Πόσο ωρίμασαν ψηφιακά οι μικρομεσαίες την τελευταία διετία

Αυτό είναι ένα βασικό συμπέρασμα της έρευνας με τίτλο «Η Ψηφιακή Ετοιμότητα των Μικρομεσαίων Επιχειρήσεων στην Ελλάδα», που εκπόνησε το Εργαστήριο Ηλεκτρονικού Εμπορίου (ELTRUN) του Οικονομικού Πανεπιστημίου Αθηνών για λογαριασμό της COSMOTE.

Σύμφωνα με τα στοιχεία της έρευνας, καταγράφεται αύξηση 10% στο μέσο όρο του Δείκτη Ψηφιακής Ετοιμότητας σε σχέση με το 2020 και 1 στις 5 μικρομεσαίες επιχειρήσεις (ΜμΕ) βρίσκεται, ήδη, σε προχωρημένα στάδια ψηφιακής ετοιμότητας, ενώ 1 στις 2 ΜμΕ βρίσκεται ακόμη σε αρχικά στάδια. Η έλλειψη ενημέρωσης και εκπαίδευσης, πόρων και δεξιοτήτων φαίνεται να είναι τα βασικά εμπόδια στην αξιοποίηση των ψηφιακών τεχνολογιών για τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις.

Η έρευνα πραγματοποιήθηκε πανελλαδικά τον Μάρτιο και τον Απρίλιο του 2022 σε συνέχεια προηγούμενης αντίστοιχης έρευνας του 2020. Στην έρευνα αποτυπώνεται και ο Δείκτης Ψηφιακής Ετοιμότητας των μικρομεσαίων επιχειρήσεων, που καταγράφει την ψηφιακή ωριμότητα τους, με βάση την υιοθέτηση και χρήση 10 σημαντικών ψηφιακών εργαλείων και υποδομών.

Το 2022 παρατηρείται αύξηση 10% στον Μ.Ο. του Δείκτη Ψηφιακής Ετοιμότητας των ΜμΕ σε σχέση με το 2020. Ο Μ.Ο. των εταιρειών με βάση τον Δείκτη Ψηφιακής Ετοιμότητας είναι σήμερα στο 4,49/10, ενώ το 2020 κυμαινόταν στο 4,06/10. Οι εταιρείες κατατάσσονται στον δείκτη, σύμφωνα με τη χρήση των 10 ψηφιακών τεχνολογιών που αξιοποιούν, σε πέντε εξελικτικά στάδια: 1-2 στοιχειώδες στάδιο (Elementary), 3-4 βασικό (Basic), 5-6 μεσαίο (Medium), 7-9 προχωρημένο (Advanced), 10 ιδεατό (Ideal). Σύμφωνα με την έρευνα καταγράφεται και αύξηση των εταιρειών που συγκαταλέγονται στο προχωρημένο στάδιο (Advanced). Πιο συγκεκριμένα 1 στις 5 ΜμΕ βρίσκεται, ήδη, σε προχωρημένα στάδια ψηφιακής ετοιμότητας, ενώ 1 στις 2 ΜμΕ βρίσκεται ακόμη σε αρχικά στάδια (Elementary, Basic).

Ψηφιακές υποδομές

Σε τομείς, όπως η ψηφιακή παρουσία και επικοινωνία, τα ποσοστά χρήσης των ψηφιακών εργαλείων και υποδομών από τις ΜμΕ, βρίσκονται σε υψηλά επίπεδα, ενώ αυξητικές τάσεις σημειώνονται συγκριτικά με το 2020, στο ηλεκτρονικό εμπόριο, τις τηλεδιασκέψεις και τις ψηφιακές καμπάνιες.

Αναλυτικά, τα ποσοστά χρήσης ψηφιακών εργαλείων στην Ελλάδα, σήμερα, διαμορφώνονται ως εξής:

• Ψηφιακή παρουσία: website 78%, τηλεφωνικό κέντρο 63% και τηλεδιάσκεψη 62%
• Ψηφιακές συναλλαγές, προώθηση και πωλήσεις: μέσα κοινωνικής δικτύωσης 59%, ψηφιακές καμπάνιες 48%, ηλεκτρονικό κατάστημα 24%
• Διοικητικά συστήματα διαχείρισης πόρων: ERP (42%), CRM (37%), IoT συστήματα (4%)
• Ψηφιακές υποδομές: ψηφιακή ασφάλεια 86%, servers 63%, cloud 24%

Το 2022, καταγράφηκε αυξητική τάση στη χρήση των ψηφιακών εφαρμογών και υποδομών σε σχέση με το 2020. Σύμφωνα με τα ευρήματα της έρευνας, αυξημένες παρουσιάζονται οι ιστοσελίδες (από 70% το 2020, σε 78% το 2022) και οι digital καμπάνιες που υλοποιήθηκαν από επαγγελματίες (από 17% το 2020, σε 33% το 2022). Σταθερή παραμένει η αξιοποίηση ψηφιακών συστημάτων διαχείρισης πόρων (ERP και CRM), ενώ έντονο παραμένει το ενδιαφέρον για τις ψηφιακές υποδομές, με τις ΜμΕ να συνεχίζουν να θεωρούν τη ψηφιακή ασφάλεια ως ένα θέμα μείζονος σημασίας (8 στις 10 ΜμΕ) και 2 στις 3 επιχειρήσεις να χρησιμοποιούν servers. Παράλληλα, παρατηρείται περιορισμένη χρήση τεχνολογιών ΙοΤ (4%) και σταδιακή αξιοποίηση Data Analytics (25%).

H τάση που καταγράφηκε σε σχέση με την έρευνα του 2020 είναι ανοδική. Ενδεικτικά:

• Ιστοσελίδες (websites): από 70% το 2020, η χρήση ανήλθε σε 78%
• Ηλεκτρονικά καταστήματα (e-shops): από 17% το 2020, η χρήση ενισχύθηκε σε 24% (αύξηση 40% από το 2020)
• Digital καμπάνιες: από 36%, η χρήση ανήλθε σε 48% (αύξηση 33% από το 2020)
• Τηλεφωνικά κέντρα: από 52%, η χρήση ανήλθε σε 63% (αύξηση 21% από το 2020)
• Εργαλεία τηλεδιάσκεψης: από 39%, η χρήση αυξήθηκε σε 62% (αύξηση 59% από το 2020)
• Ψηφιακή ασφάλεια: από 78%, η χρήση ανήλθε σε 86%
• Servers: από 53% το 2020, η χρήση αυξήθηκε σε 63% (αύξηση 19% από το 2020)

Η επίδραση της πανδημίας

Η υγειονομική κρίση επηρέασε σημαντικά τις ΜμΕ στην Ελλάδα, καθώς 1 στις 2 δηλώνει πως επηρεάστηκε αρνητικά και μόνο 1 στις 5 πως έχει επανέλθει πλήρως στην προ-COVID κατάσταση λειτουργίας της.

Η πλειοψηφία των επιχειρήσεων (2 στις 3) αξιοποίησαν τις ψηφιακές τεχνολογίες για να ξεπεράσουν τις δυσκολίες που προκάλεσε ο COVID-19 και 7 στις 10 δηλώνουν, πως θα συνεχίσουν τη χρήση τους στο μέλλον. Συγκεκριμένα, το 75% των επιχειρήσεων παρατήρησαν αύξηση στην κίνηση του ηλεκτρονικού τους καταστήματος, ενώ αυξημένα είναι επίσης τα ποσοστά στις τηλεφωνικές πωλήσεις (53%), στις ψηφιακές προωθητικές ενέργειες (66%), την τηλεργασία (52%) και τις τηλεδιασκέψεις (88%).

Επηρεάζει το μέγεθος

Από τα στοιχεία της έρευνας, φαίνεται πως η ψηφιακή ετοιμότητα επηρεάζεται και από το μέγεθος, αλλά και από τον κλάδο των επιχειρήσεων. Οι μεγαλύτερες επιχειρήσεις (με 6-10 και πάνω από 10 εργαζόμενους) και οι επιχειρήσεις παροχής υπηρεσιών τοποθετούνται υψηλότερα στον δείκτη (με Μ.Ο. 6,15), με τους κλάδους του τουρισμού (Μ.Ο. 4,73), του εμπορίου (Μ.Ο. 4,68) και της μεταποίησης (Μ.Ο. 4,44) να έπονται. Για παράδειγμα το 44% των ΜμΕ με πάνω από 10 εργαζόμενους βρίσκεται στο προχωρημένο στάδιο (Αdvanced) και μόλις το 30% των ΜμΕ με 2-5 εργαζόμενους.

Σύμφωνα με την έρευνα, οι ψηφιακά πιο ώριμες εταιρείες ήταν σε ευνοϊκότερη θέση για να ξεπεράσουν τα προβλήματα που προκάλεσε ο COVID, καθώς χρησιμοποιήσαν περισσότερο -και συνδυαστικά- τις διαθέσιμες τεχνολογίες. Έτσι, επανήλθαν πιο εύκολα στην προγενέστερη κατάσταση και επηρεάστηκαν λιγότερο αρνητικά.

Για παράδειγμα, στην κατηγορία των πολύ ώριμων ψηφιακά επιχειρήσεων (Advanced), το ποσοστό των ΜμΕ που αξιοποίησαν τις τεχνολογίες, για να επανέλθουν ευκολότερα στην κανονικότητα ανήλθε σε 55% και το 24% δηλώνει πως έχει επανέλθει πλήρως στην προ-COVID κατάσταση, ενώ αντίθετα στην αρχική κατηγορία (Elementary), μόνο το 28% χρησιμοποίησαν τις τεχνολογίες για να ανταπεξέλθουν στα προβλήματα και μόνο το 15% δηλώνουν πως έχουν επανέλθει πλήρως στην προ-COVID κατάσταση.

Ποσοτικά οφέλη και μάλιστα σε σημαντικά ποσοστά κατέγραψαν οι ΜμΕ από την αξιοποίηση των ψηφιακών τεχνολογιών, με τουλάχιστον 1 στις 2 επιχειρήσεις να διαπιστώνουν αύξηση πωλήσεων (64%) και μείωση κόστους (59%). Επιπλέον, από το 64% των ΜμΕ που δήλωσαν ικανοποιητική αύξηση πωλήσεων, το 29% διαπίστωσαν αυξήσεις ακόμα και πάνω από 20%. Αντίστοιχα από το 59% των ΜμΕ που δήλωσαν ικανοποιητική μείωση κόστους από τη χρήση ψηφιακών τεχνολογιών, το 16% διαπίστωσαν μειώσεις ακόμα και πάνω από 20%.

Ποια είναι τα εμπόδια

Σύμφωνα με τις ελληνικές ΜμΕ, τα κύρια εμπόδια στην αξιοποίηση και χρήση των ψηφιακών τεχνολογιών είναι η έλλειψη ενημέρωσης (47%), χρηματοοικονομικών πόρων (45%), υποστήριξης από τους προμηθευτές τεχνολογίας (41%) και τεχνικών γνώσεων (39%). Αναφορικά με τις ψηφιακές δεξιότητες, ενώ το 50% των ΜμΕ δηλώνουν ότι οι υπάλληλοι και ιδιοκτήτες δεν διαθέτουν τις απαραίτητες γνώσεις για τη σωστή αξιοποίηση των ψηφιακών τεχνολογιών, μόνο το 30% δηλώνουν ότι παρακολουθούν σχετικά εκπαιδευτικά προγράμματα.