Η «μανία» του ταξιδιού σε όλες τις χώρες του κόσμου – Τα κίνητρα, οι κόντρες, οι κανόνες

Μάλιστα, το 2023 σημειώθηκε ρεκόρ 50 νέων προσθηκών στον κατάλογο των ανθρώπων που έχουν ταξιδέψει και στις 195 αναγνωρισμένες από τον ΟΗΕ χώρες και εδάφη, σύμφωνα με το NomadMania, μια διαδικτυακή πλατφόρμα που επιτρέπει στους παγκόσμιους εξερευνητές να παρακολουθούν τα ταξίδια τους.

Τι εμπνέει λοιπόν κάποιον να επιδιώξει να ταξιδέψει σε κάθε χώρα και πόσο δύσκολο είναι να επιτευχθεί αυτό στην πραγματικότητα;

«Συλλέκτες χωρών»

Ο Φινλανδός συγγραφέας και ξένος ανταποκριτής Rauli Virtanen πιστεύεται ότι είναι ο πρώτος άνθρωπος που επισκέφθηκε όλες τις χώρες του κόσμου.

Αν και υπήρχαν λιγότερες αναγνωρισμένες από τον ΟΗΕ χώρες (170) όταν ο Virtanen πέτυχε αυτόν τον στόχο το 1988, λέει ότι «προσθέτει τις νέες» στα χρόνια που μεσολάβησαν από τότε.

Όταν ερωτάται για το κίνητρο πίσω από την επιθυμία του να επισκεφθεί κάθε χώρα, ο Virtanen το αποδίδει στην «ακραία περιέργεια και τη νοοτροπία του συλλέκτη».

«Στα μέσα της δεκαετίας του '80, παρατήρησα ότι είχα ήδη πάει σε 150 χώρες και σκέφτηκα ότι ίσως πριν πεθάνω, να μπορέσω να επισκεφθώ και τις υπόλοιπες», λέει στο CNNi.

Και μπορεί ο Virtanen να ολοκλήρωσε αυτή την πρόκληση στα τέλη της δεκαετίας του 1980, αλλά η έννοια των ταξιδιωτών που «συλλέγουν χώρες» χρονολογείται πολύ πιο παλιά. Το Travelers' Century Club (TCC), ένας οργανισμός για ανθρώπους που έχουν επισκεφθεί 100 ή περισσότερες από τις χώρες και τα εδάφη του κόσμου, ξεκίνησε για πρώτη φορά το 1954 και συνεχίζει να υφίσταται μέχρι σήμερα.

Στα χρόνια που μεσολάβησαν από τότε, εμφανίστηκαν περαιτέρω πλατφόρμες, όπως η ανταγωνιστική ταξιδιωτική κοινότητα Most Traveled People (MTP) και το NomadMania.

«Νομίζω ότι πάντα υπήρχε ένα εγγενές κίνητρο για περιπλάνηση, αλλά ιστορικά, τα ταξίδια περιορίζονταν σε ανθρώπους με οικονομικούς πόρους, ευελιξία στην καριέρα τους και εξαιρετική υγεία», λέει ο Michael O'Regan, λέκτορας Τουρισμού και Εκδηλώσεων στο Caledonian University της Γκλασκώβης. Πλέον, περισσότεροι άνθρωποι έχουν τα μέσα για να κερδίζουν χρήματα ταξιδεύοντας, ενώ πολλοί επιλέγουν να ταξιδεύουν μετά από πρόωρη συνταξιοδότηση.

«Παλαιότερα, μπορεί να χρειαζόσασταν “διασυνδέσεις” σε συγκεκριμένες χώρες, ή να είχατε δυσκολία να πάρετε βίζα ή προσκλήσεις», λέει ο O'Regan. «Χρειαζόσασταν ένα “ισχυρό” διαβατήριο και πρόσβαση σε πόρους, όπως ξεναγούς και πληφορορίες εκ των έσω για τις μεταφορές και τα ξενοδοχεία».

Φυσικά, αυτό δεν ισχύει σήμερα για πολλούς ταξιδιώτες, εν μέρει χάρη στις αεροπορικές εταιρείες χαμηλού κόστους, τη βίζα κατά την άφιξη και τις online κρατήσεις, σημειώνει ο O'Regan.

Χρειάζεται… προϋπηρεσία

Ο Patrick Gilliland από τις ΗΠΑ είναι ένας από τους πολλούς ανθρώπους που έχουν επιλέξει να αφιερώσουν τα τελευταία χρόνια της ζωής τους σε ταξίδια στον κόσμο.

Μετά από τις αναγκαστικές καθυστερήσεις που επέβαλαν οι περιορισμοί της πανδημίας Covid-19, ο 62χρονος κατάφερε τελικά να πραγματοποιήσει το όνειρό του πέρυσι, μετά από πολλά χρόνια σε κίνηση.

«Ποτέ δεν πίστευα πραγματικά ότι ήταν δυνατόν να επισκεφθώ όλες τις χώρες μέχρι τα τελευταία χρόνια», λέει στο CNNi. «Σκέφτηκα ότι ορισμένα μέρη θα ήταν πολύ επικίνδυνα ή ότι η βίζα θα ήταν αδύνατη». Ο Gilliland, ο οποίος τα τελευταία χρόνια ταξιδεύει τουλάχιστον 48 εβδομάδες το χρόνο, αναγνωρίζει ότι η πρόσβαση σε κάθε χώρα δεν ήταν εύκολη και απαιτούσε «λίγη τύχη και συγχρονισμό».

«Επισκέφθηκα τη Βόρεια Κορέα πριν από 20 χρόνια, όταν οι σχέσεις με τις ΗΠΑ ήταν καλύτερες», λέει. «Προσπάθησα αρκετές φορές όλα αυτά τα χρόνια να πάρω βίζα για το Ιράν, ενώ το Ναουρού (σ.σ. η μικρότερη νησιωτική ανεξάρτητη δημοκρατία στον κόσμο που βρίσκεται στον νότιο Ειρηνικό ωκεανό) δέχεται τόσο λίγες επισκέψεις που η βίζα είναι δύσκολη και οι σχετικές αποφάσεις λαμβάνονται από ένα μόνο άτομο».

Η πλειοψηφία των ταξιδιωτών που έχουν επισκεφθεί όλες τις χώρες, φαίνεται πως είχαν ήδη πάει σε αρκετές από αυτές πριν αποφασίσουν να αναλάβουν την πρόκληση.

Η Σλοβάκα travel blogger Martina Sebova είχε ήδη επισκεφθεί πάνω από 100 από τις 195 αναγνωρισμένες από τον ΟΗΕ χώρες και εδάφη του πλανήτη προτού αποφασίσει να επισκεφθεί τις υπόλοιπες μαζί με την Αυστραλή σύντροφό της Rachel Davey.

«Νομίζω ότι θα με τρομοκρατούσε αν έπρεπε να αρχίσω να επισκέπτομαι κάθε χώρα και είχα πάει σε περίπου 10», δήλωσε η Sebova στο CNNi. «Δεν νομίζω πραγματικά ότι αυτό είναι καν εφικτό. Πρέπει να είσαι ήδη πολυταξιδεμένος πριν το επιχειρήσεις».

Η έκρηξη των μέσων κοινωνικής δικτύωσης έχει αναμφίβολα παίξει τεράστιο ρόλο στην αύξηση του αριθμού των ανθρώπων που προσπαθούν να επισκεφθούν κάθε χώρα. «Η έλευση πλατφορμών όπως το Instagram και το TikTok σημαίνει ότι κάποιοι θα εμπνέονται συνεχώς από άλλους που επιδιώκουν αυτόν τον στόχο», λέει ο O'Regan. «Φαίνεται πλέον πιο προσιτό και εφικτό από ποτέ άλλοτε».

Ωστόσο, αξίζει να σημειωθεί ότι αυτή η προσβασιμότητα περιορίζεται τελικά σε εκείνους που έχουν την οικονομική δυνατότητα να ταξιδεύουν συχνά, καθώς και ένα διαβατήριο που τους επιτρέπει να πηγαίνουν σε οποιονδήποτε προορισμό θέλουν.

Ανάμεικτα συναισθήματα

Αυτή είναι μια άβολη πραγματικότητα για τον Virtanen, ο οποίος παραδέχεται ότι έχει αναπτύξει «ανάμεικτα συναισθήματα» για το απίστευτο επίτευγμά του με την πάροδο των ετών.

«Ήμουν πολύ τυχερός», αναγνωρίζει, προτού εξηγήσει ότι κατάφερε να επισκεφθεί το 95% των χωρών μέσω της δουλειάς του και ότι διαφορετικά δεν θα είχε ποτέ την οικονομική δυνατότητα να ταξιδέψει σε τόσα πολλά μέρη. «Είχα αρχισυντάκτες που υπέγραφαν τα έξοδα ταξιδιού μου και δέχονταν τις ιδέες μου να ταξιδέψω σε μακρινές χώρες, ώστε οι αναγνώστες και οι τηλεθεατές μου να γνωρίζουν τι συμβαίνει».

«Ανήκω σε εκείνη την πολύ μικρή μειοψηφία ανθρώπων, γεννημένων και μορφωμένων σε πλούσιες χώρες, που έχουν την οικονομική δυνατότητα να ταξιδεύουν οπουδήποτε στον κόσμο. Έχω ένα είδος ενοχής γι' αυτό, και γι' αυτό δεν λέω ποτέ στους ανθρώπους σε φτωχότερες χώρες ότι έχω επισκεφθεί όλες τις χώρες του κόσμου».

Ο γεννημένος στη Τζαμάικα Romaine Welds είχε λίγες ευκαιρίες να δει τον κόσμο πριν μετακομίσει στις ΗΠΑ το 2007 και αρχίσει να εργάζεται σε αεροπορική εταιρεία. Για την ακρίβεια, δεν είχε φύγει ποτέ από την Τζαμάικα μέχρι τότε.

«Η οικογένειά μου ήταν φτωχή και κανείς δεν ταξίδευε, εκτός από τον πατέρα μου που ταξίδευε μπρος-πίσω μεταξύ Αγγλίας και Τζαμάικας μια φορά στα λίγα χρόνια», εξηγεί στο CNNi. Αφού εκμεταλλεύτηκε στο έπακρο τις δωρεάν και μειωμένης τιμής πτήσεις που μπορούσε να πάρει μέσω της δουλειάς του, ο Welds κατάφερε να ταξιδέψει σε 100 χώρες.

Όταν συνειδητοποίησε ότι είχε φτάσει στα μισά του δρόμου, ξεκίνησε να επισκέπτεται τις υπόλοιπες 95 αναγνωρισμένες από τον ΟΗΕ χώρες, με στόχο να γίνει ο πρώτος Τζαμαϊκανός που θα το καταφέρει. Επισκέφθηκε την τελευταία του χώρα, την Αντίγκουα, το 2022.

Ανταγωνισμός για το ρεκόρ

Ο χρόνος που χρειάζονται οι ταξιδιώτες για να επισκεφθούν κάθε χώρα στον κόσμο ποικίλλει. Ο Welds το κατάφερε σε περίπου 15 χρόνια, ενώ ο Gilliland χρειάστηκε περίπου τέσσερις δεκαετίες.

Ορισμένοι ταξιδιώτες ανταγωνίζονται για να το πετύχουν σε χρόνο ρεκόρ – με τον Taylor Demonbreun από τον Καναδά να είναι ο σημερινός κάτοχος του τίτλου, με έναν χρόνο και 189 ημέρες.

Αυτή η ανταγωνιστικότητα είναι κάτι που προβληματίζει τον Virtanen, ο οποίος είναι επικριτικός απένταντι σε όσους μοιάζουν να «πηδάνε από το ένα μέρος στο άλλο και οι μόνες πληροφορίες που παίρνουμε από αυτούς σε κάθε χώρα είναι selfies που διαφημίζουν τον εαυτό τους».

Ο O'Regan θεωρεί ότι η «συλλογή χωρών» με έναν τέτοιο τρόπο έχει ως αποτέλεσμα «επιφανειακά ταξίδια που παραμελούν τη βαθύτερη πολιτιστική κατανόηση ή σύνδεση. Υποτιμάται η δυνατότητα των ταξιδιών για πολιτιστικές ανταλλαγές, αυτοαναστοχασμό και τις έννοιες του αργού ταξιδιού και της βιωσιμότητας».

Όσον αφορά το ζήτημα της ταχύτητας, ο Welds παραδέχεται ότι κάθε ταξιδιώτης «έχει τους δικούς του στόχους», αλλά θεωρεί ότι είναι σημαντικό να «ταξιδεύουμε αργά και να απολαμβάνουμε κάθε χώρα».

«Νομίζω ότι αν θέλετε πραγματικά να δείτε τον κόσμο, θα χρειαστείτε χρόνο. Εγώ δεν θα έκανα τον γύρο του κόσμου σαν αγώνα. Είναι απλά χάσιμο χρημάτων στα μάτια μου».

Τι μετράει ως «επίσκεψη»;

Η ιδέα του τι συνιστά μια πραγματική «επίσκεψη» αποτελεί καυτό θέμα συζήτησης τα τελευταία χρόνια, με πολλούς ταξιδιώτες να διαφωνούν για το ποια πρέπει να είναι τα κριτήρια.

«Ήταν σημαντικό για μένα να γνωρίσω όσο το δυνατόν περισσότερα για κάθε χώρα που επισκεπτόμουν», λέει ο Gilliland, εξηγώντας ότι μερικές φορές πέρασε έως και έξι εβδομάδες σε μια χώρα, αλλά και μόνο μισή μέρα σε μικρότερες χώρες όπως το Μονακό και το Λουξεμβούργο.

«Η γνώμη μου είναι ότι οι στάσεις στο αεροδρόμιο δεν πληρούν τις προϋποθέσεις», λέει ο Virtanen. «Η επίσκεψη στην Αποστρατικοποιημένη Ζώνη Κορέας δεν μετράει ως επίσκεψη στη Βόρεια Κορέα. «Θα πρέπει κατά κανόνα να διανυκτερεύετε, αν και για μικρότερες χώρες όπως το Ναουρού, ο Άγιος Μαρίνος, η Ανδόρα, το Λιχτενστάιν ή το Λουξεμβούργο, οι ημερήσιες εκδρομές είναι εντάξει».

«Ένας “πραγματικός” ταξιδιώτης μένει μέρες ή εβδομάδες σε μέρη όπως το Λάγος, η Βομβάη, η Μογγολία, η Κολομβία...».

Με πληροφορίες από: More and more travelers are visiting every country in the world. Some are having second thoughts about it by Tamara Hardingham-Gill, CNN