Στη φημισμένη παραλία της Πλάκας η ναξιώτικη κουζίνα αποθεώνεται με ένα… σαγανάκι
Η κουζίνα της Νάξου έχει σχηματιστεί από όλα όσα ο εύφορος τόπος του νησιού προσφέρει. Μεταξύ άλλων, κάμποι με εσπεριδοειδή, ελαιώνες και βοσκοτόπια συντελούν στο να γεμίζει με κάθε λογής νοστιμιές το τραπέζι: Τυροκομικά, λάδι, ελιές, σταφύλια, μέλι, εσπεριδοειδή, πατάτες, ντομάτες. Το μεγαλύτερο και πιο εύφορο νησί των Κυκλάδων προσφέρει στους επισκέπτες του δεκάδες γαστρονομικές επιλογές.
Τα ταβερνάκια δίπλα στη θάλασσα, αλλά και εκείνα που στέκουν στα ορεινά χωριά του νησιού, γνωρίζουν πώς να ικανοποιήσουν και τον πιο απαιτητικό ουρανίσκο, με συνταγές προσαρμοσμένες στη ναξιώτικη κουζίνα. Ωστόσο, πάντοτε τα τυροκομικά προϊόντα θα είναι ανάμεσα σε εκείνα που ξεχωρίζουν. Σύμφωνα με το μύθο, ο θεός Απόλλωνας, που λατρευόταν ιδιαιτέρως στη Νάξο, άφησε εκεί το γιο του Αρισταίο, μεγάλο τυροκόμο, για να μάθει στους κατοίκους την τέχνη της τυροκομίας.
Δεκάδες αιώνες μετά, η Νάξος, χάρη στους εύφορους κάμπους, τα άφθονα νερά, τα πλούσια σε βλάστηση βουνά και τα απέραντα βοσκοτόπια, διατηρεί τον κλάδο της κτηνοτροφίας ιδιαίτερα ανεπτυγμένο, ενώ τα τυριά της Νάξου συγκαταλέγονται στα πιο φημισμένα όλης της Ελλάδας. Για παράδειγμα, η γραβιέρα Νάξου, που είναι το διασημότερο τυρί και πρεσβευτής του νησιού.
Η συνταγή
Το σαγανάκι μπορεί να το έχουμε στο μυαλό μας ως «εύκολο και απλό» φαγητό που ετοιμάζεται γρήγορα, χωρίς ιδιαίτερη προετοιμασία, και που μπορούμε να το φτιάξουμε ανά πάσα στιγμή, όμως ταυτόχρονα είναι και ένας πολύ αγαπημένος μεζές. Όπως κι αν προτιμάτε να το σερβίρετε, το σίγουρο είναι πως χρειάζεται προσοχή κατά το μαγείρεμά του, κυρίως για να δημιουργηθεί μία τέλεια κρούστα. Αυτή η κρούστα παίζει ρόλο όχι μόνο στη γεύση του, αλλά και στο σερβίρισμά του.Πού κρύβεται όμως το μυστικό για το σωστό σαγανάκι; Στην επιλογή του τυριού ή στην κρούστα; Πόσο πρέπει να έχει κάψει το λάδι; Δείτε όλα τα μυστικά για ένα γευστικό σαγανάκι, όπως το ετοίμασε για το CNN Greece ο σεφ Βαγγέλης Βενιέρης:
Το μυστικό στη γραβιέρα
Η ναξιώτικη γραβιέρα είναι ένα σκληρό τυρί, υποκίτρινο, με συμπαγή ελαστική μάζα, και αρκετές διάσπαρτες οπές. Μορφοποιείται σε κυλινδρικά κεφάλια, συνήθως δέκα κιλών, με επιδερμίδα λεπτή, η οποία καλύπτεται από μικροβιακή ανάπτυξη που συμβάλλει στην ωρίμανση, ενώ απαιτεί παλαίωση τριών μηνών.Αυτό το σκληρό τυρί, με το χρυσοκίτρινο χρώμα, τη λεπτή, ξηρή επιδερμίδα, τη συμπαγή ελαστική μάζα, τις χαρακτηριστικές μικρές διάσπαρτες οπές, το φίνο άρωμα, τη γλυκιά και λεπτή γεύση και την πολύ χαρακτηριστική επίγευση έχει εδώ και χρόνια κερδίσει τη φήμη ως ένα από τα δύο κυριότερα προϊόντα του νησιού, με το άλλο να είναι η πατάτα Νάξου Π.Γ.Ε., αλλά και ως ένα από τα κορυφαία ελληνικά τυριά, ενώ είναι ιδανικό για όλες τις χρήσεις (επιτραπέζιο, για τρίψιμο, για σαγανάκι, κλπ). Έχει χαρακτηριστεί προϊόν ΠΟΠ από το 1996 και παράγεται από γάλα αγελαδινό ή μείγμα αγελαδινού με πρόβειο και κατσικίσιο, σε αναλογία 80% προς 20%. Επίσης, η γραβιέρα Νάξου έχει μεγάλη περιεκτικότητα σε ασβέστιο καθώς για να παραχθεί ένα κιλό γραβιέρας χρησιμοποιούνται 11 κιλά γάλα!
Η γραβιέρα Νάξου θεωρείται από τις καλύτερες της Ελλάδας, χάρη στη βουτυράτη γεύση που διαθέτει. Πρόκειται για σχετικά πρόσφατο απόκτημα στην ποικιλία των ελληνικών τυριών, αφού παρασκευάστηκε για πρώτη φορά τον 20ό αιώνα, στην Πελοπόννησο, και γρήγορα διαδόθηκε στην ηπειρωτική Ελλάδα και την Κρήτη, όπου δημιούργησαν εξαιρετικές γραβιέρες από πρόβειο γάλα.
Ωστόσο, στις Κυκλάδες, και συγκεκριμένα πρωτίστως στη Νάξο και ακολούθως στην Τήνο και την Πάρο, η γραβιέρα παρασκευάζεται από αγελαδινό γάλα.
Αξίζει να σημειωθεί πως η μακρά παράδοση παρασκευής των τυριών με αγελαδινό γάλα βρίσκει τις ρίζες της στα χρόνια της ενετικής εποχής των νησιών, όταν οι καθολικοί κυβερνήτες εισήγαγαν αυτά τα τρόφιμα και τις μεθόδους παρασκευής τους. Μάλιστα, οι Κυκλάδες είναι η μόνη περιοχή της Ελλάδας που από τον 16ο αιώνα είχε γαλακτοφόρες αγελάδες, για αυτόν ακριβώς το λόγο και πέτυχε την τυροκόμηση του αγελαδινού γάλακτος από πολύ παλιά.
Τέλος, να αναφέρουμε πως η γραβιέρα Νάξου της Ε.Α.Σ. Νάξου έχει αποσπάσει πολλές και σημαντικές διακρίσεις, εγχώριες και διεθνείς, που αποτελούν, ασφαλώς, επιπλέον απόδειξη της μεγάλης της ποιότητας. Μεταξύ άλλων έχει κερδίσει το χρυσό βραβείο γεύσης στο Φεστιβάλ Ελληνικών Τυριών το 2011 καθώς και τα δύο Αστέρια στον Διαγωνισμό Ανώτερης Γεύσης στο Ινστιτούτο iTQi των Βρυξελλών το 2015, το 2016 και το 2018, ενώ το 2017 κατέκτησε το χρυσό βραβείο στον διαγωνισμό Taste Olymp Awards.