Θεόδωρος Tρύφων: Η Ελλάδα στα πέντε σημαντικότερα κέντρα φαρμακευτικής παραγωγής στην Ευρώπη

Πώς βλέπουν το μέλλον τους στο διεθνές περιβάλλον και πώς οικοδομούν την ανθεκτικότητα και βιωσιμότητά τους, την ώρα που η υποχρηματοδότηση και οι αλλεπάλληλες προκλήσεις, έχουν ροκανίσει ό,τι απόθεμα έχουν δημιουργήσει, ενώ την ίδια ώρα, έχουν μεταμορφωθεί σε συγχρηματοδότες του συστήματος φροντίδας;

Ποιο μείγμα πολιτικής θα σχεδιάσουν, ώστε να μπορέσουν να συνεχίσουν απρόσκοπτα τις επενδύσεις τους, τις εξαγωγές τους, να συνεχίσουν τα ερευνητικά τους προγράμματα και να κρατήσουν τα λαμπρά μυαλά των επιστημόνων στη χώρα;

Για όλα τα παραπάνω ζητήματα, μιλάει στο CNN GREECE, ο πρόεδρος της Πανελλήνιας Ένωσης Φαρμακοβιομηχανίας, κ. Θεόδωρος Τρύφων.

Μεταξύ των προτάσεών του, ανέφερε τα εξής:

• Πιστεύουμε πως η ανάπτυξη πρέπει να είναι συμπεριληπτική, δηλαδή να αγκαλιάζει, όχι μόνο τα αστικά κέντρα, αλλά και την Περιφέρεια. Θέλουμε οι επιστήμονες να μένουν στον τόπο καταγωγής τους και να εξελίσσονται επαγγελματικά σε αυτόν. Μόνο έτσι θα μπορέσουμε να μιλήσουμε για ισομερή ανάπτυξη, μεταξύ περιφέρειας και αστικών κέντρων.
• Το συνολικό ύψος των επενδύσεων που υλοποιούνται στη ΒΙ.ΠΕ Τρίπολης, είναι 180 εκατομμύρια ευρώ, ενώ θα δημιουργηθούν τουλάχιστον 1.000 άμεσες θέσεις εργασίας.
• Σημαντικό μέρος της στρατηγικής μας, αποτελεί η ανάπτυξη συνεργασιών με άλλες φαρμακοβιομηχανίες, πανεπιστήμια και ερευνητικά κέντρα, τόσο σε εθνικό όσο και σε διεθνές επίπεδο.
• Παράλληλα, επενδύεται στην αξιοποίηση του ανθρώπινου δυναμικού, με ιδιαίτερη έμφαση στην εκπαίδευση και την παραμονή εξειδικευμένων επιστημόνων στη χώρα, συμβάλλοντας στην ανάσχεση του brain drain. Με αυτές τις πρωτοβουλίες, η ελληνική φαρμακοβιομηχανία επιδιώκει να διαμορφώσει ένα βιώσιμο και ανταγωνιστικό οικοσύστημα, που θα ενισχύσει τη διεθνή της θέση και θα προάγει την ανάπτυξη της εθνικής οικονομίας.
• Αναφορικά με το ζήτημα της υπερσυνταγογράφησης, θεωρώ ότι η πλήρης υλοποίηση μέτρων, όπως η διασύνδεση των πρωτοκόλλων με τα αποτελέσματα των διαγνωστικών εξετάσεων, η άμεση ενσωμάτωση των περιορισμών που προκύπτουν στο πλαίσιο της αξιολόγησης και διαπραγμάτευσης, ειδικά, των νέων θεραπειών, ο περιορισμός της αδόκιμης υποκατάστασης των οικονομικότερων φαρμάκων από νεότερα, ακριβότερα, μπορούν να έχουν σημαντικά αποτελέσματα στην συγκράτηση του κόστους.
• Η καθήλωση των τιμών, ειδικά των φθηνών φαρμάκων, όχι μόνο δεν προστατεύει πλέον τους ασθενείς αλλά οδηγεί στην απόσυρσή τους και την υποκατάστασή τους με ακριβότερα. Αυτό σημαίνει ακόμη μεγαλύτερο κόστος για τους ασθενείς.

Αναλυτικά, το πλήρες κείμενο της συνέντευξης έχει ως εξής:

Οι εξαγωγές, «οχυρό» για ανάπτυξη και βιωσιμότητα

Κύριε πρόεδρε της ΠΕΦ, έχετε πολλές φορές αναφερθεί στο γεγονός ότι η φαρμακοβιομηχανία, από το 2019 και μετά, αποτελεί ένα άριστο παράδειγμα σχεδιασμού πολιτικής -case study- αναφορικά με την προσέλκυση παραγωγικών επενδύσεων και την αύξηση των παραγωγικών δυνατοτήτων κατά 50% σε δύο χρόνια. Αναρωτιέμαι -παρότι γνωρίζω τον τιτάνιο αγώνα σας, προσωπικό και συλλογικό- πώς μπορεί να συμβαίνει αυτό, την ώρα που καλείστε να επιστρέψετε στο κράτος τόσα μεγάλα ποσά, μέσα από το clawback και το rebate, τα οποία απειλούν ξεκάθαρα τη βιωσιμότητά σας;

Πράγματι, η βίαιη περιστολή της χρηματοδότησης της φαρμακευτικής περίθαλψης στο πλαίσιο των Μνημονίων, έχει δημιουργήσει ένα τεράστιο χρηματοδοτικό κενό. Η φαρμακοβιομηχανία συμβάλλει με τεράστιες επιστροφές, κάθε χρόνο, προκειμένου να καλυφθούν οι διαρκώς αυξανόμενες ανάγκες των ασθενών. Η υπερφορολόγηση αυτή, είναι δυσβάστακτη, ειδικά, για τις ελληνικές φαρμακοβιομηχανίες που αντιμετωπίζουν έντονο πρόβλημα ρευστότητας, καθώς χρηματοδοτούνται από ίδια κεφάλαια και δανεισμό.

Στο δυσμενές αυτό περιβάλλον, οι εξαγωγές, σαφώς, προσφέρουν μια ανάσα βιωσιμότητας. Όμως, προκειμένου να παραμένουν ανταγωνιστικές στο διεθνές περιβάλλον, οι ελληνικές φαρμακοβιομηχανίες είναι υποχρεωμένες να επενδύουν συνεχώς σε νέες υποδομές και τεχνολογίες. Στο πλαίσιο αυτό, το μέτρο του συμψηφισμού clawback με επενδύσεις και η γενικότερη ενίσχυση των αναπτυξιακών εργαλείων, έδωσαν διέξοδο στην επενδυτική δυναμική της ελληνικής φαρμακοβιομηχανίας.

Ανταλλαγή τεχνογνωσίας και συνεργασίες

Καθώς η καινοτομία και η έρευνα στην Ευρώπη απειλούνται ευθέως, με τελικό αποδέκτη τον ασθενή και την πρόσβασή του σε καινοτόμες θεραπείες και η Ελλάδα αποτελεί σημείο αναφοράς για τον κλάδο του φαρμάκου και της βιομηχανικής παραγωγής, θέλω να σας ρωτήσω ποια είναι η στρατηγική σας για το προσεχές διάστημα, ώστε, αφενός, να στηρίξουμε τη φαρμακευτική φροντίδα των πολιτών, τη βιωσιμότητα των επιχειρήσεων και του υγειονομικού μας συστήματος αλλά και των καταξιωμένων φαρμάκων;

Η στρατηγική της ελληνικής φαρμακοβιομηχανίας επικεντρώνεται σε επενδύσεις υψηλής προστιθέμενης αξίας στην παραγωγή και την έρευνα, με στόχο την ανάπτυξη ανταγωνιστικών προϊόντων και τεχνολογιών διεθνώς. Η έμφαση δίνεται στην καινοτομία, αξιοποιώντας τις τελευταίες επιστημονικές εξελίξεις, ενώ, ταυτόχρονα, ενισχύεται η εξωστρέφεια και η αύξηση των εξαγωγών, για την κάλυψη της αυξανόμενης ζήτησης φαρμάκων.

Η φαρμακοβιομηχανία αξιοποιεί χρηματοδοτικά εργαλεία, όπως το Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας -RRF, τον Αναπτυξιακό Νόμο και το πλαίσιο στρατηγικών επενδύσεων, τα οποία παρέχουν φορολογικά κίνητρα και επιδοτήσεις. Παράλληλα, ενθαρρύνονται οι δαπάνες για έρευνα και ανάπτυξη, προωθώντας την επιστημονική καινοτομία.

Σημαντικό μέρος της στρατηγικής αποτελεί η ανάπτυξη συνεργασιών με άλλες φαρμακοβιομηχανίες, πανεπιστήμια και ερευνητικά κέντρα, τόσο σε εθνικό, όσο και σε διεθνές επίπεδο. Μέσω αυτών, διευκολύνεται η ανταλλαγή γνώσης και η αξιοποίηση των ερευνητικών αποτελεσμάτων για την ανάπτυξη καινοτόμων προϊόντων.

Παράλληλα, επενδύεται στην αξιοποίηση του ανθρώπινου δυναμικού, με ιδιαίτερη έμφαση στην εκπαίδευση και την παραμονή εξειδικευμένων επιστημόνων στη χώρα, συμβάλλοντας στην ανάσχεση του brain drain. Με αυτές τις πρωτοβουλίες, η ελληνική φαρμακοβιομηχανία επιδιώκει να διαμορφώσει ένα βιώσιμο και ανταγωνιστικό οικοσύστημα, που θα ενισχύσει τη διεθνή της θέση και θα προάγει την ανάπτυξη της εθνικής οικονομίας.

Έλεγχος δαπάνης και χρηματοδότηση

Πρόσφατα τοποθετηθήκατε στο θέμα της υπερσυνταγογράφησης, επισημαίνοντας εμφατικά, την ανάγκη να αυξηθεί η χρηματοδότηση -η οποία είναι καθηλωμένη εδώ και χρόνια, αλλά και ο έλεγχος της δαπάνης. Μπορούν οι δύο αυτοί πυλώνες να στηρίξουν τους ασθενείς και το σύστημα, την ώρα που οι ανάγκες αυξάνονται, εξαιτίας των διαρκών προκλήσεων και της γήρανσης του πληθυσμού;

Η γήρανση του πληθυσμού και η συνεπακόλουθη αύξηση των χρονίων νοσημάτων, σε συνδυασμό με το υψηλό κόστος των νέων θεραπειών, ασκούν αφόρητες χρηματοδοτικές πιέσεις, σε όλα τα συστήματα υγείας του κόσμου. Κατά συνέπεια, ο έλεγχος της συνταγογράφησης και ο εξορθολογισμός της χρηματοδότησης είναι οι δύο άξονες που θα πρέπει να εστιάσει η Πολιτεία.

Σε ό,τι αφορά στη χρηματοδότηση της φαρμακευτικής δαπάνης, παρά τις ενέσεις της τελευταίας περιόδου, το κενό στην δημόσια χρηματοδότηση, είναι δύσκολο να καλυφθεί άμεσα. Η φαρμακοβιομηχανία, μέσω των υποχρεωτικών επιβαρύνσεων, αποτελεί, σήμερα, de facto συγχρηματοδότη του συστήματος φαρμακευτικής φροντίδας, συνεισφέροντας, μάλιστα, με μεγαλύτερο ποσό από την κρατική χρηματοδότηση. Είναι χαρακτηριστικό ότι το 2023 οι φαρμακευτικές ανάγκες στον ΕΟΠΥΥ και τα νοσοκομεία, καλύφθηκαν με 2.8 δισεκατομμύρια ευρώ από το Κράτος, οι ασθενείς, μέσω των συμμετοχών, επιβαρύνθηκαν με 735 εκατομμύρια ευρώ, ενώ η βιομηχανία συνεισέφερε με συνολικές επιστροφές που έφθασαν το δυσθεώρητο ποσό των 3.2 δισεκατομμύρια ευρώ!

Ως προς το θέμα του ελέγχου της δαπάνης, είναι γεγονός ότι σήμερα γίνονται σημαντικές προσπάθειες για τον έλεγχο της δαπάνης, από το Υπουργείο, τον ΕΟΠΥΥ, την ΕΚΑΠΥ και τον ΕΟΦ. Σημειώνεται ότι και μόνο η εφαρμογή φίλτρων ποσοτήτων σε κάποιες κατηγορίες φαρμάκων, ήδη εμφανίζει εντυπωσιακά αποτελέσματα, ενώ στόχος είναι η πλήρης εφαρμογή τους στο σύνολο των προϊόντων.

Θεωρώ ότι η πλήρης υλοποίηση μέτρων, όπως η διασύνδεση των πρωτοκόλλων με τα αποτελέσματα των διαγνωστικών εξετάσεων, η άμεση ενσωμάτωση των περιορισμών που προκύπτουν στο πλαίσιο της αξιολόγησης και διαπραγμάτευσης, ειδικά των νέων θεραπειών, ο περιορισμός της αδόκιμης υποκατάστασης των οικονομικότερων φαρμάκων από νεότερα ακριβότερα, μπορούν να έχουν σημαντικά αποτελέσματα στην συγκράτηση του κόστους. Επίσης, σημαντικό είναι η ανάπτυξη της δυνατότητας ουσιαστικού ελέγχου της συνταγογράφησης, με τη χρήση ψηφιακών εργαλείων που επιτρέπουν την ανάλυση της συνταγογραφικής συμπεριφοράς, εντοπίζοντας αυτόματα τυχόν παρεκκλίσεις.

Ελλείψεις, αποσύρσεις φαρμάκων και υποκατάσταση

Η πρόσφατη ανατιμολόγηση που δόθηκε από την ηγεσία του υπουργείου Υγείας, σε μία σειρά παλιών, καταξιωμένων φαρμάκων, εκτιμάτε ότι είναι αρκετή, ώστε τα ιστορικά αυτά φάρμακα να παραμείνουν με αξιώσεις στην αγορά και να μην εξαφανιστούν; Ήδη οι φαρμακοποιοί και οι άνθρωποι της φαρμακοβιομηχανίας, τονίζουν ότι τα, τελευταία χρόνια, έχουν αποσυρθεί από την αγορά περίπου 6.000 κωδικοί και έχουν υποκατασταθεί από ακριβότερες θεραπείες;

Η συγκράτηση του κόστους των φαρμάκων για τους ασθενείς αποτελεί, διαχρονικά, βασική προτεραιότητα όλων των κυβερνήσεων. Η γενική ανατιμολόγηση στο τέλος κάθε χρόνου, απαγορεύει τις αυξήσεις τιμών, επιτρέποντας μόνο μειώσεις. Αυτό, εξασφαλίζει ότι οι τιμές θα μείνουν στο χαμηλότερο δυνατό επίπεδο.

Όμως, η διαρκής μείωση των τιμών έχει κάποιο όριο: Η καθήλωση των τιμών των παλιών, φθηνών φαρμάκων, σε συνδυασμό με τις τεράστιες υποχρεωτικές εκπτώσεις και επιστροφές rebate και clawback, καθιστούν αδύνατη τη βιώσιμη κυκλοφορία, ειδικά των φθηνών φαρμάκων, με τιμή κάτω των πέντε ευρώ. Αυτό, οδηγεί σε ελλείψεις και σε προβλήματα επάρκειας αγοράς. Το χειρότερο είναι ότι πολλά από τα φάρμακα που αποσύρονται λόγω της αδυναμίας τους να κυκλοφορήσουν στην ελληνική αγορά, εισάγονται από το ΙΦΕΤ σε πολύ υψηλότερη τιμή.

Με άλλα λόγια: Η καθήλωση των τιμών, ειδικά των φθηνών φαρμάκων, όχι μόνο δεν προστατεύει πλέον τους ασθενείς, αλλά οδηγεί στην απόσυρση τους και την υποκατάσταση τους με ακριβότερα. Αυτό σημαίνει ακόμη μεγαλύτερο κόστος για τους ασθενείς.

Όσοι, λοιπόν, καταλαβαίνουν πώς λειτουργεί η φαρμακευτική αγορά, θεωρούν δίκαιη, θαρραλέα και επιβεβλημένη την απόφαση για την αύξηση των τιμών συγκεκριμένων φαρμάκων, προκειμένου να παραμείνουν στην αγορά, παράγοντας, με τον τρόπο αυτό, σημαντικές εξοικονομήσεις για το σύστημα και τους ασθενείς. Θεωρώ ότι οι πρόσφατες αυξήσεις έδωσαν μια ανάσα βιωσιμότητας, για μια σειρά από καταξιωμένα φάρμακα με εξαιρετικά χαμηλές τιμές, που καλύπτουν εκατομμύρια ασθενείς. Η εικόνα που έχουμε είναι πράγματι ότι οι ελλείψεις στα προϊόντα αυτά έχουν, όντως, μειωθεί δραστικά.

Η Ελλάδα στα πέντε πιο σημαντικά Κέντρα παραγωγής στην Ευρώπη

Τι χρειάζεται η επόμενη ημέρα για τον κλάδο της φαρμακοβιομηχανίας; Ποιο μείγμα πολιτικής και πώς σχεδιάζετε την φαρμακευτική στρατηγική σας; Πώς προχωρούν, επίσης, τα επενδυτικά σχέδια του κλάδου στην Αρκαδία, η οποία μεταμορφώνεται σε ένα παραγωγικό και βιομηχανικό Hub, όχι μόνο για την Ελλάδα, αλλά και όλη την Ευρώπη;

Η εγχώρια βιομηχανία φαρμάκου αποτελεί σημαντικό πυλώνα προστιθέμενης αξίας για την εθνική οικονομία. Υλοποιούμε επενδύσεις που υπερβαίνουν το 1.5 δισεκατομμύρια ευρώ, έως το 2026. Το επενδυτικό πρόγραμμα της ελληνικής φαρμακοβιομηχανίας περιλαμβάνει την αναβάθμιση των υφιστάμενων, αλλά και την κατασκευή δέκα νέων εργοστασίων και 14 νέων ερευνητικών δομών σε όλη την Ελλάδα, ενώ, παράλληλα, θα δημιουργηθούν 5.500 νέες θέσεις εργασίας υψηλής εξειδίκευσης. Οι εξελίξεις αυτές θα ενισχύσουν τη θέση της χώρας μας στον τομέα της φαρμακευτικής έρευνας και παραγωγής φαρμάκων. Σημειώνεται ότι τα 45 εργοστάσια παραγωγής φαρμάκων στην Ελλάδα, αναλογούν στο, περίπου, 10% του ευρωπαϊκού παραγωγικού ιστού. Αυτός είναι και ο λόγος που η χώρα μας, ήδη, αναγνωρίζεται ως ένα από τα πέντε πιο σημαντικά κέντρα φαρμακευτικής παραγωγής στην Ευρώπη.

Η ολοκλήρωση του επενδυτικού προγράμματος των ελληνικών φαρμακοβιομηχανιών θα σημάνει, ακόμη, τη δυνατότητα κάλυψης του 70% των φαρμακευτικών αναγκών της χώρας με ποιοτικά φάρμακα, σε προσιτό κόστος για το σύστημα και τον ασθενή. Με τον τρόπο αυτό, διασφαλίζουμε την επάρκεια της φαρμακευτικής αγοράς και συμβάλλουμε δραστικά στον περιορισμό των ελλείψεων.

Παράλληλα, οι επενδύσεις μας θα συμβάλουν στην ενίσχυση των εξαγωγών. Ήδη, τα ελληνικά φάρμακα σημειώνουν ανταγωνιστική διεθνή παρουσία σε σχεδόν 150 χώρες του κόσμου και στοχεύουμε στη διεύρυνση και το άνοιγμα ακόμη περισσότερων αγορών, με διαβατήριο την άριστη ποιότητα που εγγυάται η παραγωγή, σύμφωνα με τους πολύ αυστηρούς κανόνες της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Πιστεύουμε πως η ανάπτυξη πρέπει να είναι συμπεριληπτική, δηλαδή, να αγκαλιάζει, όχι μόνο τα αστικά κέντρα, αλλά και την περιφέρεια. Θέλουμε οι επιστήμονες να μένουν στον τόπο καταγωγής τους και να εξελίσσονται επαγγελματικά σε αυτόν. Μόνο έτσι θα μπορέσουμε να μιλήσουμε για ισομερή ανάπτυξη μεταξύ περιφέρειας και αστικών κέντρων. Το συνολικό ύψος των επενδύσεων που υλοποιούνται στην ΒΙ.ΠΕ Τρίπολης, είναι 180 εκατομμύρια ευρώ, ενώ θα δημιουργηθούν τουλάχιστον 1.000 άμεσες θέσεις εργασίας. Ασφαλώς, είναι νωρίς για να πούμε ότι η Αρκαδία μετατρέπεται σε διεθνές hub, αλλά σίγουρα αναμένεται να διαδραματίσει σημαντικό ρόλο στην παραγωγή και διακίνηση φαρμάκων στη χώρα μας. Προφανώς, απαιτείται μια σειρά από μέτρα που αφορούν στις υποδομές και, κυρίως, στην προσέλκυση εξειδικευμένου ανθρώπινου δυναμικού.

Μέσα σε ένα πλαίσιο υποχρηματοδότησης και γενικότερων δυσκολιών, η ελληνική φαρμακοβιομηχανία «βλέπει» με αισιοδοξία την επόμενη μέρα, μένοντας στο πλάι των ασθενών. Μόνο επενδύοντας ουσιαστικά στην υγεία, θα μπορέσουν να μπουν τα θεμέλια για ένα πιο βιώσιμο αύριο.

Δείτε εδώ ολόκληρο το αφιέρωμα του CNN Greece στην Υγεία