Έλενα Ναθαναήλ: 15 χρόνια χωρίς τη «Ντάμα Σπαθί» του ελληνικού σινεμά

Η Έλενα Ναθαναήλ, μπαίνοντας κοριτσάκι στο χώρο του θεάματος είχε να αντιμετωπίσει την «Εθνική Σταρ» Αλίκη Βουγιουκλάκη, την Τζένη Καρέζη και τη λίγο μεγαλύτερή της, Ζωή Λάσκαρη, που είχε ήδη κάνει τεράστια επιτυχία.

Ο χώρος που της έμενε δεν ήταν ιδιαίτερα μεγάλος, για το μέγεθος της ελληνικής κινηματογραφίας, αλλά θα καταφέρει να εισχωρήσει και να διακριθεί, να λατρευτεί και να αφήσει το δικό της στίγμα.

Έδειξε το ταλέντο της πριν ακόμη ενηλικιωθεί, πριν καταλάβει τι είναι η υποκριτική, φέρνοντας, με τη «διαφορετική», για την εποχή ομορφιά της, ένα φρέσκο αέρα στα κινηματογραφικά στούντιο, αναστατώνοντας το κοινό.

Η ψηλόλιγνη κορμοστασιά της, τα εκφραστικά μεγάλα μαύρα μάτια της, σε συνδυασμό με τα κατάμαυρα μακριά μαλλιά της, η αριστοκρατική της χάρη, η άνεσή της με τον φακό, ο ατίθασος χαρακτήρας της, θα μαγνητίσουν το κοινό, σχεδόν θα αλλάξουν τη μόδα της εποχής.

Η Έλενα Ναθαναήλ είχε όμως και ταλέντο, έστω και ανεπεξέργαστο, ήταν ένα άκοπο διαμάντι, που παρά ταύτα, θα αναδείξει το υποκριτικό της ταλέντο, αποφεύγοντας τις υπερβολές και επιβάλλοντας τις λιτές ερμηνευτικές της ικανότητες. Όμως, θα έχει και αυτή την ατυχία να ωριμάσει όταν το ελληνικό σινεμά άρχισε να παρακμάζει, να γίνεται έρμαιο της επτάχρονης δικτατορίας και της ανοησίας, με κάποιες εξαιρέσεις, σε κάποιες απ' τις οποίες ευτύχισε να συμμετάσχει.

Από τον πρόωρο θάνατό της συμπληρώνονται 15 χρόνια, όταν το πρωί της 4ης Μαρτίου μαθαίναμε το θλιβερό νέο. Ο καρκίνος στον πνεύμονα τη νίκησε. Ήταν μόλις 61 ετών.

Μπορεί η Έλενα Ναθαναήλ να είχε αποσυρθεί ουσιαστικά από το θέατρο και το σινεμά πολλά χρόνια, αλλά ο χαμός της πλήγωσε τις αναμνήσεις των Ελλήνων. Σκοτείνιασε τον καταγάλανο ουρανό της Μάνης που λάτρευε, της Εύβοιας όπου ζούσε τα τελευταία χρόνια της, με τον έρωτα της ζωής της, τον παλαίμαχο ποδοσφαιριστή, Τάσο Μητρόπουλο.

Οι αντιρρήσεις και η Λαμπέτη

Η Έλενα Ναθαναήλ Δεληβασίλη, ήταν γόνος εύπορης οικογένειας - ο πατέρας της ήταν υφαντουργός και με καταγωγή από το Αϊβαλή, ενώ η μητέρα της, από την οποία κράτησε και το Ναθαναήλ, είχε καταγωγή από τη Μάνη. Γεννήθηκε στις 19 Ιανουαρίου του 1947 στην προσφυγική συνοικία της Νέας Φιλαδέλφειας, πήγε στο ιταλικό γυμνάσιο και παρά τις αντιρρήσεις του πατέρα της θα κάνει το δικό της και θα μπει στον χώρο του θεάματος. Θα σπουδάσει υποκριτική στη Δραματική Σχολή του Πέλου Κατσέλη, ενώ τελικά ο πατέρας της θα υποχωρήσει όταν θα δει την αγαπημένη ηθοποιό της Έλενας, Έλλη Λαμπέτη, στο θέατρο και θα συνειδητοποιήσει ότι τα στερεότυπα για τις ηθοποιούς ήταν ανοησίες.

Κάτι να Καίει

Σε ηλικία μόλις 16 χρόνων, η Ναθαναήλ έκανε το κινηματογραφικό της ντεμπούτο, στην έγχρωμη ρομαντική κωμωδία «Κάτι να Καίει», σε σκηνοθεσία του Γιάννη Δαλιανίδη και έχοντας όλο το επιτελείο του Φίνου δίπλα της. Τη μουσική του Μίμη Πλέσσα, τον σκηνογράφο Μάρκο Ζέρβα και συμπρωταγωνιστές τα πιο «καυτά» ονόματα του ελληνικού σινεμά εκείνης της εποχής.

Από Ντίνο Ηλιόπουλο, Ρένα Βλαχοπούλου, Κώστα Βουτσά και Μάρθα Καραγιάννη, μέχρι Χρήστο Τσαγανέα, Αλέκο Τζανετάκο και φυσικά τον ανερχόμενο τότε Χρήστο Νέγκα, τον φτωχό μουσικό που θα πάλευε για την αγάπη της. Άμα τη εμφανίσει, η Έλενα θα αναστατώσει το κοινό, φέρνοντας μία ξεχωριστή ομορφιά στη μεγάλη οθόνη. Παρά την επιτυχία της, χωρίς να πάρουν τα μυαλά της αέρα, θα επιλέξει να σπουδάσει στη Δραματική Σχολή του Κατσέλη, για να αποκτήσει τις απαραίτητες βάσεις, να πάρει τη μυρωδιά του παλκοσένικου.

Εξώφυλλο ελληνικής ομορφιάς

Λίγο πριν τελειώσει τις σπουδές της, θα πρωταγωνιστήσει το 1966 στο αξιοπρεπέστατο αισθηματικό δράμα «Ντάμα Σπαθί» του Γιώργου Σκαλενάκη, δίπλα στον γόη Σπύρο Φωκά. Η ταινία θα προβληθεί στο κινηματογραφικό φεστιβάλ του Σικάγου και στο φεστιβάλ Θεσσαλονίκης.

Αμέσως μετά θα φωτογραφηθεί, ως πρέσβειρα της Ελλάδας στο μεγάλο γαλλικό περιοδικό «Paris Match», του οποίου θα κοσμήσει το εξώφυλλο. Ένα ιστορικό εξώφυλλο, που θα μπορούσε να τις ανοίξει τις πόρτες μιας διεθνούς σταδιοδρομίας, αν είχε πάρει την απόφαση να ξενιτευτεί. Κάτι που δεν θα αποφασίσει ούτε μετά την πρόσκληση από Γερμανό παραγωγό, που τον εντυπωσίασε και τις πρότεινε να πρωταγωνιστήσει στην κινηματογραφική μεταφορά της νουβέλας του Τόμας Μαν «Το αίμα των Βελζούνγκεν» σε σκηνοθεσία Ρολφ Τίλε.

Επιστρέφοντας στην Ελλάδα, θα πρωταγωνιστήσει στην ανάλαφρη και αρκούντως τουριστική κομεντί «Επιχείρηση Απόλλων» και πάλι του Σκαλενάκη, ο οποίος ανέδειξε για μία ακόμη φορά την ομορφιά της, αλλά και το δέσιμό της με τα υπέροχα ελληνικά τοπία. Μια ελληνοσουηδική παραγωγή του 1968, που έκοψε πάνω από 300.000 εισιτήρια, παρότι δεν είχε δίπλα της κάποιον αναγνωρίσιμο συμπρωταγωνιστή, αλλά τον άχρωμο Τόμας Φριντς.

Η υποκριτική ωριμότητα μιας 20χρονης

Το 1968, όμως, θα είναι μία ιδιαίτερη χρονιά για την Έλενα Ναθαναήλ, καθώς θα πρωταγωνιστήσει στο δυνατό ρομαντικό δράμα, «Ραντεβού με μία Άγνωστη», σε σκηνοθεσία Βασίλη Γεωργιάδη. Μία ενδιαφέρουσα ταινία, από τις καλύτερες της καριέρας της, που θα της χαρίσει και το βραβείο Α' Γυναικείου Ρόλου στο Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης, σε ηλικία 21 χρόνων.

Δίπλα της ο Γιάννης Βόγλης, στο ρόλο του εραστή και ο Δημήτρης Μυράτ στο ρόλο του ψυχρού συζύγου. Τον επόμενο χρόνο θα παίξει στο φιλμ «Ξύπνα Βασίλη», μια από τις καλύτερες κωμικές σάτιρες του παλιού ελληνικού σινεμά, που βασίζεται στο καλογραμμένο θεατρικό του Δημήτρη Ψαθά, σε σκηνοθεσία Γιάννη Δαλιανίδη και έχοντας ως συμπρωταγωνιστές τον υπέροχο Γιώργο Κωνσταντίνου, τον Αλέκο Αλεξανδράκη και τον Γιώργο Μιχαλακόπουλο, στο ρόλο του αξέχαστου «ποιητή Φανφάρα». Η Ναθαναήλ, παρότι ακόμη κοριτσόπουλο, θα δείξει, με τη μετρημένη και φρέσκια ερμηνεία της, ότι έχει όλα τα φόντα για μία ακόμη καλύτερη πορεία. Ωστόσο, κάπου εδώ τελειώνουν και οι πολλές ελευθερίες στο σινεμά, η χούντα επιβάλει τη δική της αισθητική και το δικό της «ιδεολογικό» περίγραμμα, δίνοντας ακόμη μία κλωτσιά στο ελληνικό σινεμά, που είχε αρχίσει να παρακμάζει.

Το τελευταίο κινηματογραφικό καλοκαίρι

Η συνέχεια θα είναι ανάλογη με αυτή πολλών νέων συναδέλφων της, που εξάντλησαν το ταλέντο τους σε επιεικώς αδιάφορες ταινίες. Μεταξύ άλλων θα γυρίσει τις ταινίες «Το Λεβεντόπαιδο», με τον Δημήτρη Παπαμιχαήλ, «Εθελοντής στον Έρωτα», με τον Κώστα Βουτσά, τη συγκινητική δραμεντί «Εκείνο το Καλοκαίρι», με τον Λάκη Κομνηνό και την αξέχαστη μουσική του Γιάννη Σπανού, το τολμηρό, για την εποχή και σήμερα καλτ «Αναζήτηση» με τον Άγγελο Αντωνόπουλο και την κωμωδία «Ο Αισιόδοξος» πάλι με τον Βουτσά.

Ανεξάρτητη και ερωτευμένη

Η Έλενα Ναθαναήλ θα αφήσει έξω από το θέαμα και τα τερτίπια της δημοσιότητας την προσωπική της ζωή και παρότι συνεργάστηκε με μερικούς από τους ωραιότερους άνδρες του ελληνικού σινεμά. Δεν θα παντρευτεί ποτέ, για να μη χάσει την ανεξαρτησία της, ούτε ακόμη και όταν απέκτησε το 1973 τη μοναχοκόρη της, ενώ έζησε το μεγάλο έρωτά της για 29 χρόνια με τον Τάσο Μητρόπουλο, με τον οποίο κατοικούσαν τα τελευταία χρόνια της ζωής της στο κτήμα τους στην Εύβοια, φτιάχνοντας το δικό τους κρασί.

Ναι, σαν το παλιό καλό κρασί θα μπορούσε να επιστρέψει στη μεγάλη οθόνη και στις δεκαετίες του 1980-1990, αλλά όσοι έπαιξαν στο λεγόμενο εμπορικό σινεμά θεωρούνταν κακώς από το νέο ελληνικό σινεμά καμένα χαρτιά, εκτός από ελάχιστες εξαιρέσεις. Έτσι, η Έλενα Ναθαναήλ θα μπορούσε να χαρακτηριστεί και ένα αστέρι που έσβησε γρήγορα. Δεν ήταν όμως κομήτης. Ήταν μία τρυφερή γενναία ύπαρξη, ένα πανέμορφο κορίτσι, που δύσκολα θα ξαναδούμε και ακόμη πιο δύσκολα θα ξεχάσουμε.