Παναγιωτάκη: Η βία αφορά όλους - Τα στερεότυπα εμπόδιζαν του άνδρες να καταφύγουν στην Δικαιοσύνη

Η ίδια στο Data Project και το CNN Greece, έκανε λόγο για την ενδοοικογενειακή βία τόσο από την πλευρά των γυναικών, όσο και των ανδρών, καθώς -όπως επεσήμανε- η βία αφορά όλους μας, δεν είναι μόνο γυναικεία υπόθεση.

Συγκεκριμένα, η κυρία Παναγιωτάκη -σχετικά με τη βία- τόνισε πως «αφορά κάθε ευάλωτο άτομο που κάμπτεται η ατομική του ελευθερία, ανεξάρτητα από την κοινωνική, την οικονομική και τη μορφωτική του κατάσταση».

Ακολουθεί ολόκληρη η συνέντευξη της Μαρίνας Παναγιωτάκη στο Data Project για την Ενδοοικογενειακή βία και το CNN Greece:

Εκτιμάτε ότι το νομοθετικό πλαίσιο και εν γένει ο κρατικός μηχανισμός καλύπτουν με επάρκεια τα περιστατικά ενδοοικογενειακής βίας;

Το φαινόμενο της οικογενειακής βίας, έως το έτος 2006, κατά τον Έλληνα, νομοθέτη ήταν αυστηρά ιδιωτική υπόθεση του απαραβίαστου της οικογενειακής ζωής, υποταγμένη στα παραδοσιακά πατριαρχικά πρότυπα. Μέχρι τότε στην ελληνική κοινωνία είχε εδραιωθεί η κοινωνική αντίληψη ότι ήταν υποχρέωση του θύματος και των λοιπών μελών της οικογένειας η συγκάλυψη της βίας και η σιωπή έναντι του ενόχου-δυνάστη-εξουσιαστή με σκοπό τη διατήρηση μίας δήθεν άρρηκτης οικογενειακής συνοχής.

Το έτος 2006 μετά από πιέσεις διεθνών οργανισμών, όπως του Συμβούλιο της Ευρώπης και των Επιτροπών του ΟΗΕ, θεσμοθετήθηκε στην Ελλάδα με τον ειδικό ποινικό νόμο 3500/2006 το φαινόμενο της ενδοοικογενειακής βίας με αποτέλεσμα να διαρραγεί το πλέγμα της ανοχής με κυρίαρχη αντίληψη ότι ο δημόσιος έλεγχος και η άσκηση κρατικής κυριαρχίας, επεκτείνονται επιτακτικά στο οικογενειακό περιβάλλον, με αυστηρότερα πλαίσια ποινών, με σκοπό την εξάλειψη του φαινομένου και την παροχή αποτελεσματικής βοήθειας στα αδύναμα μέλη-θύματα. Η παραπάνω ρύθμιση αποδείχθηκε στο πέρασμα των ετών ιδιαιτέρως επιτυχής.

Σήμερα, και μετά την τελευταία τροποποίηση του παραπάνω νόμου με τη διάταξη του άρθρου 3 του ν. 4531/ 2018, τα θύματα (χωρίς διάκριση φύλου, ο νόμος αναφέρεται σε ευάλωτα άτομα) διαθέτουν στη φαρέτρα τους αποτελεσματικά μέτρα απόκρουσης των παραπάνω παθογενειών. Στη χώρα μας, κοινωνικοί φορείς, ιδιωτικές πρωτοβουλίες, μέσω μη κερδοσκοπικών σωματείων σε σύμπραξη με τα όργανα της Δικαιοσύνης, έχουν συμβάλει στην πρόληψη και στην καταστολή τέτοιων αδικημάτων, με τον πλέον αποτελεσματικό τρόπο. Το μεγαλύτερο ποσοστό των περιστατικών οικογενειακής βίας περνάει το «κατώφλι» των δικαστηρίων, έχοντας απόλυτη πίστη στο έργο της Δικαιοσύνης.

Θεωρείτε ότι η ανάδειξη τέτοιων φαινομένων από τα ΜΜΕ βοηθάει το έργο της Δικαιοσύνης;

Σαφέστατα στην πάταξη των φαινομένων αυτών, έχουν καθοριστικά συμβάλλει τα ΜΜΕ δεδομένου ότι οι πολίτες ενημερώνονται για τους κοινωνικούς μηχανισμούς που μπορούν να ενεργοποιήσουν στην περίπτωση που βρεθούν αντιμέτωποι με πράξεις ενδοοικογενειακής βίας και όχι μόνο. Άλλωστε, μην ξεχνάμε ότι σε ιδιαιτέρως ειδεχθή αδικήματα ο κατά τόπον αρμόδιος Εισαγγελέας Πρωτοδικών δύναται να εκδώσει διάταξη δημοσιοποίησης, τόσο της εικόνας, όσο και των στοιχείων ταυτότητας δραστών στα ΜΜΕ.

Πείτε μας η ενδοοικογενειακή βία αφορά μόνο τις γυναίκες; Οι άνδρες σήμερα τολμούν να ζητήσουν συνδρομή από την Δικαιοσύνη;

Σαφέστατα η βία δεν είναι γυναικεία υπόθεση. Τα τελευταία χρόνια ολοένα και περισσότεροι άνδρες, προς τιμήν τους, όταν βιώνουν κακοποιητικές σχέσεις ζητούν τη βοήθεια της Δικαιοσύνης προκειμένου να προφυλαχτούν -είτε οι ίδιοι είτε τα παιδιά τους- από βίαιες συντρόφους. Τις περισσότερες φορές οι άνδρες επιλέγουν την ενεργοποίηση ασφαλιστικών μέτρων (συνιστά ηπιότερο μέσο αντίδρασης), λόγω προσβολής προσωπικότητας κατά συζύγων/ συντρόφων, με αίτημα να απαγορευτεί με απόφαση Δικαστηρίου να προσεγγίζουν τα άτομα αυτά τους χώρους εργασίας και τις κατοικίες τους. Δεν αποκλείεται να ζητήσουν και την ταυτόχρονη άσκηση μήνυσης στον Εισαγγελέα Πλημμελειοδικών κατά των τέως συντρόφων.

Πιστεύω ότι τα κοινωνικά στερεότυπα εμπόδιζαν του άνδρες να καταφύγουν στην Δικαιοσύνη. Θεωρούσαν ότι η αναζήτηση βοήθειας θα έπληττε το ανδρικό τους πρότυπο με αποτέλεσμα να καταφεύγουν στην αυτοδικία. Το ποσοστό των ανδρών που παραμένουν εντός βίαιων γάμων είναι χαμηλό, εκτός και αν έχουν κάποια ψυχοπαθογένεια που τους καθηλώνει σε τέτοιες καταστάσεις ή έχουν ανήλικα τέκνα που δεν μπορούν να φροντίσουν χωρίς τη σύμπραξη της βίαιης συντρόφου.

Θα μπορούσατε να μοιραστείτε μαζί μας, ένα περιστατικό ενδοοικογενειακής βίας το οποίο σας έχει «στιγματίσει» στην έως τώρα πορεία σας;

Ένα από τα περιστατικά που κουβαλάω μέχρι σήμερα, αν και έχουν περάσει δέκα χρόνια, είναι η πολυετής έκθεση τεσσάρων ανήλικων παιδιών σε περιστατικά βίας, που εκτυλίσσονταν είτε εις βάρος τους είτε ενώπιον τους, με δράστες τόσο τη μητέρα όσο και τον πατέρα τους. Ουδείς από το ευρύτερο κοινωνικό και οικογενειακό περιβάλλον του ζευγαριού αυτού δεν ζήτησε την παρέμβαση των κοινωνικών υπηρεσιών και την κατ επέκταση προστασία όλων των μελών της οικογένειας αυτής. Αποτέλεσμα της υπόθεσης, ήταν να καταλήξει η μητέρα βαριά τραυματισμένη στο νοσοκομείο οπότε και οι ιατροί ενδουπηρεσιακά ζήτησαν την παρέμβαση της αστυνομίας και τα ανήλικα βρέθηκαν σε κοινωνικές δομές, κουβαλώντας σοβαρά σωματικά και ψυχικά τραύματα.

Η βία αφορά όλους μας, δεν είναι υπόθεση μόνο των γυναικών. Αφορά κάθε ευάλωτο άτομο που κάμπτεται η ατομική του ελευθερία, ανεξάρτητα από την κοινωνική, την οικονομική και την μορφωτική του κατάσταση.