Dougong: Η αιώνια «γοητεία» της κινεζικής αρχιτεκτονικής

Αποτελούμενη από μια σειρά αλληλοπλεγμένων ξύλινων συνδέσμων, αυτή η κατασκευή με τον καινοτομικό της χαρακτήρα ενδέχεται να είναι μεγαλύτερη των 2.500 ετών.

Από την Απαγορευμένη Πόλη του Πεκίνου έως και τον Ναό Bao'en της επαρχίας Σετσουάν, έχει βοηθήσει πολλά από τα παλαιότερα κτίρια της Κίνας να «επιζήσουν» μετά από σεισμούς και φυσικές καταστροφές.

Το αποτέλεσμα; Ορισμένοι από τους αρχιτέκτονες της Ασίας, «έφοροι» της ιδιαίτερης κουλτούρας της, προσπαθούν να αναβιώσουν την αρχαία αυτή τεχνική και να την επαναφέρουν στη «ζωή».

Φτιαγμένο για να διαρκέσει μέσα στον χρόνο...

Ως δημιουργίες των χρονολογικών περιόδων που αντιστοιχούν στις Δυναστείες των Τανγκ και Σονγκ, βασικό χαρακτηριστικό αυτών των κατασκευών ήταν οι «τοίχοι» που διαμορφώνονταν από κουρτίνες, και οι οποίοι εξ ορισμού ήταν αδύνατον να σηκώσουν βάρος και να αποκτήσουν μία υποστηρικτική λειτουργία.

Άμεση συνέπεια ήταν οι μη υποστηριζόμενες ξύλινες δοκοί, που έφεραν το βάρος, να είναι επιρρεπείς σε σχισμές και ρωγμές.

Οι σχεδιαστές χρειάζονταν απεγνωσμένα μια τεχνική που θα κατανέμει πιο ομοιόμορφα το φορτίο στις δομές τους. Η λύση που σκαρφίστηκαν; Δεν ήταν άλλη από τα ίδια τα Ντου -γκονγκ.

Πιο συγκεκριμένα, πρόκειται για ένα σύστημα ξύλινων στηριγμάτων που δύναται να στηρίξει τις υπερυψωμένες στέγες που, συχνά, συναντώνται στην κινεζική αρχιτεκτονική.

Η σκέψη που βρισκόταν από πίσω ήταν η εξής : Οι αλληλοσυνδεόμενοι σύνδεσμοι θα μετατόπιζαν το βάρος σε κάθετες κολόνες, μειώνοντας την πίεση που δέχονταν οι οριζόντιες δοκοί. Η αποστολή, επομένως, που δεν ήταν άλλη από την αποφυγή της υπερφόρτωσης τους , είχε ήδη φτάσει στην ολοκλήρωση της.

Αυτό το σύστημα στήριξης σήμαινε ότι ακόμη και τα κτίρια που κατασκευάστηκαν από συρματόπλεγμα και λάσπη θα μπορούσαν να φέρουν το αυξημένο βάρος της ογκωδέστατης οροφής ενός ναού.

Σήμαινε, επίσης, ότι οι ξύλινοι σκελετοί των κτιρίων, ενώ έγιναν πολύ πιο εύκαμπτοι, διατήρησαν παράλληλα τη δομική τους ακεραιότητα – ακόμη και σε κατασκευές με αξιοσημείωτο ύψος.

Εκτός από την ψευδαίσθηση ότι τα κτίρια «επιπλέουν» μέσα στη δομή τους, αυτή η ευελιξία προσέφερε προστασία έναντι των σαρωτικών δυνάμεων της φύσης.

Η διάσημη Ξύλινη Παγόδα στην περιφέρεια Yingxian της επαρχίας Shanxi συνιστά ένα από τα αμέτρητα κτίρια που, όπως θεωρείται, έχουν επωφεληθεί από αυτή την αρχιτεκτονική καινοτομία.

Χτισμένη το 1056, η Παγόδα «απλώνεται» πάνω από η σεισμική ζώνη του Datong Batin. Παρ΄όλα αυτά, έχει αντέξει κι έχει βγει αλώβητη από αμέτρητους σεισμούς, σε αντίθεση με πολλά νεότερα κτίρια της ίδιας περιοχής.

Το περίπτερο της Κίνας κατά τη διάρκεια της Παγκόσμιας Έκθεσης το 2010. Η Τελετή Έναρξης.

Ο ιστορικός Klaus Zwerger στο βιβλίο του «Wood and Wood Joints: Παραδοσιακά κτίρια της Ευρώπης, της Ιαπωνίας και της Κίνας» επιχειρεί να εντοπίσει την προέλευση των «Dougong» και να «χαράξει το μονοπάτι» της εξέλιξης τους.

«Το κινεζικό οικοδομικό σύστημα βασίζεται στις αναλογίες, δηλαδή διατρέχεται από έντονα αναλογικές δομές», έγραψε ο ίδιος. «Βασίζεται σε παρατηρήσεις χιλιάδων χρόνων, στις οποίες οι διαστατικές αναλογίες αποδείχθηκαν δομικά κατάλληλες και πρακτικές, σε συνδυασμό με την αυξανόμενη κατανόηση εκείνων των αναλογιών που θα συνέβαλαν σε ένα αισθητικά ευχάριστο αποτέλεσμα», προσθέτει.

Με την πάροδο του χρόνου, η αξία του Ντο -Γκονγκ έγκειται τόσο στη διακόσμηση όσο και στη μηχανική του, σύμφωνα με την Nancy Steinhardt, καθηγήτρια της Τέχνης της Ανατολικής Ασίας στο Πανεπιστήμιο της Πενσυλβανίας. Δύο στοιχεία που το μετατρέπουν σε ανατολικό «στολίδι».

Διαδικασίες συντήρησης και αναπαλαίωσης στην Απαγορευμένη Πόλη.

«Τα διακοσμητικά, και όχι τόσο τα λειτουργικά του στοιχεία, εμφανίζονται για πρώτη φορά στον 13ο με 14ο αιώνα», ανέφερε η ίδια σε μια συνέντευξη της.

«Ως ένα από τα πιο αναγνωρίσιμα σύμβολα της κινεζικής αρχιτεκτονικής, πλέον, η χρήση του Ντου-γκονγκ έχει συνδεθεί άρρηκτα όχι μόνο με την κινεζική αρχιτεκτονική, αλλά και με την ίδια την Κίνα στο σύνολό της», προσθέτει.

«Λεπτές» οι ισορροπίες μεταξύ παράδοσης και εκσυγχρονισμού...

Η μηχανολογία, ωστόσο, έχει πραγματοποιήσει μεγάλα «βήματα» από την τελευταία φορά που τα Ντου -Γκονγκ ήταν της μόδας.

(CNNi)

Στρατιώτες κάτω από την εθνική σημαία της Κίνας κατά τη διάρκεια της Παγκόσμιας Έκθεσης το 2010.

Αυτό, όμως, δεν φαίνεται να αποτελεί «τροχοπέδη» για τους μοντέρνους σχεδιαστές του «σήμερα», μίας εποχής με σύγχρονες προεκτάσεις, οι οποίοι επιλέγουν να υιοθετήσουν τη συγκεκριμένη τεχνική.

Σκοπός τους; Η παραγωγή εκπληκτικών και ανθεκτικών έργων αρχιτεκτονικής. Ανάμεσά τους και ο διάσημος Ιάπωνας αρχιτέκτονας Kengo Kuma, ο οποίος χρησιμοποίησε μεθόδους εμπνευσμένες από τα Ντο-Γκονγκ για δύο από τα πρόσφατα κτίρια του: τη ξύλινη πεζογέφυρα του Μουσείου Yusuhara στην Ιαπωνία, αλλά και το ξεχωριστό εστιατόριο «Café Kureon», στην πόλη Τογιάμα.

(Wikimedia) Απαγορευμένη Πόλη- Ανάκτορο των Αυτορατόρων της Κίνας.

Το Μουσείο Τέχνης της Κίνας στη Σαγκάη, το οποίο χτίστηκε ως περίπτερο της Κίνας για την Παγκόσμια Έκθεση 2010, είναι ένα ακόμη μοντέρνο παράδειγμα που «μετουσιώνει» αυτή την αρχιτεκτονική τέχνη του παρελθόντος. Ο κορυφαίος σχεδιασμός του Μουσείου, το κόστος του οποίου ανήλθε στα 220 εκατομμύρια δολάρια, χρησιμοποιεί τους ξύλινους συνδέσμους τύπου-Ντου- Γκονγκ για να στηρίξει το διαρκώς επεκτεινόμενο - και φαινομενικά «ψεύτικο» και εξωπραγματικό πάνω τμήμα του.

Όπως και στην αρχαιότητα, η ελκυστικότητα του είναι τόσο δομική και κατασκευαστική όσο και και αισθητική, σύμφωνα με την Διευθύντρια και επικεφαλής αρχιτέκτονα του Woods Bagot, Jean Weng.

(Wikipedia)

Η επιχείρησή της πρόσφατα δρομολόγησε σχέδια για ένα κτίριο του Πεκίνου, ύψους 590 ποδιών, το οποίο ονομάζεται Dougong Tower, ένα λεπτό σχέδιο με πολυάριθμα γωνιώδη χαρακτηριστικά που δημιουργήθηκε από πολλαπλούς αλλεπάλληλους ορόφους τετραγωνικού σχήματος.

Η εκτίμηση που τρέφουμε για την ιστορία και τον πολιτισμό απορρέει απ ‘όλα τα έργα μας σε ολόκληρο τον κόσμο και στην Κίνα πάντα προτεραιότητα μας είναι η ίδια η λειτουργικότητα», δήλωσε η Weng.

«Το Πεκίνο κρύβει έναν ιστορικό πλούτο, και το Ντου-Γκονγκ συνεχίζει να αποτελεί το βασικότερο χαρακτηριστικό της Απαγορευμένης Πόλης. Η αισθητική, επίσης, παίζει σπουδαίο ρόλο καθώς η σκίαση και ο τρόπος σύνδεσης των επιμέρους κατασκευαστικών τμημάτων επιτυγχάνεται σωστά μέσω της δομικής μορφής», αναφέρει η ίδια χαρακτηριστικά.

Για τον αρχιτέκτονα Terrence Curry, η προσφυγή στη χρήση αρχαίων μεθόδων είναι το κύριο μέσο για τον εντοπισμό στοιχείων που θα εκφράζουν και θα ανταποκρίνονται καθολικά στην αριστοτεχνία και στην παραδοσιακή κινεζική ταυτότητα.

Το έργο του, ο «Κύβος Dougong» του 2015, το οποίο τώρα αποτελεί μέρος της Σχολής Αρχιτεκτονικής του Πανεπιστημίου Τσινγκούα του Πεκίνου, κατασκευάστηκε με τα παραδοσιακά αυτά υποστηρίγματα, ενώ χρησιμοποιήθηκαν πάνω από 2.000 σανίδες για την δημιουργία του.

(CNNi) O «Κύβος Dougong».

«Έπρεπε να βάλουμε βίδες στα σημεία σύνδεσης» , λέει ο ίδιος.

«Συνδυάζει τις θεμελιώδεις δομές του Ντου-Γκονγκ, απλώς εμείς δεν το χρησιμοποιούμε με τον ίδιο τρόπο για τον οποίο προοριζόταν πολλούς αιώνε πριν. Στα αλήθεια σκοπός μας είναι η ανάδειξη του συγκεκριμένου σχεδίου - υπογραμμίζοντας τόσο την ομορφιά και την πολυπλοκότητά του, όσο και τον περίπλοκο και πολυσύνθετο τρόπο με τον οποίο κατανέμεται το βάρος».

(Wikipedia)

«Το σχήμα και η λειτουργία του Ντου-Γκονγκ σχετίζονται άμεσα με τις ιδιότητες του ξύλου και την εξαιρετική ικανότητα των κατασκευαστών που δημιούργησαν αυτά τα μεγάλα κτίρια. Το αποτέλεσμα; Να υπάρχει ελάχιστη ανάγκη για «διακόσμηση», καθώς η δομή και η αναλογία του κτιρίου του χαρίζει αυτή τη διακριτική του όψη», λέει κλείνοντας.

Πηγή: «Dougong: The enduring appeal of an ancient Chinese building technique» , Sharon Lam, CNN