Το μέλλον των τραπεζών - Τι θα αλλάξει στις συναλλαγές μας

Κρυπτογραφημένα νομίσματα, ηλεκτρονικά πορτοφόλια, ψηφιακές υπηρεσίες αναβαθμισμένες από το «θαυματουργό άγγιγμα» της τεχνητής νοημοσύνης είναι μόλις μερικά από τα στοιχεία που συνθέτουν το κοντινό μέλλον των τραπεζικών υπηρεσιών. Ήδη, οι νεοφυείς επιχειρήσεις του οικονομικού τομέα συνδιαμορφώνουν την επόμενη ημέρα και με διάφορες εφαρμογές κερδίζουν μερίδια αγοράς σε επιμέρους τομείς τραπεζικών εργασιών.

Σε πρόσφατη αναφορά της Ελληνικής Ένωσης Τραπεζών (ΕΕΤ) στις βασικότερες προκλήσεις που έχει να αντιμετωπίσει το εγχώριο τραπεζικό σύστημα: «Οι νέες τεχνολογίες θα αλλάξουν ριζικά το τραπεζικό σύστημα, τόσο σε ό,τι αφορά την παροχή υπηρεσιών προς τους πελάτες των τραπεζών όσο και σε σχέση με την εισαγωγή νέων επιχειρηματικών μοντέλων τα οποία θα συμπληρώσουν ή, ενδεχομένως, και θα υποκαταστήσουν πλήρως την παραδοσιακή τραπεζική».

Όπως επισημαίνουν τραπεζικά στελέχη με τα οποία επικοινώνησε το Αθηναϊκό/Μακεδονικό Πρακτορείο Ειδήσεων, καθοριστικό ρόλο στην άμεση υιοθέτηση των νέων τεχνολογιών έχει και η ραγδαία αλλαγή του τρόπου με τον οποίο πραγματοποιούνται διεθνώς οι συναλλαγές. Ολοένα και μεγαλύτερος αριθμός πελατών δεν επισκέπτεται πλέον το τραπεζικό κατάστημα αλλά πραγματοποιεί συναλλαγές μέσω του internet και μέσω του κινητού του τηλεφώνου (mobile banking), ενώ ταυτόχρονα χρησιμοποιεί το πλαστικό χρήμα και όχι τα μετρητά.
Όπως επισημαίνουν τραπεζικά στελέχη, ακόμη και στην Ελλάδα όπου τα μετρητά κυριαρχούσαν σε σχέση με το πλαστικό χρήμα η τάση πλέον αναστρέφεται σταδιακά, εάν και απαιτείται να διανυθεί ακόμη δρόμος για να πλησιάσουμε χώρες, όπως η Μ. Βρετανία κλπ.

Ειδικότερα στην Ελλάδα, μετά τη θέσπιση περιορισμών στην ανάληψη μετρητών και στη μεταφορά κεφαλαίων τον Ιούνιο του 2015, επιχειρήσεις και καταναλωτές έχουν προσαρμοστεί σε ευρεία κλίμακα στη διενέργεια πληρωμών χωρίς τη χρήση μετρητών. Στο πλαίσιο αυτό, οι συναλλαγές διενεργούνται μέσω της χρήσης καρτών πληρωμών (χρεωστικών, πιστωτικών, προπληρωμένων), υπηρεσιών μεταφοράς πιστώσεων, και υπηρεσιών άμεσων χρεώσεων. Επίσης, έχει αυξηθεί κατακόρυφα η αξιοποίηση των εναλλακτικών καναλιών εξυπηρέτησης της πελατείας των τραπεζών (internet, mobile, phone banking, ΑΤΜ, APS) έναντι των τραπεζικών καταστημάτων.

Ειδικότερα, σύμφωνα με τελευταία στοιχεία της ΕΕΤ από τις τράπεζες μέλη της ο αριθμός και η αξία συναλλαγών μέσω internet banking αυξήθηκε, σε ετήσια βάση, κατά 40% και 29% αντίστοιχα. Ο αριθμός και η αξία συναλλαγών μέσω mobile banking αυξήθηκε, σε ετήσια βάση, κατά 142% και 82% αντίστοιχα. Γενικότερα, ο συνολικός αριθμός των καρτών, σύμφωνα πάντα με τα τελευταία διαθέσιμα συγκεντρωτικά στοιχεία της ΕΕΤ, αυξήθηκε περαιτέρω το πρώτο εξάμηνο 2016 κατά 440 χιλ. (εν συγκρίσει με την αντίστοιχη τιμή αναφοράς του δευτέρου εξαμήνου 2015) και διαμορφώθηκε σε 14,6 εκατ. κάρτες. Η μεγαλύτερη αύξηση παρατηρείται (κυρίως, όχι όμως αποκλειστικά) στις χρεωστικές κάρτες, καθότι εκδόθηκαν επιπλέον 385 χιλ. (εν συγκρίσει με την αντίστοιχη τιμή αναφοράς του δευτέρου εξαμήνου 2015).

Ο αριθμός των συναλλαγών με κάρτες πληρωμών ανήλθε σε 233 εκατ. (+58% σε ετήσια βάση) και η αναλογούσα αξία σε 26,2 δισ. ευρώ (+4,4% σε ετήσια βάση). Η μέση αξία ανά συναλλαγή μειώθηκε στα 112 ευρώ, από 171 ευρώ το πρώτο εξάμηνο του 2015. Η χρήση χρεωστικών καρτών συνεχίζει να έχει πρωτεύοντα ρόλο ως υποκατάστατο των μετρητών, με τον μέσο αριθμό συναλλαγών ανά χρεωστική κάρτα να διαμορφώνεται στις 16 συναλλαγές, με μέση αξία ανά συναλλαγή στα 121 ευρώ. Αντίστοιχα, ο μέσος αριθμός συναλλαγών ανά πιστωτική κάρτα διαμορφώθηκε στις 13, με μέση αξία ανά συναλλαγή περίπου στα 60 ευρώ.

Όπως δήλωσε στο ΑΠΕ/ΜΠΕ ο Νίκος Καμπανόπουλος, γενικός διευθυντής της Visa Europe, για Ελλάδα, Κύπρο, και Μάλτα, το 2017 αναμένεται να συνεχιστεί η αύξηση της χρήσης του πλαστικού χρήματος στην Ελλάδα. Σε συνδυασμό μάλιστα με τα μέτρα που ανακοινώθηκαν από την κυβέρνηση για την υποχρεωτική χρήση POS κλπ, θα έχουν ως συνέπεια την αύξηση της αποδοχής των καρτών πληρωμής σε περισσότερες επιχειρήσεις και κλάδους με αποτέλεσμα ολοένα και μεγαλύτερος αριθμός καταναλωτών να τις χρησιμοποιεί πιο συχνά και για πιο μικρές συναλλαγές. Επίσης αναμένεται το λανσάρισμα νέων καινοτόμων προϊόντων και υπηρεσιών, αναφέρει ο κ. Καμπανόπουλος.

THEO: Το ρομπότ που θα σε κάνει πλούσιο

Όσο και αν φαντάζει παράδοξο, τα ρομπότ εισβάλουν στον τομέα των επενδυτικών συμβουλών, στον οποίο αναρίθμητες παράμετροι καθορίζουν τις τελικές αποφάσεις.Η ρομποτική επέλαση στις εργασίες που αποτελούσαν μέχρι σήμερα μονοπώλιο των ανθρώπων «άλωσε» και το πεδίο των επενδυτικών συμβούλων. Ο Nao Kitazawa, ιδρυτής του start-up, Money-Design, μίλησε αποκλειστικά στο CNN Greece για το πώς η εταιρεία του αξιοποιεί τις δυνατότητες της τεχνητής νοημοσύνης και παρέχει υπηρεσίες από το... μέλλον.

Ο THEO, όπως ονομάζεται ο οικονομικός σύμβουλος ρομπότ της ιαπωνικής νεοφυούς επιχείρησης, «χρησιμοποιεί ένα οικονομικό μοντέλο που είναι πολύ πιο εξελιγμένο από τις υπάρχουσες μέχρι σήμερα ρομποτικές υπηρεσίες επενδύσεων. Ο THEO μπορεί να μανατζάρει τρεις διαφορετικούς τύπους χαρτοφυλακίων: μακροπρόθεσμες επενδύσεις, οι οποίες αποτελούνται από διαπραγματεύσιμα αμοιβαία κεφάλαια, χαρτοφυλάκια εσόδων, καθώς και χαρτοφυλάκια αντιστάθμισης πληθωρισμού (IHP). Μέχρι τώρα οι συνηθισμένοι ρομποτικοί σύμβουλοι κάνουν ερωτήσεις για να «μετρήσουν» την επιθυμία του επενδυτή για ρίσκο και απόδοση. Ο THEO μπορεί να εξερευνήσει τις επιθυμίες του για επενδύσεις σε μετοχές, αν θέλει να χτίσει ένα σταθερό επενδυτικό εισόδημα, αν θέλει να έχει πραγματικά περιουσιακά στοιχεία. Μέχρι στιγμής έχουμε 231 διαφορετικές προσεγγίσεις για τη σύνθεση ενός χαρτοφυλακίου και κάθε απάντηση του χρήστη οδηγεί και σε μία διαφορετική σύνθεση».

Σύμφωνα με τον κ. Kitazawa, για να προτείνει ο THEO στους δυνητικούς πελάτες του ένα πορτφόλιο επενδύσεων κάνει πέντε ερωτήσεις. Αυτές είναι:

1) Ποια είναι η ηλικία τους

2) Η εμπειρία του πελάτη στη διαχείριση τίτλων

3) Οι προτιμήσεις του πελάτη στη διαφύλαξη των περουσιακών στοιχείων

4) Ο βαθμός επιθυμίας ρίσκου

5) Η θέση του πελάτη σχετικά με τη διακύμανση του πληθωρισμού

Όπως τονίζει ο κ. Kitazawa, «ο αλγόριθμος του THEO χρησιμοποιεί την διαδικασια αναλυτικής ιεράρχησης (AHP) για να εξάγει τα καλύτερα δυνατά συμπεράσματα από αυτές τις ερωτήσεις».

«Υπάρχουν πάρα πολλά πράγματα που πρέπει να εξελιχθούν μέχρι τα ρομπότ να αντικαταστήσουν πλήρως τους ανθρώπους στις υπηρεσίες επενδύσεων. Για παράδειγμα, οι εφαρμογές της τεχνητής νοημοσύνης στις στρατηγικές παθητικής επένδυσης δεν έχουν ολοκληρωθεί ακόμη, όχι επειδή δεν υπάρχει η τεχνολογία, αλλά επειδή οι παράμετροι είναι άπειρες. Επίσης, πολλοί προτιμούν την ανθρώπινη επαφή στη διαχείριση των επενδύσεων. Πωλητές και τηλεφωνικά κέντρα θα είναι ακόμη απαραίτητα, μέχρι οι επόμενες γενιές να αναλάβουν τα πράγματα.

Η εισβολή των ρομπότ στις επενδύσεις σε συνδυασμό με την επέκταση των ψηφιακών νομισμάτων, όπως το bitcoin, αλλά και τη διαρκή ανάπτυξη της τεχνητής νοημοσύνης, ενδεχομένως μέχρι το σημείο εκείνο που η ίδια θα ανάλαβει την επέκτασή της, συνθέτουν μία εικόνα δυστοπίας, μίας ζοφερής πραγματικότητας όπου ο άνθρωπος αναζητεί τη θέση του. Ή μήπως όχι; Σύμφωνα με τον κ. Kitazawa, «παρόμοιες ήταν οι αναφορές την εποχή της βιομηχανικής επανάστασης. Οι μηχανές και οι τεχνολογίες θα βοηθήσουν τη ζωή και την εργασία μας, με τέτοιον τρόπο ώστε να απελευθερωθούμε από τις βαρετές και κουραστικές εργασίες και θα μπορούμε να επενδύσουμε περισσότερο χρόνο σε ευχάριστες και δημιουργικές ενασχολήσεις».

Μέχρι σήμερα, οι ρομποτικοί επενδυτικοί σύμβουλοι είναι πολύ φτηνότεροι από τους ανθρώπους και προσελκύουν νεότερους επενδυτές που κάνουν τα πρώτα τους βήματα στο κόσμο των μετοχών και των χρηματιστηρίων. Εντούτοις, βρίσκονται στο ξεκίνημά τους και το start-up Money-Design αποτελεί μία προσπάθεια για να βελτιωθούν και να κάνουν ένα βήμα προς τα εμπρός αυτού του τύπου οι υπηρεσίες.