Σμιλεύοντας το… όνειρο του Μιχαήλ Άγγελου

Αναζητώντας μάλιστα το ιδανικό μάρμαρο για τα γλυπτά του, ανέβηκε στο όρος Αλτίσιμο της Τοσκάνης, το 1517. Εκεί, σε υψόμετρο 1.589 μέτρων αντίκρυσε το μάρμαρο των ονείρων του.

«Συμπαγές, ομοιογενές και τόσο κρυστάλλινο, που η όψη του θυμίζει ζάχαρη», έγραψε ο σπουδαίος δημιουργός της Αναγέννησης, περιγράφοντας το «εύρημά» του, σημειώνοντας πως ήταν ακόμη πιο πολύτιμο από το μάρμαρο της γειτονικής Καράρα, πάνω στο οποίο σμίλεψε μερικά από τα πιο περίτεχνα και διάσημα αγάλματά του.

Πηγή:REUTERS/Alessandro Bianchi

Εκείνη την περίοδο ο Μιχαήλ Άγγελος είχε αναλάβει να φιλοτεχνήσει την πρόσοψη του ναού του Σαν Λορέντζο στη Φλωρεντία και το συμπαγές και κρυστάλλινο μάρμαρο του όρους Αλτίσιμο, ήταν στα μάτια του η ιδανική πρώτη ύλη.

Πηγή: REUTERS/Alessandro Bianchi

Όμως για να δώσει μορφή σε αυτόν τον μαρμάρινο όγκο, θα έπρεπε να φροντίσει για την εξόρυξή του και για την μεταφορά του στη Φλωρεντία. Έτσι, έχοντας εξασφαλίσει και τις ευλογίες από τον Πάπα Λέων X, ο Μιχαήλ Άγγελος σχεδίασε ένα μονοπάτι, το οποίο θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί για την μεταφορά του λευκού μαρμάρινου όγκου από το βουνό ως την Φλωρεντία, ενώ ξεκίνησε και τις προσπάθειες για την δημιουργία λατομείου στο συγκεκριμένο σημείο.

Πηγή: REUTERS/Alessandro Bianchi

Σε αντάλλαγμα, οι αρχές της Φλωρεντίας έδωσαν στον Μιχαήλ Άγγελο το δικαίωμα να πάρει από το Αλτίσιμο όσο μάρμαρο χρειαζόταν για όλη του τη ζωή, κι εκείνος πανευτυχής είχε γράψει:

«Υπάρχει τόσο πολύ μάρμαρο εδώ, που θα μπορούσαμε να κάνουμε εξορύξεις ως την Ημέρα της Κρίσης».

Πηγή:REUTERS/Alessandro Bianchi

Όμως ο ενθουσιασμός και η χαρά του σπουδαίου δημιουργού, δεν κράτησαν πολύ.

Η βασιλική του Σαν Λορέντζο στη Φλωρεντία/Πηγή: wikimedia

Έπειτα από αρκετά χρόνια εργασιών για την διάνοιξη δρόμου, ο Πάπας Λέων, αποφάσισε να απαλλάξει τον Μιχαήλ Άγγελο από το έργο του ναού του Σαν Λορέντζο, ο οποίος ακόμη και σήμερα παραμένει χωρίς πρόσοψη...

Πηγή: REUTERS/Alessandro Bianchi

Μοιραία, σταμάτησε και κάθε προσπάθεια για εξόρυξη του πολύτιμου μαρμάρου...

Πηγή: REUTERS/Alessandro Bianchi

Σήμερα, 500 χρόνια μετά, το όνειρο του Μιχαήλ Άγγελου γίνεται πραγματικότητα, καθώς στο όρος Αλτίσιμο, λειτουργούν πέντε λατομεία, η δραστηριότητα των οποίων έχει διαμορφώσει ένα σκηνικό που θα ξεπερνούσε τη φαντασία ακόμη και του ίδιου του ιδιοφυούς καλλιτέχνη.

Πηγή: REUTERS/Alessandro Bianchi

Οι σύγχρονες μέθοδοι που χρησιμοποιούνται για να κοπεί το μάρμαρο, αλλά και οι νέες τεχνικές εξόρυξης έχουν δημιουργήσει ένα σουρεαλιστικό σκηνικό, που σε κάποια σημεία θυμίζει πίνακες εμπνευσμένους από το καλλιτεχνικό ρεύμα του κυβισμού: ιλιγγιώδεις ανάποδες σκάλες και τεράστιοι κύβοι-που θυμίζουν τους κύβους ζάχαρης- που είναι στραμμένοι προς τον ουρανό.

Πηγή: REUTERS/Alessandro Bianchi

Η «τεχνολογία» εκείνης της εποχής, συνίστατο στην σκληρή ανθρώπινη εργασία και στο φόρτωμα τεράστιων φορτίων σε ζώα, λέει στο Reuters ο επικεφαλής των εξορύξεων Φράνκο Πιερότι και προσθέτει: «τα πρώτα εργαλεία που χρησιμοποιήθηκαν, ήταν μοχλοί, σμίλες και σφυριά, τα οποία αργότερα, τον 19ο αιώνα, εξελίχθηκαν με την εισαγωγή των ελικοειδών συρμάτων, ενώ πλέον διαθέτουμε συρματόσχοινα, πριόνια και βαρύ εξοπλισμό».

Σήμερα, πριν αρχίσει η εξόρυξη, οι εξειδικευμένοι εργάτες, οι «tecchiaroli», κρέμονται από σχοινιά από τις πλαγιές του βουνού και με τα αιχμηρά τους εργαλεία σχολαστικά «καθαρίζουν» τα σημεία από πετρώματα που υπάρχει κίνδυνος να αποκολληθούν κατά τη διάρκεια των εργασιών και να τραυματίσουν τους εργάτες σε άλλες φάσεις της εξόρυξης.

Πηγή: REUTERS/Alessandro Bianchi

Στους αιώνες που παρήλθαν από την εποχή του Μιχαήλ Άγγελου, τα λατομεία του Αλτίσιμο έχουν περάσει από διάφορες φάσεις. Έχουν πολλές φορές εγκαταλειφθεί κι έχουν άλλες τόσες «ξανα-ανακαλυφθεί». Μία από αυτές τις... φάσεις, ήταν το 1821 όταν ο Μάρκο Μπορίνι συνεργάστηκε με τον Γάλλο Ζαν Μπαπτίστ Αλεξάντρ Ανρό, και δημιούργησαν μια εταιρεία, οι δραστηριότητες της οποία συνεχίζονται ως και σήμερα στην περιοχή.

Πηγή: REUTERS/Alessandro Bianchi

Το εγχείρημά τους έδωσε «νέα ζωή» σε μια οικονομικά υποβαθμισμένη περιοχή, προσφέροντας εκατοντάδες θέσεις εργασίας στα λατομεία. Σήμερα πλέον, η εταιρεία έχει την εκμετάλλευση σχεδόν ολόκληρου του βουνού, και με τους 140 ανθρώπους που απασχολεί, κάνει εξορύξεις μαρμάρου από πέντε ενεργά λατομεία.

Πηγή: REUTERS/Alessandro Bianchi

Ο Μιχαήλ Άγγελος μπορεί να μην είχε την χαρά να δημιουργήσει αγάλματα από το μάρμαρο που τόσο πολύ τον εντυπωσίασε, όμως στο πέρασμα των χρόνων, καλλιτέχνες όπως ο Ογκίστ Ροντέν και ο Χουάν Μιρό, αξιοποίησαν την σπουδαία παρακαταθήκη του, καθώς χρησιμοποίησαν μάρμαρο από το όρος Αλτίσιμο για τις δημιουργίες τους.

Ο καθεδρικός ναός του Αγίου Ισαάκ/Πηγή:EPA/ANATOLY MALTSEV

Τον 19ο αιώνα οι Τσάροι της Ρωσίας, επέλεξαν μάρμαρο από το Αλτίσιμο για την κατασκευή του Καθεδρικού Ναού του Αγίου Ισαάκ στην Αγία Πετρούπολη, ενώ πιο πρόσφατα, η πρώτη ύλη πάνω στην οποία ονειρεύθηκε να δημιουργήσει ο Μιχαήλ Άγγελος, χρησιμοποιήθηκε στην κατασκευή του Μεγάλου Τεμένους του Σεΐχη Ζαγιέντ, στο Άμπου Ντάμπι, που εγκαινιάστηκε το 2007.