Οδοιπορικό στη Φολέγανδρο

Οι ακτές της είναι απόκρημνες και σχηματίζουν πολλά ακρωτήρια όπως το Καστέλι, τον Κυπάρισσο, την Ασπρόπουντα, τον Βιτσέντζος, τη Γκρότα, το Λιβάδι, το Λιβαδάκι.

Το νησί έχει δύο μεγάλους οικισμούς. Πρωτεύουσα είναι η Χώρα (ή πόλη Φολέγανδρος), με 316 κατοίκους. Ο άλλος οικισμός, η Άνω Μεριά, βρίσκεται βορειότερα έχει πληθυσμό 291 κατοίκους και αποτελεί το πιο παραδοσιακό κομμάτι του νησιού.

Εντυπωσιακή θέα στο απέραντο γαλάζιο. Πηγή: folegandros.gr

Οι παραλίες στο νότιο και δυτικό τμήμα είναι το Λιβάδι το Λιβαδάκι, το Αμπέλι, το Δένδρο και το Αυλάκι. Στο νότιο το Λατινάκι και το Κάτεργο. Επίσης, δίπλα στο νοτινό όρμο της Αγκάλης, βρίσκονται τρεις παραλίες, Φυρά, Γαλύφος και Άγ. Νικόλαος. Στο λιμάνι βρίσκεται η παραλία του Καραβοστάση και λίγο ανατολικότερα η Βάρδια. Βορεινά, βρίσκονται οι παραλίες του Σερφιώτικου, της Λυγαριάς και του Αη Γιώργη.

Εδέσματα

Παραδοσιακά φαγητά είναι τα ματσάτα, που είναι τοπικά μακαρόνια και σερβίρονται συνήθως με κόκκορα κοκκινιστό, κατσίκι κοκκινιστό ή σουτζουκάκια, καθώς και η καρπουζένια, γλυκό από καρπούζι, μέλι και σουσάμι(παστέλι) ψημένο στον φούρνο. Στην Φολέγανδρο, υπάρχει και τοπική τυροκομία με διάφορα τυριά όπως το σουρωτό (φρέσκο αιγοπρόβιο τυρί).

Παναγιά

Είναι η μεγαλύτερη εκκλησία της Φολέγανδρου, αφιερωμένη στην Κοίμηση της Θεοτόκου. Βρίσκεται σκαρφαλωμένη στο βράχο πάνω από τη Χώρα και είναι χτισμένη κατά πάσα πιθανότητα στη θέση αρχαίου ναού, οικοδομικό υλικό του οποίου χρησιμοποιήθηκε για την ανέγερσή της. Στον αυλόγυρο και στο εσωτερικό του ναού θα δείτε αρχαίες επιγραφές, γλυπτά και βάσεις αγαλμάτων. Ο ναός υπήρξε καθολικό γυναικείας μονής. Υπάρχει μαρμάρινη επιγραφή του 1687 που αναφέρεται στην ανακαίνιση του ναού. Η εκκλησία πήρε τη σημερινή μορφή της κατά την ανακατασκευή που ξεκίνησε το 1816 και τελείωσε το 1821. Η εικόνα της Παναγίας που φυλάσσεται στην εκκλησία, συνδέεται με πειρατικές ιστορίες και θρύλους της Φολεγάνδρου. Σύμφωνα με το παλιό φολεγανδρίτικο έθιμο, το Πάσχα γίνεται περιφορά της εικόνας σε όλα τα σπίτια του νησιού.

Τραγούδια και χοροί στην κεντρική πλατεία. πηγή:folegandros.gr

Ο Πολιτιστικός Σύλλογος «Η Φολέγανδρος» κάθε καλοκαίρι φιλοξενεί εκθέσεις ζωγραφικής, κεραμικής ή φωτογραφίας. Στην πανσέληνο του Αυγούστου ο σύλλογος διοργανώνει μουσική βραδιά στο Λαογραφικό Μουσείο, στην Άνω Μεριά. Ο Ναυτικός Όμιλος διοργανώνει κάθε Αύγουστο αγώνες κολύμβησης και ιστιοπλοΐας στον Καραβοστάση και στην Αγκάλη και μεγάλο γλέντι στη Χώρα.

Κάστρο

Το Κάστρο είναι το παλιό κομμάτι της Χώρας. Σύμφωνα με τοα στοιχεία από το Δήμο Φολεγάνρου, πρόκειται για έναν μεσαιωνικό οικισμό που χτίστηκε για να προστατεύει τους ανθρώπους του νησιού από τις εχθρικές επιδρομές. Από τότε μέχρι σήμερα κατοικείται χωρίς διακοπή. Η βορεινή του πλευρά είναι χτισμένη στο χείλος του γκρεμού. Τα σπίτια, αρκετά από τα οποία μετρούν πάνω από δέκα αιώνες ζωής, είναι κατοικημένα και σε καλή κατάσταση.

Η ιστορία

Η πρώτη αναφορά στο νησί γίνεται στην ελληνική μυθολογία, όπου αναφέρεται ότι πρωτοκατοικήθηκε από βοσκούς της Δυτικής Ελλάδας. Και φυσικά, επειδή οι βοσκοί αυτοί ήταν άντρες, το νησί ονομάστηκε Πολύανδρος.
Σύμφωνα με τη μυθολογία στο νησί ήρθαν οι Μινωΐτες Κρήτες, με οδηγό τους το γιο του βασιλιά της Κρήτης Μίνωα Φολέγανδρο, το όνομα του οποίου πήρε το νησί στους κατοπινούς χρόνους. Από τους μελετητές διατυπώνεται επίσης η εκδοχή ότι η Φολέγανδρος οφείλει το όνομά της στους Φοίνικες. Το 425 π.Χ. φέρεται να έχει ήδη κυριευθεί και να ήταν υποτελής των Αθηναίων, καταβάλλοντας ετήσιο φόρο 2.000 δραχμών, σύμφωνα με επιγραφή που βρέθηκε στην Ακρόπολη των Αθηνών. Οι Ρωμαίοι χρησιμοποίησαν το νησί ως τόπο εξορίας. Επί Φραγκοκρατίας η Φολέγανδρος ανήκε στο Δουκάτο του Αιγαίου. Το νησί έμεινε υπό την κυριαρχία των Βενετών μέχρι το 1566, όταν και ερημώθηκε από τους Τούρκους πειρατές. Το 1617 οι Τούρκοι κατέλαβαν και εξουσίαζαν το νησί οριστικά μέχρι το 1821, ενώ το 1715 η Φολέγανδρος υπέστη λεηλασία και ερήμωση από τον πασά Τζανούμ Χότζα που υποδούλωσε τους κατοίκους της.