Το όνειρο των στρατηγών: Ένας ολοκληρωμένος παγκόσμιος τρισδιάστατος χάρτης

Λείπουν μόνο ο ορεινός όγκος των Ιμαλαϊων, μερικές επιφάνειες της Ανταρκτικής και ορισμένα μικρά νησιά του Ειρηνικού ωκεανού. Το αργότερο μέχρι το φθινόπωρο όμως θα έχει καταγραφεί κάθε πλευρά, κάθε παγόβουνο και κάθε φοίνικάς τους. Η NASA ήταν επιφυλακτική για την επιτυχία αυτού του εγχειρήματος, αλλά το έφερε τελικά σε πέρας το Γερμανικό Κέντρο Αεροδιαστημικής (Deutsches Zentrum für Luft und Raumfahrt – DLR). Ο χάρτης έχει πολλαπλές χρήσεις. Φυσικά, και στρατιωτικές.

Οι δορυφόροι TerrarSAR-X και TanDEM-X βρίσκονται σε τροχιά γύρω από τη γη σε απόσταση 514 χιλιομέτρων, κινούνται ελικοειδώς, όπως το ανθρώπινο DNA, με ταχύτητα 28.000 χιλιομέτρων την ώρα, περιστρέφονται 15 φορές γύρω από τον πλανήτη μας κάθε μέρα και με τη βοήθειά τους καταγράφεται η επιφάνεια του πλανήτη μας με τρισδιάστατο τρόπο. Οι δορυφόροι κατέγραψαν με ακρίβεια 150 εκατομμύρια κυβικά χιλιόμετρα σα να βρίσκονταν σε ύψος μόλις 2 μέτρων. Τα «μάτια» τους είδαν να γεννιέται ένα νησί και ανακάλυψαν κρυμμένα δάση που υλοτομούνται.

Όπως εξηγεί ο επικεφαλής της διαστημικής αποστολής και διευθυντής του ινστιτούτου τεχνολογίας υψηλών συχνοτήτων και συστημάτων ραντάρ του Γερμανικού Κέντρου Αεροδιαστημικής (DLR) Αλμπέρτο Μορέϊρα (Alberto Moreira) απαιτούνται δύο μάτια για να δει κανείς το κόσμο τρισδιάστατα και δύο δορυφόροι για να δουν τη γη από το διάστημα και να την καταγράψουν με τρισδιάστατο τρόπο.

Πώς λειτουργεί

Οι δορυφόροι –όπως και τα μάτια– πρέπει να δουν το ίδιο σημείο την ίδια στιγμή, στην περίπτωση των ραντάρ με ραδιοκύματα. Οι δύο δορυφόροι πλησιάζουν μεταξύ τους σε απόσταση μόλις 120 μέτρων. Δεν κινούνται παράλληλα, αλλά με έναν τρόπο που θυμίζει τον έλικα του ανθρώπινου DNA. Γι αυτό η ΝΑΣΑ θεώρησε ότι το εγχείρημα θα αποτύχει αφού θα συγκρούονταν μεταξύ τους. Ένας δορυφόρος εκπέμπει κάθε φορά τα δεδομένα του, λαμβάνουν και οι δύο τα σήματα τα οποία αντανακλώνται από την επιφάνεια της γής και οι φωτογραφίες εμφανίζονται στη γη στο κέντρο παρατηρήσεων του Ομπερπφαφενχόφεν (Oberpfaffenhofen) της Βαυαρίας.

Τίποτα δεν ξεφεύγει από το βλέμμα του ραντάρ τους, δεδομένου ότι καταγράφει ακόμα και κινήσεις πάνω στην επιφάνεια της γης. Τα δεδομένα που στέλνονται στη γη είναι πολύτιμα και φυσικά υπάρχει διαμάχη για τη χρήση τους. Όποιος τα έχει στην κατοχή του μπορεί να παρακολουθήσει ακριβέστερα την κλιματική αλλαγή, να σχεδιάσει καλύτερα τη κατασκευή δρόμων αλλά και στρατιωτικές επιχειρήσεις.

Απαιτείται ένας ολόκληρος χρόνος έως ότου φωτογραφηθεί η γη και δύο χρόνια έως ότου γίνει η επεξεργασία των φωτογραφιών, έτσι ώστε να είναι σαν να τραβήχτηκαν από ύψος δύο μέτρων. Ειδικά για πολύ ψηλά βουνά όρη απαιτούνται 3-4 χρόνια για φωτογραφίες τέτοιας ακρίβειας.

Τι βλέπει

Στα τέλη του 2014, τα δεδομένα για τον παγκόσμιο τρισδιάστατο στο χάρτη είχαν συγκεντρωθεί και η επιστημονική ομάδα του Αλμπέρτο Μορέϊρα είδε να εμφανίζονται νησιά κοντά στην Ιαπωνία που δεν υπήρχαν στο χάρτη, ανακάλυψε έναν παγετώνα στη Χιλή, του οποίου ο όγκος αυξάνεται αντί να λειώνει, και εντόπισαν δάση που κόβονται στη Βραζιλία, για τα οποία τα οποία οι αρχές δεν γνώριζαν τίποτα.

Το 2015, ο Μορέϊρα και οι συνάδελφοί του ικανοποίησαν μάλιστα την επιθυμία και άλλων επιστημόνων. Κατέγραψαν τα θαλάσσια ρεύματα, την ταχύτητα με την οποία χάνουν όγκο οι παγετώνες, ακόμα και την κίνηση της λάβας ηφαιστείων του Μεξικό και της Ινδονησίας.

Από την αρχή του χρόνου, χίλιοι συνολικά επιστήμονες καταγίνονται με την επεξεργασία τρισδιάστατων φωτογραφιών ορισμένων περιοχών έτσι ώστε να είναι σαν να έγινε η λήψη τους από απόσταση μόλις ενός μέτρου. Πρόκειται για δεδομένα τα οποία έχουν ιδιαίτερο εμπορικό ενδιαφέρον. Φυσικά και στρατιωτικό.

Υπάρχουν και κάποια πράγματα για τα οποία ο Αλπέρτο Μορέϊρα δεν δίνει όμως πληροφορίες, όπως λ.χ. για τη πολιτική διαμάχη που υπάρχει εδώ και μήνες για την στρατιωτική χρήση και την εμπορική προώθηση τους. Το γερμανικό υπουργείο Άμυνας θέλει να αποκτήσει τα δεδομένα και να τα πουλήσει σε τριανταπέντε άλλες χώρες.

Ο ίδιος δεν δίνει, επίσης, πληροφορίες σχετικά με τις μετρήσεις για τις μετατοπίσεις του εδάφους. Με ειδική επεξεργασία των επιστημόνων του DLR οι δορυφόροι μπορούν να καταγράψουν μετατοπίσεις χιλιοστομέτρου στην επιφάνεια του εδάφους. Εχει καταμετρηθεί μετατόπιση μικρότερη ακόμα και του χιλιοστομέτρου και έχει μετρηθεί συνολική μετατόπιση 30 εκατοστών σε κάποιο σημείο το οποίο όμως δεν αποκαλύπτει.

Το νέο όραμα του Μορέϊρα είναι να ερευνήσει το κλίμα και να παρατηρήσει το περιβάλλον με πιο μοντέρνους δορυφόρους–ραντάρ, κάτι το οποίο θα κόστιζε επιπλέον 660 εκατ. ευρώ.