«ΔΡΥΑΔΕΣ»: Πώς μπορούμε να γνωρίζουμε ανά πάσα στιγμή τι συμβαίνει στη φύση - Ο ρόλος της AI

Ειδικότερα, μιλώντας για το πρόγραμμα η κα Αλωνιστιώτη αναφέρεται τόσο στον τρόπο με τον οποίο αυτό λειτουργεί, όσο και στη σπουδαία χρησιμότητά του την ώρα που, όπως παρατηρούμε αυτή την περίοδο με τις πυρκαγιές, οι επιπτώσεις της ανθρωπογενούς κλιματικής κρίσης γίνονται ολοένα και περισσότερο ορατές.

«Σκαν» των αντικειμένων που μπορεί να πυροδοτήσουν μια φωτιά

Ανάμεσα στα εργαλεία που προσφέρει το πρόγραμμα «ΔΡΥΑΔΕΣ» όπως σημειώνει η επικεφαλής του εργαστηρίου είναι να «εντοπίζουμε όταν ξεσπά μία φωτιά ή μία πλημμύρα, να προβλέπουμε πού και με ποια ταχύτητα θα κατευθυνθεί η φωτιά ή η πλημμύρα και να καθοδηγούμε με μεγάλη ακρίβεια τους ανθρώπους που πρέπει να απομακρυνθούν από το σημείο όπως και τις δυνάμεις που επιχειρούν στον τόπο της καταστροφής».

Την ίδια ώρα, καθιστά δυνατό να προβλεφθεί σε μεγάλο βαθμό η καταστροφή, εντοπίζοντας έγκαιρα όσα ο άνθρωπος εγκαταλείπει στη φύση και είναι πιθανοί κίνδυνοι όπως, παραδείγματος χάριν τα απορρίμματα στα δάση, οι σωροί κλαδιών, μπαζωμένα ρέματα κ.ά.

Πώς λειτουργούν, όμως, οι «ΔΡΥΑΔΕΣ»;

Σύμφωνα με την ακαδημαϊκό «οι «ΔΡΥΑΔΕΣ» αποτελούν ένα πληροφοριακό σύστημα που βασίζεται στην Τεχνητή Νοημοσύνη και ενσωματώνει τεχνολογίες αιχμής, όπως τα Ψηφιακά Δίδυμα (Digital Twins) και το Διαδίκτυο των Πραγμάτων (ΙοΤ)» αναλύει.

Το σύστημα υλοποιείται τα τελευταία πέντε χρόνια από την ερευνητική ομάδα SCANlab του ΕΚΠΑ και δοκιμάζεται στο campus του Τμήματος Πληροφορικής και Τηλεπικοινωνιών.

Στόχος είναι η πρόληψη, η ολιστική διαχείριση της ανθεκτικότητας των αστικών και περιαστικών δασών, η διαχείριση κρίσεων και ο μετριασμός των επιπτώσεων της κλιματικής αλλαγής.

«Το σύστημα έχει δυνατότητα να συγκεντρώνει, συνδυάζει και αναλύει δεδομένα από πολλαπλές πηγές, όπως αισθητήρες καπνού, φωτιάς, χημικών, κίνησης, φωτός, επιπέδου υδάτων κ.ά., μετεωρολογικούς σταθμούς, αλλά και κάμερες (θερμικές, οπτικές, σταθερές, από drone κ.λπ)» συμπληρώνει.

Εντοπισμός ξερών κλαδιών και απορριμμάτων

Παράλληλα, το σύστημα αυτό μπορεί να εντοπίσει ανθρωπογενείς κινδύνους για το περιβάλλον ανιχνεύοντας τη στιγμή που κάποιος απορρίπτει απόβλητα σε ένα δάσος ή συγκεντρώσεις ξερών κλαδιών που αυξάνουν την επικινδυνότητα εκδήλωσης φωτιάς.

«Όλες οι παραπάνω λειτουργίες αποτελούν απόρροια της ανάλυσης ιστορικών δεδομένων της περιοχής, προκειμένου να εντοπίζονται προφίλ μικροκλίματος (π.χ. πρότυπα ανέμου, χαρακτηριστικά εδάφους, τοπογραφία, επίπεδα θερμοκρασίας και υγρασίας) και γεωμορφολογικά χαρακτηριστικά μεμονωμένων δασικών περιοχών (π.χ. υψομετρικές διαφορές, αποψίλωση, θόλος δέντρων) ώστε να εντοπίζονται εγκαίρως ανθρωπογενείς κίνδυνοι (π.χ. παράνομη απόθεση αποβλήτων), επικίνδυνα καιρικά φαινόμενα (π.χ. πλημμύρα) ή έκτακτα συμβάντα (π.χ. πυρκαγιά, δασική ή αστική), και να προβλέπεται η πορεία εξέλιξής τους» διευκρινίζει.

Τέλος, το σύστημα «ΔΡΥΑΔΕΣ» μπορεί να χαράξει στρατηγικές εκκένωσης πληθυσμού με βάση την εξέλιξη των φαινομένων σε πραγματικό χρόνο, με στόχο να ενισχύσει τις προσπάθειες μετριασμού των κρίσεων και να υποστηρίξει την καθοδήγηση του πληθυσμού στις πληττόμενες περιοχές σε σημεία καταφυγής μέσω ασφαλέστερων διαδρομών διαφυγής.

Ποια η συνδρομή της τεχνητής νοημοσύνης;

Εξηγώντας πως η τεχνητή νοημοσύνη συμβάλλει στο σύστημα αυτό, αναφέρει πως «αποτελεί μία δομική τεχνολογία του «ΔΡΥΑΔΕΣ», όπου συνδυαστικά με τις διαθέσιμες πηγές δεδομένων, όπως αισθητήρες, μετεωρολογικά δεδομένα και εικόνες, ακόμα και μετρήσεις κυκλοφοριακής συμφόρησης, ενισχύει και επιτρέπει την εφαρμογή σύνθετων λειτουργιών, όπως η ανίχνευση καπνού-φωτιάς, πλημμυρικών φαινομένων και πρόβλεψη της εξέλιξή τους (π.χ., ποιές περιοχές θα επηρεάσει, σε πόσο χρόνο).

Συνολικά, όμως, σε μια εποχή που ακραία φαινόμενα γίνονται όλο και συχνότερα, η τεχνητή νοημοσύνη ως μία τεχνολογία αιχμής που συνεχώς εξελίσσεται και βελτιώνεται, μπορεί να αποτελέσει κομβικό εργαλείο για την ενίσχυση των προσπαθειών για μετριασμό των επιπτώσεων της κλιματικής αλλαγής.

Σημειώνεται, δε, πως υπερέχει άλλων συναφών τεχνολογιών ως προς την αναγνώριση προτύπων και την προγνωστική ανάλυση, οι οποίες είναι ζωτικής σημασίας για την έγκαιρη ανίχνευση και την παρακολούθηση της εξέλιξης των επικίνδυνων συμβάντων.

«Αυτό είναι ακόμα πιο σημαντικό για περιοχές όπως τα νησιά, απομακρυσμένες περιοχές, που έχουν έλλειψη ανθρώπινου δυναμικού, ή εξειδικευμένου προσωπικού για την παρακολούθηση και φύλαξη των περιοχών» υπογραμμίζει η ακαδημαϊκός.

Εν τέλει, αξιοποιώντας την AI, καθίσταται δυνατή η επίγνωση της κατάστασης και η ενίσχυση των στρατηγικών αντιμετώπισης ακραίων φαινομένων, στοχεύοντας στο μετριασμό των επιπτώσεών τους.

Μέχρι στιγμής, το εργαλείο αυτό θέλουν να υιοθετήσουν διάφοροι Δήμοι ανά την επικράτεια.

Στο προσεχές διάστημα, αναμένεται να παρουσιαστεί στο Υπουργείο Κλιματικής Κρίσης και Πολιτικής Προστασίας, ενώ σύμφωνα με την κα Αλωνιστιώτη είχαν «τη στήριξη από το Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας και συγκεκριμένα από την Γ.Γ. Διαχείρισης Αποβλήτων, με τη συμμετοχή του κατά τη διαδικασία ανάδειξης του συστήματος από το ICLEI Action Fund της Google.ORG».

«Η Ελλάδα δεν έχει τίποτα να ζηλέψει σε καινοτομία από την υπόλοιπη Ευρώπη»

Με αφορμή το σύστημα «ΔΡΥΑΔΕΣ», η κα Αλωνιστιώτη τονίζει τη σημασία «η χώρα να αξιοποιεί τις προσπάθειες νέων επιστημόνων που και να τους δίνει τη δυνατότητα μιας εγχώριας αγοράς καινοτομίας» μετατρέποντας το "Brain Drain" σε "Brain Remain/ Brain Bloom"».

Ενδεικτικό είναι το γεγονός ότι οι «ΔΡΥΑΔΕΣ» έχουν «αναπτυχθεί από επιστήμονες στην Ελλάδα που είναι στην αιχμή της παγκόσμιας τεχνολογικής καινοτομίας. Έχει δυνατότητες που δύσκολα βρίσκει κανείς διαθέσιμες σε αντίστοιχες εφαρμογές στην Ελλάδα ή στο εξωτερικό».

«Όλα αυτά έγιναν επειδή η ομάδα πίσω από τις «ΔΡΥΑΔΕΣ» αποφάσισε να μην φύγει στο εξωτερικό, όπως θα μπορούσε και είχε τις προτάσεις, αλλά να παραμείνει εδώ, με έναν ακατανόητο για άλλους, αλλά απολύτως συνειδητό για εμάς, εγωισμό».

«Η Ελλάδα έχει τη δυνατότητα και πρέπει να αξιοποιήσει το πολύ αξιόλογο ανθρώπινο κεφάλαιο που έχει σε επιστημονικό προσωπικό το οποίο συνεισφέρει στο παγκόσμιο γίγνεσθαι και βρίσκεται ακόμα στη χώρα. Υπάρχουν δεκάδες ακόμα εργαστήρια στην ελληνική επικράτεια που παράγουν καινοτόμα προϊόντα και οι φορολογούμενοι πολίτες θα ήταν πραγματικά υπερήφανοι για τα χρήματα που δαπανώνται σε αυτά» συμπληρώνει.

Όπως καταλήγει «το σύστημα και εμείς, ως επιστήμονες, είμαστε στη διάθεση όλων των φορέων για να αποδείξουμε ότι η Ελλάδα δεν έχει τίποτα να ζηλέψει σε καινοτομία από την υπόλοιπη Ευρώπη και να συμβάλλουμε στη μάχη της Περιβαλλοντικής Ανθεκτικότητας».