O Αμπάς Κιαροστάμι δεν θα ήθελε κανένα θρήνο για το θάνατο του

Η περίπτωση του σκηνοθέτη Αμπάς Κιαροστάμι δεν άγγιζε καμία νομοτέλεια, η κανονικότητα δεν ήταν το ταλέντο του. Καλλιτέχνης στην ψυχή, χωρίς να είναι υπόδουλος της κάμερας αφού το ίδιο δημιουργικός αποδείχθηκε κρατώντας μια φωτογραφική μηχανή ή συνθέτοντας προτάσεις κάνοντας τις λέξεις ήρωες του στη συγγραφή των βιβλίων του ο μαέστρος του σινεμά ήταν ένας κράτος από μόνος του.

Ανέδειξε τον κινηματογράφο του Ιράν ως έναν από τους πιο πρωτότυπους και συναρπαστικούς του κόσμου, δεν έφυγε ποτέ από τη χώρα του καθώς ήταν “ένα δέντρο ριζωμένο εκεί, εκεί όφειλε να δωρίσει τους καρπούς του”, έκανε πολιτική με τα πλάνα του τόσο υποδόρια, τόσο εύστοχα καλυμμένη για να προστατευτεί από την λογοκρισία της Τεχεράνης και όλα αυτά χωρίς να βγάλει ποτέ σε δημόσιο χώρο τα γυαλιά ηλίου από το πρόσωπο του. Ο Κιαροστάμι ήθελε να χαρίζει εκείνο το βλέμμα του που είχε μακρινά πλάνα και το τοπίο του Ιράν να χαρίζεται γενναιόδωρα στους μικρούς και μεγάλους ήρωες των έργων του.

Ισορροπώντας ανάμεσα στη νεορεαλιστική μυθοπλασία και το ψευδοντοκιμαντέρ ο σκηνοθέτης που έκανε τέχνη και όχι ταινίες, ήταν για τον Γκοντάρ εκεί που ο κινηματογράφος τελειώνει για να μετουσιωθεί σε κάτι άλλο. Εικαστικός στην προσέγγιση του, το βάθος πεδίου στα πλάνα και τη θεματολογία του ήταν μια πρόκληση σε σκέψη και μια καμπάνια για πανανθρώπινες αξίες γεμάτες συμπάθεια.

Ο Άμπας Κιαριστάμι έγινε γνωστός στη Δύση τη δεκαετία του 90 και έδωσε ένα φιλί στην αρχή αυτής της γνωριμίας. Το φιλί που χάρισε στην Κατρίν Ντενέβ στην βράβευση του στο Φεστιβάλ Καννών του 1997 προκάλεσε την Τεχεράνη αλλά εκείνος δεν δείλιασε στιγμή.

Πολίτης του κόσμου; Όχι. Στοχαστής; Σίγουρα.

Μέλος του νέου κύματος στον ιρανικό κινηματογράφο των 60s έστρεψε το φακό του σε ρεαλιστικές ιστορίες κανονικών ανθρώπων. Ένας από τους λίγους κινηματογραφιστές που διέπρεψαν στο Ιράν μετά την ισλαμική επανάσταση το 1979, είχε την αναγνώριση που του άξιζε.

Χαρίζει τη “Γεύση του Κερασιού” του στις Κάννες το 1997 μιλώντας για το θάνατο με τον πιο απίθανο τρόπο (ήρωας του ένας μεσήλικας που σκοπεύει να αυτοκτονήσει και ψάχνει τον νεκροθάφτη του) και από τότε οι ταινίες του ήταν μια γιορτή που χαιρετούσε το σινεφίλ κοινό και οι επαγγελματίες της έβδομης τέχνης.

Γεννημένος το 1940 στην Τεχεράνη, ο Κιαροστάμι σπούδασε στη Σχολή Καλών Τεχνών στο Πανεπιστήμιο της Τεχεράνης, έκανε παραγωγή σε βίντεο διαφημίσεων για την ιρανική τηλεόραση και δεν εναντιώθηκε ποτέ στο ισλαμιστικό σύστημα διακυβέρνησης της χώρας επιμένοντας να μιλάει με τις εικόνες του που συχνά γεμίζουν από τα τοπία μιας δωρικής χώρας που καίγεται από τον ήλιο.

“Θα έλεγα πως δεν υπάρχει ταινία που να μην είναι πολιτική. Σε όλες τις ταινίες υπάρχει πολιτική. Κάθε ταινία που αγκυροβολεί στην κοινωνία, κάθε ταινία που ασχολείται με την ανθρωπότητα είναι απαραίτητα πολιτική” απαντούσε στους επικριτές του.

Το σινεμά του ήταν η απόδειξη ότι οι μεγάλοι δημιουργοί είναι κράτος εν κράτει από μόνοι τους. “Έχω παρατηρήσει πως συχνά δεν βλέπουμε αυτό που βρίσκεται μπροστά στα μάτια μας, αν αυτό δεν ορίζεται από ένα κάδρο” έλεγε.

Ο Αμπάς Κιαροστάμι απεβίωσε στο Παρίσι. Είχε διαγνωσθεί με καρκίνο του εντέρου μόλις τον Μάρτιο του 2016. Ο θάνατός του από καρκίνο ήρθε δύο μέρες μετά τον θάνατο του Μάικλ Τσιμίνο κάνοντας τον κόσμο της 7ης τέχνης άπειρα πιο φτωχό.

Έζησε 76 χρόνια.

Mάρτιν Σκορσέζε και Άμπας Κιαριστάμι στο 5ο Φεστιβάλ Κινηματογράφου του Μαρακές, Νοέμβριος του 2005. REUTERS/Andrea Comas/File Photo