Νέος Κόσμος: Η άλλοτε προσφυγική συνοικία που έγινε «στέκι» της πόλης

Κείμενο/φωτογραφίες: Άλκηστις Κοϊνάκη

Τι έχει αλλάξει όμως στην άλλοτε υποτιμημένη προσφυγική συνοικία και πώς από μία αδιάφορη και μάλλον ξεχασμένη γειτονιά έχει γίνει δημοφιλής προορισμός για φαγητό και ποτό.

Η περιοχή και η ιστορία της

Ο Νέος Κόσμος συνορεύει με τη Δάφνη, τη Νέα Σμύρνη, το Κουκάκι και την Καλλιθέα. Απέχει τέσσερα περίπου χιλιόμετρα από το Σύνταγμα και είναι ο ορισμός του «κέντρου - απόκεντρου». Με το αυτοκίνητο χρειάζεσαι μόλις 10 λεπτά από το κέντρο της Αθήνας και εξυπηρετείται συγκοινωνιακά από τρεις σταθμούς του Μετρό και πέντε στάσεις τραμ.

Στην περιοχή του Νέου Κόσμου, νότια του Ναού του Ολυμπίου Διός, στεγαζόταν ένα από τα τρία πιο σημαντικά Γυμνάσια της Αρχαίας Αθήνας, το Κυνόσαργες εξ ου και το όνομα της σημερινής συνοικίας του Κυνοσάργους.

Στη νεότερη ιστορία, το 1827, πίσω από τη σημερινή εκκλησία του Αγίου Σώστη, πραγματοποιήθηκε η ιστορική Μάχη του Αναλάτου μεταξύ Ελλήνων και Τούρκων με έκβαση την ολέθρια ήττα των πρώτων.

Εκατό περίπου χρόνια μετά, το 1921, στην περιοχή εγκαθίστανται οι πρώτοι Αρμένιοι πρόσφυγες από τη Μικρά Ασία. Μετά τη Μικρασιατική Καταστροφή καταφτάνουν και Έλληνες πρόσφυγες και δημιουργείται η προσφυγική συνοικία του Νέου Κόσμου. Τα παραπήγματα στα οποία έμεναν οι πρόσφυγες το πρώτο διάστημα, δίνουν σταδιακά τη θέση τους σε προσφυγικές κατοικίες και στην περιοχή ανοίγουν μαγαζιά, καφενεία, σχολεία, εκκλησίες.

Ο Νέος Κόσμος σήμερα

Ο προσφυγικός χαρακτήρας της περιοχής είναι εμφανής ακόμα και σήμερα. Περπατώντας στα στενάκια του Νέου Κόσμου θα δεις μονώροφα και διώροφα παλιά κτήρια, σφραγισμένα εδώ και χρόνια μαγαζιά με ξεχασμένες ταμπέλες. Και όλα αυτά ανάμεσα σε πολυώροφες πολυκατοικίες της δεκαετίας του ’60, του ’70, του ‘00, κάμποσα συνεργεία αυτοκίνητων και καινούρια μαγαζιά.

Για δεκαετίες ο Νέος Κόσμος ήταν μία περιοχή μάλλον αδιάφορη για τους περισσότερους που δεν ζούσαν σε αυτή. Τι άλλαξε; Η δημιουργία του μετρό που εγκαινιάστηκε τον Νοέμβρη του 2000 έπαιξε σίγουρα ρόλο. Ο «Σταυρός του Νότου», όταν άνοιξε τη δεκαετία του ’90 ήταν ένα μικρό μαγαζί και μέχρι και σήμερα παραμένει ένα αγαπημένο στέκι για τους λάτρεις της έντεχνης και ροκ μουσικής από όλη την Αθήνα, ενώ το Θέατρο του Νέου Κόσμου που ξεκίνησε να λειτουργεί την ίδια περίοδο, έγινε σημείο συνάντησης για το φιλότεχνο κοινό.

Για την πολιτισμική, όμως, αναβάθμιση της περιοχής, ακόμα πιο καθοριστική ήταν η δημιουργία της Στέγης Γραμμάτων και Τεχνών του Ιδρύματος Ωνάση το 2010. Παραστάσεις, φεστιβάλ και εκδηλώσεις έβαλαν τον Νέο Κόσμο στο επίκεντρο του ενδιαφέροντος κάνοντάς τον από μία περιοχή εργασίας και κατοικίας σε μία από τις πιο ενδιαφέρουσες γειτονιές για διασκεδάσει κανείς.

Περιοχή με αγαπημένα στέκια

Στο Νέο Κόσμο μπορεί κανείς να βρες τα πάντα: gourmet εστιατόρια, ξένες κουζίνες, ταβέρνες, παραδοσιακά σουβλατζίδικα, μαγαζιά για brunch, καφέ ή ποτό, αφτεράδικα. Τα περισσότερα είναι κρυμμένα σε δρομάκια και δεν έχουν στο ελάχιστο στερήσει από την περιοχή την αίσθηση της γειτονιάς. Το Τέρας για παράδειγμα αν δεν το ξέρει κανείς, περνώντας μπροστά από την κύρια είσοδο του μαγαζιού, μπορεί κάλλιστα να το προσπεράσει.

Το διώροφο νεοκλασικό της δεκαετίας του ’30 κρύβει στο εσωτερικό του ένα μπαρ-καφέ με μοντέρνα διακόσμηση, χειροποίητα έπιπλα και στο πίσω μέρος μία αυλή με δέντρα που σε ταξιδεύει μακριά από το αστικό περιβάλλον.

Άλλα bar καφέ που ξεχωρίζουν στην περιοχή είναι το Ναίφ και ο Λάλος. Στο Ναίφ μπορεί κανείς να απολαύσει τον καφέ, το ποτό ή ακόμα και φαγητό. Χαρακτηριστικά του η κίτρινη μπάρα, η επιγραφή με neon και τα τραπέζια με τις πολύχρωμες καρέκλες στο πεζοδρόμιο. Στο διπλανό ακριβώς τετράγωνο βρίσκεται ο Λάλος, ένα all day μπαρ για πρωινό καφέ και ποτό μετά τη δουλειά. Ξεχωρίζει και για τα γλυκά και αλμυρά του εδέσματα φτιαγμένα με πρωτοτυπία και μεράκι.

Για φαγητό οι επιλογές είναι επίσης πολλές. Το ΦΙΤΑ είναι ένα εστιατόριο που απέκτησε φανατικούς θαυμαστές από τις πρώτες κιόλας εβδομάδες λειτουργίας του.

Το μενού αλλάζει καθημερινά και βασίζεται σε τρόφιμα εποχής και γενικά ό,τι περιλαμβάνουν οι προμήθειες της ημέρας. Έχει χαλαρό περιβάλλον και η γευστική εμπειρία παραπέμπει σε μία πιο gourmet ταβέρνα. Για τους λάτρεις της πίτσας και μάλιστα της αυθεντικής ιταλικής με τη λεπτή ζύμη, υπάρχει το La Bella Napoli, ενώ τσέχικη κουζίνα και μεγάλη ποικιλία από μπύρες μπορείς να βρεις στο «Svejk», το πρώτο τσέχικο εστιατόριο της Αθήνας. Το σουβλατζίδικο «Αχιλλέας», είναι σταθερή αξία της περιοχής εδώ και 30 χρόνια, ενώ για τις πιο ιδιαίτερες περιστάσεις μπορείς να κλείσεις τραπέζι στη Hytra στον όγδοο όροφο της Στέγης Γραμμάτων και Τεχνών, η οποία μάλιστα κατέχει ένα αστέρι Michelin.

Ειδική μνεία αξίζει σε ένα από τα πιο γνωστά αφτεράδικα της πόλης, το Μπάτμαν. Είναι ανοιχτό και γεμάτο μέχρι αργά τα ξημερώματα. Ο χώρος δεν ξεπερνά τα 40 τετραγωνικά και οι μουσικές επιλογές (λαϊκά και έντεχνα) δημιουργούν μία ιδιαίτερη και μάλλον μυσταγωγική ατμόσφαιρα στο μαγαζί.