Ίος: Το νησί του Ομήρου

Το πιο γνωστό αξιοθέατο της Ίου, είναι ο περίφημος τάφος του Ομήρου, ο οποίος βρίσκεται στην περιοχή Πλακωτός, βόρεια του νησιού. Επίσης στην περιοχή Τσουκαλαριά, υπάρχει χτισμένο το θέατρο “Οδυσσέας Ελύτης”, που χτίσθηκε στα πρότυπα αρχαίου ελληνικού θεάτρου.

Οι παραλίες του νησιού προσφέρονται για κολύμπι και για θαλάσσιες δραστηριότητες. Ο κοσμοπολίτικος Μυλοπότας, το Μαγγανάρι, η Αγία Θεοδότη, η Ψάθη, ο Όρμος, η Κουμπάρα, αποτελούν πόλο έλξης τουριστών από όλο τον κόσμο. Στις πιο οργανωμένες παραλίες του νησιού μπορείτε να κάνετε κανό, ιστιοσανίδα, ποδήλατο, tubes, θαλάσσιο. Λειτουργεί σχολή καταδύσεων και ενοικιάζεται ο απαιτούμενος εξοπλισμός.

Ο παραδοσιακός οικισμός της Χώρας είναι πλακόστρωτος. Από το ψηλότερο σημείο της Χώρας, την Παναγία Γκρεμνιώτισσα, μπορείτε να απολαύσετε τα παραδοσιακά χτισμένα σπίτια της Ίου και την μοναδική θέα.
Η αρχική ονομασία του νησιού ήταν Φοινίκη, όνομα που προήλθε τους Φοίνικες που την κατοίκησαν. Ωστόσο, άλλοι ερευνητές, συνδέουν την ονομασία Ίος με την Φοινικική ή Εβραϊκή λέξη "Ιόν" η οποία σημαίνει πέτρες.

Η επικρατέστερη άποψη αναφέρει ότι κατά την αρχαιότητα φύτρωναν στο νησί πολλά Ία, κι έτσι πήρε από αυτά και το όνομα της η Ίος ή Νιος όπως είναι η παραφθορά του ονόματος. Αυτό επικράτησε και γενικεύτηκε μέχρι τις μέρες μας. Η μοναδική περίοδος που το νησί φέρει άλλο όνομα ήταν επί Τουρκοκρατίας, όπου ονομαζόταν "Αίνε" ή " Άνζα ".
Στους αρχαίους χρόνους στο νησί λατρεύονταν ο Ζευς Πολιεύς, η Αθηνά Πολιάς και ο Πύθιος Απόλλωνας του οποίου ο ναός βρισκόταν άλλοτε στη θέση που σήμερα βρίσκεται η εκκλησία της Αγίας Αικατερίνης.

Η Ίος, λόγω της γεωγραφικής της θέσης, έπαιξε καθοριστικό ρόλο στην εξέλιξη του Κυκλαδικού πολιτισμού. Τα αρχαιολογικά ευρήματα στο λόφο του Σκάρκου φανερώνουν την ύπαρξη πρωτοκυκλαδικού οικισμού στην Ίο.
Το Αρχαιολογικό Μουσείο της Ίου στεγάζεται στο Αμoιραδάκειo Μέγαρο και περιλαμβάνει αρχαιότητες από τις έρευνες της Αρχαιολογικής Υπηρεσίας, από την Παλαιά Αρχαιολογική Συλλογή πού είχε ιδρυθεί το 1904 με ενέργειες του φιλάρχαιου δημάρχου Φραγκούλη Κoρτέση καθώς και από δωρεές.

Επίσης, αρχαιολογικό ενδιαφέρον παρουσιάζουν ο Σκάρκος (Πρωτοκυκλαδικός οικισμός της Ίου), τα αρχαία τείχη της χώρας, το ρωμαϊκό υδραγωγείο στην Αγία Θεοδότη, το βυζαντινό Παλαιόκαστρο στην Ψάθη, τα Ελληνικά στον Επάνω Κάμπο, ο αρχαίος τάφος στον Πλακωτό που διεκδικεί την ταφή του μεγάλου ποιητή Ομήρου κ.α.

Σύμφωνα με το Δήμο Ιητών, στο κέντρο της χώρας βρίσκεται το σπίτι του Γιάννη Λουκιανού διακοσμημένο με ψηφιδωτά. Πρόκειται για μία ενδιαφέρουσα κατοικία – εργαστήριο, στην θέση μιας παλαιότερης από την οποία διασώζεται μόνον ο βορεινός τοίχος. Σ’ αυτόν τον τοίχο, εκτός από αρκετά άλλα στοιχεία του παλιού σπιτιού –αντιπροσωπευτικού δείγματος της Κυκλαδίτικης αρχιτεκτονικής, υπήρχαν δύο παράθυρα με δύο αντίστοιχα υπέροχα περιθυρώματα. Ήταν έργα περιφερόμενων Κυκλαδίτικων προφανώς εργαστηρίων, και θα πρέπει να έγιναν κατά το πρώτο μισό του 18ου αιώνα. Εξ αυτών διασώζεται το ένα, ενώ το άλλο φυλάσσεται στο Μουσείο Μπενάκη. Σήμερα στο νέο οίκημα υπάρχουν ψηφιδωτά, ενώ τα δάπεδα είναι επιστρωμένα με έργα από κεραμικές ψηφίδες. Στη δε σκάλα που οδηγεί στο σπίτι υπάρχει ένα βοτσαλωτό.

Στον Ίο ο επισκέπτης μπορεί να παρακολουθήσει τις πολιτιστικές εκδηλώσεις “ΟΜΗΡΕΙΑ” που διεξάγονται κάθε χρόνο, με θεατρικές παραστάσεις, συναυλίες, εκθέσεις τέχνης, και άλλα πολιτιστικά δρώμενα. Προς τιμή του ποιητή Οδυσσέα Ελύτη έχει κατασκευαστεί στην Ίο ένα πανέμορφο πετρόχτιστο θέατρο, αντίγραφο αρχαίου θεάτρου της Σικελίας, με καταπληκτική θέα στον όρμο του Μυλοπότα.

Σύμφωνα με το Δήμο Ιητών, κατά τη διάρκεια του χρόνου διοργανώνονται πολλά πανηγύρια και έχουν τις ρίζες τους στην Αρχαία Ελλάδα.