Ελληνικό αστεροσκοπείο στο «ευρυζωνικό δίκτυο του Διαστήματος»

Βασικό τμήμα του αποκαλούμενου «ευρυζωνικού δικτύου του Διαστήματος» πρόκειται να αποτελέσει το Αστεροσκοπείο Χελμού και το τηλεσκόπιο «Αρίσταρχος».

Συγκεκριμένα, το Αστεροσκοπείο Χελμού επελέγη από τον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Διαστήματος (ESA) για την κατασκευή του πρώτου επίγειου σταθμού για την επόμενη γενιά τηλεπικοινωνιακών υπηρεσιών της Ευρώπης.

Σε σχετική επιστολή προς τον Γενικό Γραμματέα Τηλεπικοινωνιών και Ταχυδρομείων Αντώνη Τζωρτζακάκη η διευθύντρια Τηλεπικοινωνιών και Ενοποιημένων Εφαρμογών της ESA Magali Vaissiere ενημερώνει για την επιλογή του Αστεροσκοπείου Χελμού και του τηλεσκοπίου «Αρίσταρχος» στο πλαίσιο του προγράμματος ARTES ScyLight, μέσω του οποίου αναβαθμίζονται δραστικά οι δυνατότητες των σύγχρονων δορυφορικών υποδομών. Με την ολοκλήρωση των σχετικών εργασιών, το Αστεροσκοπείο Χελμού θα αποτελέσει κομβικό στοιχείο στη νέα γενιά δικτύων της Ευρώπης.

Συγκεκριμένα, μέσω του προγράμματος ARTES ScyLight προβλέπεται η αναβάθμιση των δορυφορικών συστημάτων και η κατασκευή επίγειων σταθμών σε επιλεγμένα σημεία, ώστε να δημιουργηθεί ένα «δίκτυο οπτικών ινών στον ουρανό» ("fibre in the sky"). Αυτή η αναβάθμιση θα ενοποιήσει τα διαφορετικά δορυφορικά συστήματα που λειτουργούν σήμερα και θα δημιουργήσει τις προϋποθέσεις ώστε οι δορυφορικές επικοινωνίες να αποτελέσουν βασικό δομικό στοιχείο των σύγχρονων δικτύων υπερυψηλών ταχυτήτων.

Πρόκειται για μία καινοτομική τεχνολογία που αλλάζει ριζικά τις δορυφορικές επικοινωνίες όπως τις γνωρίζουμε, θέτοντας τις βάσεις για την ενοποίηση των δορυφορικών δικτύων με τα σύγχρονα δίκτυα υπερυψηλών ταχυτήτων.

Στο πλαίσιο του προγράμματος θα παρέχονται υπηρεσίες όπως:

• Διασύνδεση και ενοποίηση δορυφορικών συστημάτων στο πρότυπο της διασύνδεσης που επιτυγχάνεται σήμερα στα επίγεια δίκτυα σταθερών και κινητών επικοινωνιών
• Υποστήριξη επίγειων δικτύων και παροχή τηλεπικοινωνιακών υπηρεσιών σε μεγάλες εκδηλώσεις που απαιτούν ισχυρές τηλεπικοινωνιακές υποδομές (π.χ. αθλητικές διοργανώσεις όπως οι Ολυμπιακοί Αγώνες) και σε περιπτώσεις όπου διαπιστώνεται σημαντική αύξηση του φόρτου στα επίγεια δίκτυα
• Παροχή υπηρεσιών σε επιχειρήσεις έρευνας και διάσωσης και σε έκτακτες περιπτώσεις (π.χ. φυσικές καταστροφές)
• Κάλυψη απομακρυσμένων περιοχών με υπηρεσίες τηλεπικοινωνιών υψηλών ταχυτήτων
• Χειρισμός από απόσταση εξοπλισμού που βρίσκεται σε σημεία όπου δεν προσφέρεται κάλυψη από τα επίγεια δίκτυα.

Όπως αναφέρεται στην ανακοίνωση του υπουργείου Ψηφιακής Διακυβέρνησης, η κατασκευή στην Ελλάδα του πρώτου επίγειου σταθμού του ARTES Scylight δημιουργεί νέες δυνατότητες για το επιστημονικό δυναμικό της χώρας. Εκτιμάται ότι μπορεί να προσελκύσει το ενδιαφέρον για επενδύσεις τόσο από ελληνικές όσο και από ξένες εταιρείες που δραστηριοποιούνται στον τομέα των τηλεπικοινωνιών.

Επίσης, επισημαίνεται πως η επιλογή του Αστεροσκοπείου Χελμού από την ESA είναι αποτέλεσμα της στρατηγικής της Ελλάδας, προκειμένου η χώρα μας να έχει κεντρικό ρόλο στις εφαρμογές νέας γενιάς για τον τομέα του Διαστήματος με την αξιοποίηση και αναβάθμιση υφιστάμενων υποδομών.

Η συγκεκριμένη στρατηγική αναπτύχθηκε κατά τη Σύνοδο του Συμβουλίου της ESA σε υπουργικό επίπεδο (Space19+) τον Νοέμβριο του 2019. Τον Δεκέμβριο του ίδιου έτους ο υπουργός Ψηφιακής Διακυβέρνησης, Κυριάκος Πιερρακάκης, προσυπέγραψε τη Διακήρυξη Euro QCI (Quantum Communication Infrastructure), με την οποία η Ελλάδα γίνεται μέλος της ομάδας των ευρωπαϊκών χωρών που συμμετέχουν ενεργά στην ασφάλεια νέας γενιάς για προηγμένες τηλεπικοινωνιακές υπηρεσίες. Το Euro QCI ενσωματώνει κβαντικές τεχνολογίες και συστήματα για ασφαλείς, κρυπτογραφημένες επικοινωνίες στην Ευρωπαϊκή Ένωση και περιλαμβάνει τόσο επίγεια όσο και δορυφορικά συστήματα.