Απ. Ανδρέας: το μοναστήρι που ανακαίνισαν ελληνοκύπριοι και τουρκοκύπριοι στα κατεχόμενα
Στο ανατολικότερο σημείο της Κύπρου, στο μοναστήρι του Αποστόλου Ανδρέα στην κατεχόμενη Καρπασία, οι καμπάνες ήχησαν για υποδεχθούν τουρκοκύπριους και ελληνοκύπριους.
Χριστιανοί και Μουσουλμάνοι, ήταν όλοι εκεί, τη Δευτέρα 7 Νοεμβρίου, για να παραβρεθούν στην παρουσίαση της ανακαινισμένης ιστορικής μονής που έγινε από Ελληνοκυπριακή και Τουρκοκυπριακή κοινοπραξία μέσω του προγράμματος Ανάπτυξης των Ηνωμένων Εθνών (UNDP-PFF).
Οι εργασίες της α’ φάσης των εργασιών διήρκεσαν τρία χρόνια. Η δε ολοκλήρωσή τους συνέπεσε με την έναρξη στην Ελβετία των συνομιλιών για το Κυπριακό (η συζήτηση περιστρέφεται γύρο από το εδαφικό) μεταξύ του Κύπριου προέδρου Νίκου Αναστασιάδη και του Τουρκοκύπριου ηγέτη Μουσταφά Ακιντζί, υπό την αιγίδα του ΟΗΕ.
«Η ολοκλήρωση του έργου αναστήλωσης της Ιεράς Μονής του Απ. Ανδρέα, δίνει μήνυμα ελπίδας και δείχνει το δρόμο της συνεργασίας», ανέφερε σε «τιτίβισμά» του στον προσωπικό του λογαριασμό στο twitter o κ. Αναστασιάδης.
Η χρηματοδότηση
Κατά την α’ φάση αποκατάστασης του μοναστηριού, έγινε η δομική και η αρχιτεκτονική αποκατάσταση του βασικού εκκλησιαστικού συγκροτήματος καθώς και μικρότερων κτηρίων. Τα σχέδια της αποκατάστασης εκπόνησε το Πανεπιστήμιο Πατρών.
Το έργο χρηματοδοτείται από την Εκκλησία της Κύπρου και το Ίδρυμα Διαχείρισης Βακουφίων (ΕΒΚΑΦ) στα κατεχόμενα, τα οποία προσέφεραν από 2,5 εκατομμύρια ευρώ. Επίσης, 25.000 δολάρια προσέφερε και η USAID (Αμερικανική Υπηρεσία για τη Διεθνή Ανάπτυξη). Το παρεκκλήσι του 15ου αιώνα θα επιδιορθωθεί στη β' φάση της αναστήλωσης του Μοναστηριού.
Η ιστορία της μονής του Αποστόλου Ανδρέα
Σύμφωνα με την παράδοση στο ακρωτήριο αποβιβάστηκε ο Απόστολος Ανδρέας, τον 1ο αιώνα μ.Χ, όταν το καράβι με το οποίο ταξίδευε έμεινε αγκυροβολημένο για τρεις ημέρες σε παρακείμενο λιμανάκι.
REUTERS/Yiannis Kourtoglou
Ο Απόστολος Ανδρέας δημιούργησε πηγή σε βράχο του ακρωτηρίου από όπου άρχισε να αναβλύζει άφθονο νερό. Με το νερό αυτό θεράπευσε το τυφλό παιδί του καπετάνιου, ο οποίος, σύμφωνα με την παράδοση, έκτισε στην ίδια τοποθεσία ναό στο όνομα του Απ. Ανδρέα. Ίχνη του πρώτου ναού δεν έχουν διασωθεί μέχρι τις μέρες μας. Στη τοποθεσία του αρχικού ναού, δίπλα ακριβώς στο κύμα, κτίστηκε το 15ο αιώνα, ναός με γοτθική επίδραση ο οποίος διασώζεται ως τις μέρες μας.
Η ανέγερση του νέου ναού άρχισε το 1855 σε βραχώδη έκταση. Ο Αρχιεπίσκοπος Κύπρου Σωφρόνιος τέλεσε στις 15 Αυγούστου του 1867 τα εγκαίνια του ναού. Εκτός από τις 30 Νοεμβρίου ανήμερα τις εορτής του Απ. Ανδρέα, ο ναός εορτάζει καις τις 15 Αυγούστου.
Το εικονοστάσιο του ναού, που καλύπτει όλο το πλάτος και ύψος του ναού είναι ξυλόγλυπτο. Ξυλόγλυπτοι είναι επίσης ο άμβωνας, ο θρόνος και το κεντρικό προσκυνητάρι. Στα δεξιά του τέμπλου υπάρχει επίσης ξυλόγλυπτο, επίχρυσο και προσκυνητάρι, στο οποίο βρίσκεται η εικόνα του Αποστόλου Ανδρέα. Στο ναό φυλάσσονται εικόνες και ιερά κειμήλια του 19ου αιώνα.
REUTERS/Yiannis Kourtoglou
Μέχρι την Τούρκικη εισβολή του 1974, ο ναός του Απ. Ανδρέα ήταν από τα σημαντικότερα προσκυνήματα της Κύπρου.
Οι μαρτυρίες
Ο Αγγλοσάξωνας προσκυνητής Seawolf αποκαλεί το 1103μ.Χ σε μαρτυρία του την περιοχή ως «λιμανάκι του Αποστόλου Αντρέα».
Το 1191 μ.Χ. ο άγγλος ιερωμένος Benedict of Peterborough, αναφέρει ότι ο τότε διοικητής της Κύπρου Ισαάκιος Κομνηνός (1185-1191) συνελήφθη από το Ριχάρδο το Λεοντόκαρδο σε οχυρωμένο μοναστήρι, που βρισκόταν στο «Ακρωτήριον του Αποστόλου Ανδρέα».
Χάρτες της Κύπρου που χρονολογούνται από το 1465 αναφέρουν το ακρωτήρι με το όνομα «Capo de Santo Andrea». Σε παλαιούς χάρτες αποτυπώνεται στη θέση του σημερινού μοναστηριού, ναός που λέγεται Άγιος Ανδρέας (“Sando Andrea”).
Πηγή: REUTERS/Yiannis Kourtoglou
Ανάλογες αναφορές για το μοναστήρι γίνονται από περιηγητές που επισκέφθηκαν την Κύπρο κατά την περίοδο της λατινοκρατίας (1191-1571) και κατά την περίοδο της τουρκοκρατίας (1571-1878).