Το Ευρωκοινοβούλιο αλλάζει την εικόνα του διαδικτύου

Ύστερα από διεργασίες τριών ετών, οι ευρωβουλευτές υπερψήφισαν το νόμο με 348 «υπέρ» και 274 «κατά», ενώ υπήρξαν και 36 αποχές. Πλέον, τα κράτη-μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης πρέπει να δώσουν το τελικό «πράσινο φως».

Το νομοσχέδιο φέρνει ραγδαίες αλλαγές σε ότι αφορά στους κανόνες πνευματικών δικαιωμάτων και ορίζει τις εταιρείες τεχνολογίας ως υπεύθυνες για τις παραβιάσεις που κάνουν οι χρήστες τους.

Χαρακτηριστικό είναι πως ιστοσελίδες, όπως το Google News, ίσως κληθούν να πληρώσουν πρόστιμο σε εκδότες αν χρήστες τους αναρτήσουν αποσπάσματα που υπόκεινται σε κανόνες πνευματικών δικαιωμάτων.

Η αντίδραση των εταιρειών στην ανακοίνωση του νέου νόμου – όπως αναμενόταν άλλωστε – ήταν έντονη, με πολλές να τονίζουν πως θα χρειαστεί να δημιουργήσουν ένα ισχυρό σύστημα που να φιλτράρει όλες τις αναρτήσεις.

Ακτιβιστές για την ελευθερία του διαδικτύου, από την άλλη, προειδοποιούν πως η νομοθεσία μπορεί να οδηγήσει σε κρούσματα λογοκρισίας.

Ωστόσο, υπάρχουν και τα επιχειρήματα δισκογραφικών εταιρειών, καλλιτεχνών και μέσων ενημέρωσης που εμμένουν στην ανάγκη ανανέωσης του συστήματος προστασίας των πνευματικών δικαιωμάτων και τονίζουν πως πληρώνονται ελάχιστα για το περιεχόμενό τους.

«Μουσική και πολιτισμός… δεν δημιουργούνται έτσι απλά: απαιτούν σκληρή δουλειά, τόσων πολλών ανθρώπων. Χρειαζόμαστε ένα δίκαιο ίντερνετ», είπε ο Paul McCartney των Beatles σε ανοιχτή επιστολή του.

Η Wikipedia αντέδρασε στις προθέσεις του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, κλείνοντας πολλές από τις ευρωπαϊκές σελίδες της.

Ένα πιο δίκαιο ίντερνετ ή λογοκρισία;

Η νέα νομοθεσία θα κάνει το Google και το YouTube π.χ. ιδιαιτέρως «ευάλωτα» σε λάθη που κάνουν οι χρήστες τους, εκτός εάν καταφέρουν να αποδείξουν «ότι προσπαθούν σκληρά» για να αποκτήσουν την έγκριση όσων έχουν τα πνευματικά δικαιώματα.

Η μεγαλύτερη μερίδα ειδικών συμφωνεί πως οι τωρινοί κανόνες της Ευρωπαϊκής Ένωσης πρέπει να ανανεωθούν.

«Οι κανόνες πνευματικής ιδιοκτησίας πρέπει να ανανεωθούν (σ.σ. για να εναρμονιστούν) με τον 21^ο αιώνα… Δισκογραφικές εταιρείες δεν λαμβάνουν όσα τους αναλογούν από το YouTube», είπε η Hayleigh Bosher, καθηγήτρια νομικής στο Πανεπιστήμιο Μπρουνέλ του Λονδίνου.

Διευκρίνισε, όμως, πως το νομοσχέδιο του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου είναι προβληματικό. «Αυτός δεν είναι ο κατάλληλος τρόπος για να γίνει (σ.σ. η αλλαγή)», τόνισε η Bosher και σημείωσε πως «βάζει ανυπέρβλητα εμπόδια».

Οι τεχνολογικές εταιρείες αναφέρουν πως πρέπει να δημιουργήσουν φίλτρα που να εμποδίζουν τους χρήστες τους από το αναρτούν υλικό με δικαιώματα τρίτων.

Οι επικριτές αναφέρουν πως οι αλλαγές είναι ευρείες και μπορεί να επεκταθούν και σε υλικό που δεν προστατεύεται από τους κανόνες, όπως ρήσεις ή παρωδίες. Προειδοποιούν, μάλιστα, πως ο νόμος μπορεί να σημάνει το οριστικό τέλος των λατρεμένων από τους χρήστες του διαδικτύου memes.

«Ο νόμος δημιουργεί ασαφείς, αδοκίμαστες απαιτήσεις, οι οποίες ενδέχεται να έχουν ως αποτέλεσμα οι διαδικτυακές υπηρεσίες να υπερ-μπλοκάρουν περιεχόμενο για να μειώσουν το νομικό ρίσκο», δήλωσε ο Kent Walker, υποδιευθυντής Διεθνών Σχέσεων της Google.

Οι νέοι κανόνες απαιτούν, επίσης, σελίδες όπως το Google News να πληρώσουν εκδότες σε περίπτωση που οι χρήστες δημοσιεύσουν αποσπάσματα από έργα που τους ανήκουν. Θα μπορούν να μοιράζονται μόνο «πολύ μικρά αποσπάσματα» ή λέξεις.

«Εάν θέλουμε ένα μέλλον για την επαγγελματική δημοσιογραφία στην Ευρωπαϊκή Ένωση, θα πρέπει να λάβουμε μέτρα για να στηρίζουμε τον Τύπο», ανέφεραν σε κοινή τους δήλωση τέσσερις κορυφαίες εκδοτικές ενώσεις της Ευρώπης.

Η Google, όμως, διαπιστώνει πως η νομοθεσία θα πλήξει μικρούς ή ανερχόμενους εκδότες και θα μειώσει την πρόσβαση του κοινού σε ένα ευρύ φάσμα πηγών ενημέρωσης.

Η ασαφής διατύπωση

Ειδικοί ανησυχούν πως η ασαφής διατύπωση του νόμου μπορεί να είναι προβληματική, γιατί φράσεις, όπως το «βέλτιστες προσπάθειες» και «πολύ μικρά αποσπάσματα» μπορεί να ερμηνευτούν κατά πολλούς και διαφορετικούς τρόπους.

«Εάν ο νόμος δεν είναι σαφής, αυτό είναι υπέροχα νέα για δικηγόρους, αλλά είναι προβληματικό γιατί δημιουργεί αβεβαιότητα», είπε η Eleonora Rosati, δικηγόρος και ειδική σε θέματα πνευμάτων δικαιωμάτων στο Πανεπιστήμιο του Σάουθαμπτον.

Europe is on the brink of changing the internet again, by Ivana Kottasová, CNN Business