Οκτώ απίθανες παραδόσεις των φυλών της Μαύρης Ηπείρου (pics)

Κουλτούρα, τελετουργίες, έθιμα, παραδόσεις αιώνων, αν όχι χιλιετιών, περνούν από γενιά σε γενιά, κρατώντας άσβεστη τη φλόγα της λαϊκής παράδοσης. Από φορεσιές και κοσμήματα, μέχρι "καλλιστεία" και μυήσεις, ιδού επτά από τις εντυπωσιακές παραδόσεις αφρικανικών φυλών.

Σε αντίθεση με ό,τι επιβάλλει η ισλαμική παράδοση, στην παράδοση των Τουαρέγκ, ο άνδρας είναι αυτός που καλύπτει το πρόσωπο του. Το «tagelmust», ένα ύφασμα μήκους οκτώ μέτρων, χαρακτηρίζει τους «άνδρες με τα μπλε» της ερήμου... Η χρήση του είναι κυρίως πρακτική καθώς αποτελεί προστασία από τις αμμοθύελλες, την ανυπόφορη ζέστη και τον καυτό ήλιο της Σαχάρας. Ωστόσο, οι Τουαρέγκ το φορούν πάντα και παντού, ημέρα και νύχτα, ώστε με τον καιρό, το ύφασμα ξεβάφει, αφήνοντας στο δέρμα των ανδρών το λουλακί χρώμα του...

Σαφώς λιγότερες αλλά ακόμη πολλές γυναίκες της φυλής Μούρσι (που κατοικεί κοντά στην Τζίνκα, στην Κοιλάδα Όμο της Αιθιοπίας) ακόμη τηρούν μία παράδοση σχεδόν 30.000 χρόνων – σύμφωνα με τους ανθρωπολόγους: Τρυπούν το κάτω χείλος τους, βάζοντας ένα πήλινο πιάτο σ’αυτό. «Πρόκειται για μία σωματική αλλαγή που οι άνθρωποι βρίσκουν όμορφη. Αποτελεί, επίσης, έναν, τόσο ιδιαίτερο όσο και κραυγαλέο, τρόπο διαφοροποίησης από τους υπολοίπους», λέει ο ανθρωπολόγος Τζερόμ Λιούις του Πανεπιστημίου του Λονδίνου.

Είναι δείγμα ανδρισμού, για τους νεαρούς κτηνοτρόφους της φυλής Χάμαρ που κατοικεί στην Κοιλάδα Όμο της νοτιοδυτικής Αιθιοπίας, να πηδούν γυμνοί και να ισορροπούν πάνω στη ράχη ενός ταύρου. Ουσιαστικά, πρόκειται για μία τελετή «ενηλικίωσης», την οποία οι επίδοξοι «άνδρες» πρέπει να επαναλάβουν τέσσερις φορές, ώστε να τους επιτραπεί να... νυμφευθούν!

Στο τέλος της περιόδου των βροχών, σε μία επίδειξη κάλλους, κοντά στη λίμνη Τσαντ, τα μέλη της φυλής Γουνταμπί συγκεντρώνονται για το «φεστιβάλ των νομάδων». Στο επίκεντρο των εκδηλώσεων είναι το περίφημο Gerewol: Ένας ανδρικός διαγωνισμός ομορφιάς και μία τελετουργική ερωτοτροπία. Νεαροί άνδρες – κυρίως κτηνοτρόφοι – βάφονται, βάζουν τα καλά τους και περιμένουν στη σειρά για «επιθεώρηση» από το γυναικείο κοινό. Τα πλατιά χαμόγελα και τα γουρλωμένα μάτια περισσεύουν καθώς το λευκό των ματιών και των δοντιών εντυπωσιάζει εξόχως τις κυρίες. Το μαζικό φλερτ γίνεται με την ελπίδα μιας παθιασμένης νύχτας με μία από τις «κριτές».

Στο Ανατολικό Ακρωτήρι της Νότιας Αφρικής, οι νεαροί Xhosa υφίστανται μία άγρια τελετή μύησης στην ενήλικη ζωή, τη λεγόμενη Ulwaluko. Αφού υποστούν περιτομή χωρίς αναισθητικό, φεύγουν από το σπίτι τους, τυλιγμένοι σε μία κουβέρτα, με λευκό άργιλο στο πρόσωπό τους και με τα απολύτως απαραίτητα. Όταν γυρίζουν, μετά από δύο και πλέον μήνες, δεν είναι πια «αγόρια» αλλά άνδρες.

Οι γυναίκες της φυλής Τσίαουα μπορεί να μην είναι ακριβώς... ισότιμες με τους άνδρες, ωστόσο έχουν ένα βασικό προνόμιο: Το μητρογραμμικό σύστημα συγγένειας. Για τη φυλή που μιλάει Μπαντού και ζει σε Μοζαμβίκη, Ζάμπια, Ζιμπάμπουε, Μαλάουι, η καταγωγή ορίζεται αποκλειστικά βάσει μητρικής γενεαλογίας ενώ η ιδιοκτησία και η γη κληροδοτούνται από μητέρα σε κόρη.

Κάθε Ιούνιο ή Ιούλιο στην Κοιλάδα Όμο της Αιθιοπίας, πραγματοποιείται το Ka’el, το σεληνιακό νέο έτος της φυλής των Μπόντι. Με αυτό έρχεται κι ένα εκπληκτικό σώου ανδρικής επίδειξης: Ανύπανδροι άνδρες που τους προηγούμενους μήνες ζούσαν στην απομόνωση, τρεφόμενοι μόνο με ένα μείγμα γάλακτος κι αίματος αγελάδας, ώστε να πρηστούν και να παχύνουν, ανταγωνίζονται για τον τίτλο του πιο εύσωμου. Όσο πιο εύσωμος ο υποψήφιος, τόσο μεγαλύτερη η πιθανότητα μίας καλής νύφης. Με τα στομάχια τους πρησμένα, η κούραση γρήγορα τους καταβάλλει. Ωστόσο, με τη λήξη της τελετής, οι διαγωνιζόμενοι επιστρέφουν στο φυσιολογικό τους βάρος.

Τα αντικείμενα και η σημασία τους είναι σχετικά για κάθε κουλτούρα. Περίτρανο παράδειγμα οι γυναίκες της φυλής Ντασανέχ, στην κοιλάδα Όμο της Αιθιοπίας στα σύνορα με την Κένυα, οι οποίες ανακυκλώνουν σκουπίδια παντός είδους αλλά, κυρίως, καπάκια από μπουκάλια, μετατρέποντάς τα σε κοσμήματα και λογής ψιμύθια.