Δαίδαλος: Τι θα προσφέρει ο νέος υπερ-υπολογιστής που αποκτά η Ελλάδα
Μέσα στο 2025 αναμένεται να ξεκινήσει τη λειτουργία του ο «Δαίδαλος» ο νέος υπερυπολογιστής που θα αποκτήσει η χώρα μας και έχει ως στόχο να βελτιώσει τις δυνατότητες των εγχώριων ακαδημαϊκών και ερευνητικών ιδρυμάτων και θα είναι ένα από τα ισχυρότερα συστήματα σε ευρωπαϊκό επίπεδο.
Η διαδικασία για την ανάπτυξη του «Δαίδαλου» ξεκίνησε στις 29 Δεκεμβρίου με το αρμόδιο υπουργείο Ψηφιακής Διακυβέρνησης να θέτει σε δημόσια διαβούλευση τη διακήρυξη για το έργο «Ανάπτυξη νέου υπολογιστικού συστήματος υψηλών επιδόσεων» γνωστό ως υπερυπολογιστής «Δαίδαλος». Το έργο χρηματοδοτείται από το Εθνικό Σχέδιο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας «Ελλάδα 2.0» με τη χρηματοδότηση της Ευρωπαϊκής Ένωσης – NextGenerationEU, το Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων, καθώς και από τον ευρωπαϊκό οργανισμό European High Performance Computing Joint Undertaking - EuroHPC, με συνολικό προϋπολογισμό 41,569 εκατ. ευρώ (συμπεριλαμβανομένου Φ.Π.Α.).
Αντικείμενο του διαγωνισμού είναι η προμήθεια και η εγκατάσταση προηγμένου υπολογιστικού εξοπλισμού, αποθηκευτικού χώρου και λογισμικού, για την υλοποίηση του νέου υπολογιστικού συστήματος υψηλών επιδόσεων «Δαίδαλος». Επιπλέον, ο διαγωνισμός περιλαμβάνει συνοδευτικές υπηρεσίες εκπαίδευσης, εγκατάστασης, παραμετροποίησης και πολυετούς συντήρησης. Την ευθύνη για την ανάπτυξη και λειτουργία του νέου υπερυπολογιστή έχει το Εθνικό Δίκτυο Υποδομών Τεχνολογίας και Έρευνας (ΕΔΥΤΕ Α.Ε. – GRNET), φορέας του υπουργείου Ψηφιακής Διακυβέρνησης.
Τι εστί «Δαίδαλος»
Το ΕΔΥΤΕ έχει την ευθύνη για τη λειτουργία του υφιστάμενου υπερυπολογιστή της χώρας, ονόματι ARIS. Ο «Δαίδαλος» θα διαθέτει 120 φορές μεγαλύτερη υπολογιστική ισχύ σε σχέση με τον ARIS, η λειτουργία του οποίου στα μέσα της περασμένης δεκαετίας βοήθησε σημαντικά την προσπάθεια των ερευνητικών ιδρυμάτων της χώρας, τα οποία και τον αξιοποίησαν.
Ο «Δαίδαλος» πέραν ότι θα είναι ο μεγαλύτερος υπερυπολογιστής (high performance computer – HPC) στη χώρα θα είναι και από τους ισχυρότερους στην Ευρώπη και εκτιμάται ότι θα βρίσκεται και στη λίστα των κορυφαίων 500 συστημάτων παγκοσμίως σε επιδόσεις (Τ500) και αποδοτικής χρήσης (GREEN500). Σημειωτέον πως γενικότερα τα συστήματα HPC αποτελούν ένα από τα σημαντικότερα θέματα συζήτησης στην παγκόσμια αγορά της πληροφορικής καθώς οι τεράστιες ανάγκες σε υπολογιστική ισχύ των εφαρμογών τεχνητής νοημοσύνης έχουν οδηγήσει πολλές κυβερνήσεις σε έναν αγώνα δρόμου για την ανάπτυξη όσο το δυνατόν περισσότερων συστημάτων.
Στην περίπτωση μας, ο «Δαίδαλος» θα έχει -όταν ολοκληρωθεί η αναβάθμιση του- υπολογιστική ισχύ της τάξεως των 60 petaFlops, ήτοι 60 τρις πράξεις κινητής υποδιαστολής ανά δευτερόλεπτο. Όπως αναφέρεται στα σχετικά έγγραφα, η αρχιτεκτονική του είναι ιδανική για να φιλοξενήσει μεγαλύτερες και πιο ετερογενείς εφαρμογές, συνδυάζοντας υπολογιστικές εφαρμογές υψηλής απόδοσης με την τεχνητή νοημοσύνη, την μηχανική μάθηση και την ανάλυση μεγάλου όγκου δεδομένων. Επιπλέον, ο νέος υπέρ-υπολογιστής θα έχει κεντρικό ρόλο, μεταξύ άλλων, στην έρευνα για την ανάπτυξη νέων πιο αποτελεσματικών και αξιόπιστων υπηρεσιών για την εξυπηρέτηση των πολιτών μέσω αιτημάτων σε φυσική γλώσσα, για την εξατομικευμένη ιατρική, την πυροπροστασία, τον χωροταξικό σχεδιασμό, αλλά και για την έξυπνη κινητικότητα και στα αυτόνομα οχήματα.
Ο «Δαίδαλος» πρόκειται να εγκατασταθεί στο Τεχνολογικό Πολιτιστικό Πάρκο Λαυρίου του Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου, στο ανακαινιζόμενο κτίριο του πρώην Ηλεκτρικού Σταθμού. Πρόκειται για ένα κτήριο 1.500 τ.μ. εκ των οποίων τα 150 τ.μ. θα είναι διαθέσιμα για την τοποθέτηση και εγκατάσταση των ικριωμάτων. Ο σχεδιασμός της εγκατάστασης στο Λαύριο έχει γίνει με γνώμονα την περιβαλλοντική βιωσιμότητα. Επισημαίνεται ότι θα τροφοδοτείται από συστήματα ανανεώσιμων πηγών ενέργειας και θα γίνεται χρήση σύγχρονων συστημάτων ψύξης, ώστε να υπάρχει χαμηλό ενεργειακό κόστος.
Όσον αφορά τα επόμενα βήματα, η διαδικασία της διαβούλευσης θα διεξαχθεί ηλεκτρονικά μέσω του συστήματος «Προμηθεύς» του ΕΣΗΔΗΣ έως την Δευτέρα 12 Φεβρουαρίου 2024, στην ηλεκτρονική διεύθυνση www.promitheus.gov.gr. Στη συνέχεια, θα ξεκινήσει η διαγωνιστική διαδικασία και από τη στιγμή που θα επιλεγεί ο ανάδοχος, σύμφωνα με τα υπάρχοντα χρονοδιαγράμματα, ο «Δαίδαλος» θα είναι έτοιμος να λειτουργήσει σε διάστημα περίπου 8-9 μηνών (α’ φάση) με την διαδικασία αναβάθμισης να απαιτεί άλλους 5-6 μήνες.