα. Η οικονομική κρίση έφερε τον «δημογραφικό μαρασμό» του πληθυσμού μας. Το 2017 υπερτερούν οι θάνατοι έναντι των γεννήσεων κατά 35.948 περισσότερους θανάτους. Οι στατιστικές της ΕΛΣΤΑΤ δείχνουν ανάγλυφα τη δημογραφική συρρίκνωση της χώρας μας. Αν δεν ληφθούν άμεσα μέτρα οι απόγονοί μας θα αναπολούν και θα λένε... «κάποτε υπήρχε μια ηλιόλουστη χώρα που την έλεγαν Ελλάδα», είχε επισημάνει εμφατικά ο καθηγητής, στις 8 Οκτωβρίου 2018 στο CNN Greece.

Εν κατακλείδι, μία πολιτική που θα ενισχύει την Γηριατρική και θα βελτιώνει την ποιότητα ζωής των ηλικιωμένων, δεν κάνει μόνο καλό στην υγεία και στην κοινωνία, αλλά βελτιώνει και τα οικονομικά της υγείας, ιδιαίτερα τις εποχές που ζούμε και που οι δημοσιονομικοί πόροι είναι τόσο περιορισμένοι.
Από τον δημογραφικό μαρασμό, στο ADVANTAGE

Και ερχόμαστε στην πρωτοβουλία ADVANTAGE και στην λεγόμενη ΕΥΠΑΘΕΙΑ.

Η πρωτοβουλία Advantage είναι μία κοινή Δράση (2020-2030) με 22 κράτη μέλη και 35 εμπλεκόμενες οργανώσεις, που συγχρηματοδοτείται από την ΕΕ και τα κράτη – μέλη. Το Advantage αποσκοπεί στην καθιέρωση στους κόλπους της ΕΕ μιας κοινής αντίληψης σχετικά με την γηριατρική ευπάθεια, η οποία θα μπορέσει να υιοθετηθεί από όλα τα κράτη μέλη της Ευρώπης.

Η Ευπάθεια δεν είναι μία αναπόφευκτη συνέπεια του γήρατος. Μπορεί να προληφθεί για μία μακροβιότερη και υγιέστερη ζωή. Επιπλέον, η Ευπάθεια αποτελεί ένα τεράστιο βάρος για τα συστήματα υγείας και αποτελεί σίγουρα πρόκληση για τη βιωσιμότητα των Ευρωπαϊκών συστημάτων, την ώρα που όλη η Ευρώπη, ταλανίζεται και ταλανίστηκε στο παρελθόν, από μία σοβαρή δημοσιονομική κρίση και για την οποία δεν ξέρουμε εάν έχει τελειώσει οριστικά.

Στην Ευρώπη εκτιμάται, ότι το 18% των ηλικιωμένων άνω των 65 ετών είναι ευπαθές (άνω των 65 ετών) και ότι το 44% πλησιάζει την ευπάθεια, σύμφωνα με στοιχεία του 2018 από μία επιδημιολογική μελέτη του Advantage Joint Αction.

Το Advantage αποτελεί έναν κοινό οδικό χάρτη, ένα κοινό ευρωπαϊκό μοντέλο (FPA) για την αντιμετώπιση της Ευπάθειας.

Οι ειδικοί στόχοι του Advantage είναι:
- Ευαισθητοποίηση μεταξύ των ενδιαφερομένων φορέων και των πολιτικών αρχών χάραξης και εφαρμογής πολιτικών υγείας, μέριμνας και εκπαίδευσης.
- Προτάσεις για μία κοινή ευρωπαϊκή στρατηγική επί της ευπάθειας από την πρόληψη μέχρι την πρώιμη διάγνωση και διαχείρισή της.
- Προώθηση σημαντικών και βιώσιμων αλλαγών στην οργάνωση και στην βελτίωση της περίθαλψης στα συστήματα υγείας και πρόνοιας στην Ευρώπη.

Εξάλλου, η ελληνική αντιπροσωπεία του Advantage πριν λίγο καιρό που παρουσιάστηκε ο οδικός χάρτης για την ευπάθεια στην Ελλάδα, αποτελείτο από το πανεπιστήμιο Πατρών και από τον καθηγητή Ορθοπεδικής Ηλία Παναγιωτόπουλο τακτικό καθ. Ορθοπεδικής και διευθυντή του Κέντρου Αποκατάστασης Βλαβών και Κακώσεων Νωτιαίου Μυελού του Π.Γ.ΝΠ/Ρίο και τον Ευάγγελλο Παππά, Ψυχίατρο, εκπρόσωπο της Εταιρείας Ψυχοκοινωνικής Έρευνας και Παρέμβασης (Ε.Ψ.Ε.Π.) με έδρα τα Ιωάννινα.

Η πρόκληση της Γηριατρικής για τα συστήματα υγείας

Όπως τονίστηκε στην ημερίδα εκείνη, στην Αίθουσα του Υπ. Ψηφιακής Πολιτικής, Τηλεπικοινωνιών και Ενημέρωσης «Η αντιμετώπιση της αυξανόμενης ζήτησης για υγειονομική περίθαλψη, καθώς και για ευρύτερη παροχή υπηρεσιών υγείας και κοινωνικής φροντίδας εξαιτίας της αύξησης και του ιδιαίτερου κόστους των μη μεταδοτικών (χρόνιων) νοσημάτων και της αναπηρίας, αποτελεί κεντρική προτεραιότητα για την Ευρωπαϊκή Ένωση (ΕΕ) και τα κράτη μέλη της. Η γηριατρική ευπάθεια, βρίσκεται στο επίκεντρο αυτών των προκλήσεων, δεδομένου ότι δεν είναι αναπόφευκτη συνέπεια της γήρανσης, αλλά είναι δυνατόν να προληφθεί και να γίνει διαχείριση αυτής (επιμηκύνοντας και βελτιώνοντας το προσδόκιμο επιβίωσης)».

Μέχρι στιγμής, η πρωτοβουλία έχει παράξει μία έκθεση ανασκόπησης σχετικά με τα στοιχεία που υποστηρίζουν έως σήμερα τις δραστηριότητες πρόληψης και διαχείρισης της γηριατρικής ευπάθειας, τόσο σε ατομικό όσο και σε επίπεδο πληθυσμού (οικογένεια, ομάδα, κοινότητα). Επιπλέον, έχουν συλλεχθεί πληροφορίες σχετικά με τις υφιστάμενες προσεγγίσεις (Στρατηγικές, πολιτικές, προγράμματα, δράσεις κ.λ.π.) που σχετίζονται με την ευπάθεια στα συμμετέχοντα κράτη μέλη και στις περιφέρειές τους. Σήμερα η Κοινή Δράση βρίσκεται στο 3ο στάδιο, την υλοποίηση της Κοινής Προσέγγισης για την Πρόληψη (Frailty Prevention Approach) και την δημιουργία οδικών χαρτών για κάθε Κράτος Μέλος, μέσα από τους οποίους θα επιτευχθεί η ανάπτυξη πολιτικών για τη βέλτιστη διαχείριση της κατάστασης αυτής που προκαλεί σοβαρές επιπτώσεις στην υγεία και στη λειτουργικότητα των ηλικιωμένων ατόμων.