Πάσχα στην Αστυπάλαια: Όλα τα έθιμα που θα βιώσετε στην πεταλούδα του Αιγαίου
Όταν φτάσαμε για πρώτη φορά στην Αστυπάλαια, δεν αργήσαμε να καταλάβουμε πως σύντομα η αγάπη μας για το νησί θα μεγάλωνε. Η θετική αύρα που εκπέμπει το νησί είναι ακατανίκητη, ενώ κάθε επόμενη φορά που το επισκεφθήκαμε αισθανθήκαμε ακόμη μεγαλύτερη την ανάγκη να επιστρέψουμε. Κάπως έτσι αποφασίσαμε να δούμε την Αστροπαλιά από κοντά αυτό το Πάσχα. Να ζήσουμε με τους κατοίκους τη μυσταγωγία που διέπει την Εβδομάδα των Παθών του Κυρίου. Να γευτούμε τα παραδοσιακά εδέσματα που ετοιμάζονται εκείνο το διάστημα και να βιώσουμε δίπλα στους ανθρώπους του νησιού ένα αυθεντικό νησιωτικό Πάσχα στην πανέμορφη πεταλούδα του Αιγαίου… Προτού βιώσουμε από κοντά όλα τα παραπάνω, αναζητήσαμε τα ήθη και τα έθιμα που πρόκειται να συναντήσουμε στο νησί, ώστε να είμαστε προετοιμασμένοι για την απόλυτα κατανυκτική αίσθηση που θα μας συνεπάρει…
Οι ετοιμασίες ξεκινούν
Οι ταξιδιώτες μπορούν να μυηθούν στα έθιμα του τόπου, ήδη από το Σάββατο του Λαζάρου. Το νησί πλημμυρίζει μυρωδιές χάρη στα «λαζαράκια», τα γλυκά εκείνα που οι Αστροπαλίτες ετοιμάζουν από φρέσκο ζυμάρι με ζάχαρη κανέλλα και μοσχοκάρφια. Μάλιστα, τους δίνουν το σχήμα του προσώπου του Λαζάρου, ενώ είναι το νηστήσιμο αρτοσκεύασμα για όλη τη Μεγάλη Εβδομάδα.
Όσο η εβδομάδα των Παθών προχωρά, οι πιστοί γίνονται κομμάτι της, ενώ η πένθιμη καμπάνα της Παναγίας της Πορταΐτισσας δίνει το τέμπο, τη στιγμή που ο ήλιος δίνει το μούχρωμα στον ουρανό, με τα αχνά σύννεφα να μοιάζουν με άτακτες πινελιές σε έναν καμβά ζωγραφικής.
Τα κόκκινα αβγά και το Χριστόψωμο
Την Μεγάλη Πέμπτη, μετά την εκκλησία, οι νοικοκυρές της Αστυπάλαιας θα βάψουν τα κόκκινα αυγά και θα πλάσουν το Χριστόψωμο για τη Λαμπρή, τοποθετώντας στη μέση το κόκκινο αυγό, περιτριγυρισμένο από ένα ζυμάρι σκέτο κομψοτέχνημα. Αυτή τη μέρα πρέπει να τελειώσουν και οι προετοιμασίες για τα λαμπροκούλουρα.
Η πιο πένθιμη μέρα του χρόνου ξημερώνει. Η καμπάνα ηχεί πένθιμα από το πρωί της Μεγάλης Παρασκευής. Οι πλέον πιστοί προσκυνούν τρεις επιτάφιους σε διαφορετικές εκκλησίες, έως την ώρα της Αποκαθήλωσης. Το βράδυ μετά τα εγκώμια ο επιτάφιος της Παναγίας της Πορταΐτισσας βγαίνει για την περιφορά. Ο σκαλιστός επιτάφιος κάνει το γύρο του Κάστρου τη στιγμή που μέσα από τα σοκάκια αντηχεί το «Ω, γλυκύ μου έαρ».
Το «λαμπριανό» του Μεγάλου Σαββάτου
Η Αστυπάλαια έχει μία από τις εντυπωσιακότερες αναπαραστάσεις της Ανάστασης που μπορεί να συναντήσει ένας ταξιδιώτης. Ένα υπερθέαμα βεγγαλικών που δεν μπορεί να αφήσει κανέναν ασυγκίνητο.
Όλα, όμως, ξεκινούν το πρωί του Μεγάλου Σαββάτου μετά την πρώτη Ανάσταση και το χτύπημα της καμπάνας. Οι νοικοκυρές ετοιμάζουν το «λαμπριανό» για την ημέρα του Πάσχα, τα κιτρινοκούλουρα με το μυρωδάτο ζαφορά και τις λαμπρόπιτες. Επιπλέον, ετοιμάζουν τη γέμιση για το κουφάρι του κατσικιού, το γεμίζουν, το ράβουν και το τυλίγουν στη λαδόκολα, αφήνοντας το πάνω στις κλιματόβεργες μέσα στο ταψί. Το απόγευμα ανάβουν οι χτιστοί φούρνοι και όλο το βράδυ ψήνεται με υπομονή, όσο η στιγμή της Ανάστασης πλησιάζει.
Το βράδυ οι κάτοικοι και οι επισκέπτες του νησιού συγκεντρώνονται στον Άγιο Νικόλαο, στο Γιαλό ή στην Παναγία την Πορταΐτισσα ή την Μεγάλη Παναγιά, στη Χώρα και στον Άγιο Δημήτρη στην Μαλτεζάνα για να γιορτάσουν όλοι μαζί την Ανάσταση του Ιησού Χριστού, με τις χαρμόσυνες καμπάνες να ηχούν σε όλο το νησί και τα βεγγαλικά να λάμπουν στον έναστρο ουρανό.
Η Κυριακή του Πάσχα είναι για το νησί ημέρα αγάπης και χαράς. Μετά την πρωινή λειτουργία, κάτω από το επιβλητικό κάστρο καίγεται ο Ιούδας. Το πανηγύρι που ακολουθεί, σε νησιώτικους ρυθμούς, με ήχους βιολιού και λαούτου, είναι ό,τι μπορεί να αναζητά ο πιο απαιτητικός ταξιδιώτης από το φετινό Πάσχα…
Μην ξεχάσετε:
Αν σκέφτεστε να επισκεφθείτε την Αστυπάλαια αυτό το Πάσχα, μην ξεχάσετε να κλείσετε έγκαιρα τη διαμονή σας σε κάποιο από τα καταλύματα του νησιού, που υπόσχονται άψογη εξυπηρέτηση. Όλα τα υπόλοιπα θα τα ανακαλύψετε στην πεταλούδα του Αιγαίου, που υπόσχεται να σας ταξιδέψει με τη μοναδική της αύρα σε έναν κόσμο γεμάτο εικόνες που μυρίζουν αλμύρα και αγριολούλουδο…
Καλή αντάμωση!