Το παγκόσμιο κυβερνοθρίλερ της σύλληψης του Ρώσου χάκερ στη Χαλκιδική

Η αμερικανική επιχείρηση σε ελληνικό έδαφος έχει πολλές προεκτάσεις αλλά και... παρελθόν, βγαλμένο από τις πιο σκοτεινές σελίδες της ιστορίας του bitcoin και των κρυπτονομισμάτων. Δεν είναι μόνο ότι ο Βίνικ συνδέεται με την κατάρρευση του ιαπωνικού ανταλλακτηρίου κρυπτονομισμάτων «Mt.Gox» το 2011 και την «copy-paste» ληστεία εκατοντάδων χιλιάδων bitcoins.

Η σύλληψή του έγινε σε ελληνικό έδαφος για μία υπόθεση που είχε ως εστία το Τόκιο με επιχείρηση που οργάνωσαν και συντόνισαν οι αμερικανικές αρχές κατά μίας εταιρείας ανταλλαγής κρυπτονομισμάτων «με έδρα τη Βουλγαρία και υποκείμενη στο κυπριακό δίκαιο», κάνοντας πολλούς να αναρωτιούνται για το ποια θα είναι τα χαρακτηριστικά του νέου κυβερνοκόσμου που αναδύεται.

Ο «σκοτεινός κύριος» Αλεξάντερ Βίνικ

Σε μία σύλληψη υψηλών τεχνολογικών απαιτήσεων, οι ελληνικές αρχές κατάφεραν όχι μόνο να συλλάβουν τον 38χρονο Ρώσο την ώρα που απολάμβανε τη δροσιά της παραλίας Κόμιτσας, στη Νέα Ρόδα Χαλκιδικής, με την οικογένειά του, αλλά μπόρεσαν σύμφωνα με τις επίσημες ανακοινώσεις, να επέμβουν τη στιγμή που ο άνδρας ήταν συνδεδεμένος μέσω του κινητού του με το σύστημα διαχείρισης της πλατφόρμας ανταλλαγής κρυπτονομισμάτων, btc-e, η οποία είναι δική του, σύμφωνα με τις διωκτικές αρχές.

Όπως αναφέρει η ανακοίνωση της ελληνικής αστυνομίας, «κατηγορείται για παραβάσεις του Ομοσπονδιακού Δικαίου των Η.Π.Α. οι οποίες τελέστηκαν διαδικτυακά και ειδικότερα για:

α) λειτουργία επιχείρησης μεταβίβασης μη αδειοδοτημένου χρήματος,
β) συνωμοσία για διάπραξη ξεπλύματος χρήματος,
γ) ξέπλυμα χρήματος, κατά παράβαση δεκαεπτά κεφαλαίων κατηγορίας του Κώδικα των Η.Π.Α.,
δ) συμμετοχή σε χρηματικές συναλλαγές περιουσιακών στοιχείων προερχόμενα από συγκεκριμένες παράνομες δραστηριότητες, κατά παράβαση δύο κεφαλαίων κατηγορίας του Κώδικα των Η.Π.Α.,

Αναλυτικότερα, ο 38χρονος από το έτος 2011 φέρεται να διεύθυνε εγκληματική οργάνωση η οποία κατέχει, λειτουργεί και διαχειρίζεται έναν από τους σημαντικότερους ιστοχώρους ηλεκτρονικού εγκλήματος στον κόσμο. Συγκεκριμένα, κατηγορείται ότι νομιμοποιεί έσοδα προερχόμενα από εγκληματικές δραστηριότητες με τη χρήση μιας διαδικτυακής υπηρεσίας ανταλλαγής ψηφιακών νομισμάτων. Σύμφωνα με εκτιμήσεις των ερευνητικών αρχών των Η.Π.Α. υπολογίζεται ότι από την ίδρυση του ιστοχώρου μέχρι σήμερα, νομιμοποιήθηκαν τουλάχιστον τέσσερα (4) δισεκατομμύρια δολάρια, καθώς μέσω της ηλεκτρονικής πλατφόρμας πραγματοποιήθηκαν καταθέσεις περίπου (7) εκατομμυρίων ψηφιακών νομισμάτων ( bitcoin ) και αναλήψεις περίπου (5,5) εκατομμυρίων bitcoin».

REUTERS/Alexandros Avramidis

Για την υπόθεση, όταν ρωτήθηκε ο διευθυντής Ασφάλειας Θεσσαλονίκης, Αβραάμ Αϊβαζίδης, στο πλαίσιο παρουσίασης άλλης υπόθεσης της Αστυνομίας, είπε τα εξής:

«Ζητήθηκε η συνδρομή της ΕΛ.ΑΣ. στο πλαίσιο δικαστικής συνδρομής που υπέβαλλαν οι Αρχές των ΗΠΑ, για τη σύλληψη καταζητούμενου -υπηκόου Ρωσίας- για εγκλήματα που φέρεται να έχει διαπράξει στην Αμερική. Ύστερα από αναζητήσεις εντοπίστηκε και συνελήφθη ενώ έκανε τις διακοπές του». Όπως αποκάλυψε ο ίδιος, η εντολή ήταν να συλληφθεί δίχως να προλάβει να απομακρύνει ή να απενεργοποιήσει το κινητό του τηλέφωνο.

Το μεγάλο ριφιφί των bitcoins

Ο 37χρονος θεωρείται ο άνθρωπος πίσω από την μεγαλύτερη ληστεία κρυπτονομισμάτων και η οποία προκάλεσε και συνεχίζει να προκαλεί ζητήματα αξιοπιστίας του νομίσματος: την κλοπή 650.000 bitcoins από την πλατφόρμα Mt. Gox, το 2011. Μάλιστα, ήταν μία ληστεία εισβολής σε υπολογιστή του ανταλλακτηρίου bitcoins και με ένα απλό copy – paste την κλοπή των κατάλληλων αρχείων.

Σύμφωνα με το Δίκτυο Οικονομικού Εγκλήματος των ΗΠΑ (FinCen), ο Βίνικ κατά τη χρονική περίοδο 2011 έως το 2014, κατάφερε να ξεπλύνει περισσότερα από 300,000 bitcoins. Παράλληλα, η ερευνητική εταιρεία WizSec που ανέλαβε να εξιχνιάσει τη ληστεία του Mt.Gox, δεν... μάσησε τα λόγια της και δεν περίμενε την εκδίκαση της υπόθεσης. Την ώρα που ο Ρώσος μεταφερόταν στην Εισαγγελία Εφετών Θεσσαλονίκης, η εταιρεία ανακοίνωνε ότι ο Vinnik ήταν ο ιθύνων νους πίσω από τη ληστεία ή ο άνθρωπος που ανέλαβε το ξέπλυμα των κλεμμένων κρυπτονομισμάτων. Συγκεκριμένα αναφέρει:

«δεν θα κρυφτούμε πίσω από το δάχτυλό μας: ο Vinnik ήταν ο κύριος ύποπτος στη ληστεία του MtGox. Αυτό αποτελεί το αποτέλεσμα υπομονετικής εργασίας πολλών ετών και αυτά τα ευρήματα σίγουρα ανακαλύφθηκαν και από άλλους, ανεξάρτητους ερευνητές». Χαρακτηριστικό είναι ότι η ληστεία έγινε σε δύο φάσεις: «οι χάκερ τακτικά έπαιρναν όποια νομίσματα μπορούσαν και τα έστελναν σε ψηφιακά πορτοφόλια του Βίνικ, χρησιμοποιώντας τα ψηφιακά κλειδιά που είχε αποσπάσει. Αυτό γινόταν για μεγάλα χρονικά διαστήματα και περιοδικά σταματούσε. Μία δεύτερη φάση της ληστείας έλαβε χώρα το 2012 και το 2013».

Σύμφωνα με το αμερικανικό ένταλμα αλλά και τους γνώστες των κρυπτονομισμάτων, η πλατφόρμα ανταλλαγής κρυπτογραφημένων νομισμάτων btc-e αποτελεί, επί της ουσίας ένα «πλυντήριο μαύρου χρήματος» και δεν διαθέτει «βασικές λειτουργίες καταπολέμησης του ξεπλύματος μαύρου χρήματος και εξαιτίας αυτού αποτέλεσε πόλο έλξης για εγκληματικές δραστηριότητες». Επίσης, ο Βίνικ κατηγορείται, μεταξύ άλλων, ότι χρησιμοποίησε το ανταλλακτήριο για να ξεπλύνει τα bitcoins που έκλεψε από τη ληστεία του Mt. Gox. Σύμφωνα με τις αμερικανικές αρχές, μέρος της διαδικασίας του ξεπλύματος έγινε και από την Tradehill, ένα ανταλλακτήριο κρυπτονομισμάτων που έκλεισε το 2012 και το οποίο το συνδέουν ιδιοκτησιακά με τον Βίνικ. Αυτή η φερόμενη διασύνδεση είναι, άλλωστε, κατά βάση που έδωσε τη δυνατότητα και την αφορμή στις διωκτικές υπηρεσίες των ΗΠΑ να προχωρήσουν στην πολυεθνική επιχείρηση.

Η απειλή του bitcoin και η μάχη για τον έλεγχο του Διαδικτύου

Η σύλληψη του Βίνικ, αναμφίβολα αποτελεί ένα σημαντικό κεφάλαιο σε δύο... αφηγήματα: στην εξέλιξη των κρυπτονομισμάτων αλλά και στη μάχη για τον έλεγχο του Διαδικτύου. Είναι χαρακτηριστικό ότι λίγες ημέρες μετά την παγκόσμια κινητοποίηση υπέρ της Ουδετερότητας του Διαδικτύου (Net Neutrality) και ενάντια στη διατήρηση ελέγχου κρίσιμων δομών του από τις ΗΠΑ, οι αμερικανικές αρχές διεξήγαγαν τρεις επιχειρήσεις κατά Ρώσων κυβερνοεγκληματιών στην Ευρώπη: πρώτα έκλεισαν τις παράνομες ψηφιακές αγορές του Σκοτεινού Δικτύου (Dark Web) AlphaBay and Hansa, στις οποίες πωλούνταν, μεταξύ άλλων, όπλα και ναρκωτικά και κατόπιν, προχώρησαν στη σύλληψη του Βίνικ.

REUTERS/Alexandros Avramidis

Όπως δήλωσε ο εισαγγελέας της Βόρειας Περιφέρειας της Καλιφόρνια, Brian Stretch, μετά τη σύλληψη του Βίνικ, «όπως οι νέες τεχνολογίες συνεχίζουν να αλλάζουν τον τρόπο με τον οποίο αντιλαμβανόμαστε τον κόσμο, έτσι και οι εγκληματίες μεταλλάσσουν αυτές τις νέες τεχνολογίες για τους εγκληματικούς σκοπούς τους». Σε αυτόν τον νέο κυβερνοκόσμο, λοιπόν, είδαμε μία επιχείρηση να διεξάγεται σε ελληνικό έδαφος εναντίον ενός Ρώσου χάκερ για μία κλοπή και ηλεκτρονική εισβολή που έγινε σε ανταλλακτήριο κρυπτονομισμάτων στο Τόκιο. Αναμφίβολα, η πεταλούδα της Θεωρίας του Χάους δεν θα μπορούσε να βρει καλύτερο περιβάλλον για να... φτερουγίσει.

Της σύλληψης του Ρώσου χάκερ ακολούθησε το κλείσιμο της ιστοσελίδας του btc-e, γεγονός που εξόργισε τους νόμιμους κατόχους bitcoin που βλέπουν την περιουσία τους να αποτελεί... πειστήριο εγκλήματος. Οι αιτιάσεις των κρυπτο-καταθετών αναφέρουν ότι αν κάποιος είχε σε μία κανονική τράπεζα μαύρο χρήμα, τότε οι αρχές δεν θα προχωρούσαν στην κατάσχεση του συνόλου των κεφαλαίων της. Σύμφωνα με τη λογική του επιχειρήματος, η κίνηση αυτή προκαλεί και ένα ταυτόχρονο πλήγμα στην αξιοπιστία των κρυπτονομισμάτων. Παράλληλα, πολλοί χρήστες των κοινωνικών δικτύων κάνουν λόγο για μεταφορές μεγάλων ποσών σε ethereum (κρυπτονόμισμα αντίστοιχο του bitcoin) από λογαριασμούς του btc-e προς άλλα ανταλλακτήρια.