Από τον Χάρι Χόλε ως το Deadwind: Ας βουτήξουμε στο μαγικό κόσμο του σκανδιναβικού νουάρ

Η Σόφια Κάρπι. Και ο Σάκαρι Νούρμι. Αν σας θυμίζει κάτι το επίθετο του δεύτερου, είναι τον Πάαβο Νούρμι, τον εμβληματικο δρομέα, από τους λίγους «ήρωες» που έβγαλε η τόσο κοντινή αλλά και τόσο μακρινή Φινλανδία.

Δύο αστυνομικοί στο Ελσίνκι. Ασύμβατοι. Και τρομακτικά αληθινοί και πάρα πολύ προβληματικοί, όπως όλοι οι αληθινοί άνθρωποι· εκείνη με τις οικογενειακές και προσωπικές της αδυναμίες, εκείνος ένας μοναχικός άντρας με κάπως υπερβάλουσα προτίμηση στα πανάκριβα ιταλικά ρούχα και τις εξίσου πανάκριβες κολομβιανές σκόνες.

Το Deadwind είναι μια αστυνομική σειρά που παίζεται στο Netflix, αλλά στην πραγματικότητα είναι κάτι πολύ παραπάνω από μια αστυνομική σειρά, είναι και μια ιστορία δύο ανθρώπων που προσπαθούν ν' αγαπηθούν, είναι μια από τις αρκετές σκανδιναβικές σειρές που έχουν τη δική τους ξεχωριστή θέση στη σύγχρονη τηλεοπτική παραγωγή και όχι μόνο.

Η επιτομή του νουάρ, το Deadwind είναι ένα ταξίδι στην ομορφιά της πανέμορφης απεραντοσύνης της Σκανδιναβίας. Και στην ουσία της. Στο σκοτάδι και το φως της εξίσου. Που εναλλάσσονται τόσο αβίαστα μεν, σε τεράστιους χρόνους δε.

Ένα μέρος στο οποίο κάποτε όλοι ήταν αιμοβόροι Βίκινγκς και μετά, ποιός ξέρει πώς, έγιναν οι πιο πολιτισμένοι άνθρωποι στον πλανήτη. Και έπιασαν να κάνουν τον τόπο τους και την ψυχοσύνθεσή τους καταπληκτικό σινεμά και τώρα σειρές.

Ένας ιδιαίτερος ανθρωπότυπος: Ο Σκανδιναβός αστυνομικός

Δεν είναι εύκολο για όλους μας να παρακολουθήσουμε το σκανδιναβικό κινηματογράφο. Ούτε την τηλεόραση. Ο Μπέργκμαν είναι στα χείλη όλων μας με κάθε εύκαιρία, η αλήθεια είναι όμως ότι είναι λίγοι εκείνοι που καταλαβαίνουν κι ακόμη λιγότεροι εκείνοι που μπορούν να ταυτιστούν με τους χαρακτήρες του.

Ας μην πιάσουμε τον Μπέργκμαν, όμως, ας μείνουμε στο σήμερα αν και στο σήμερα η Σκανδιναβία φαίνεται να ακολουθεί τα χνάρια του σχεδόν σε ό,τι βγαίνει στο σινεμά ή την τηλεόραση.

Και μετά ήρθε η δημιουργία ενός συγκεκριμένου ανθρωπότυπου: του Σκανδιναβού αστυνομικού. Σε μια σειρά από αστυνομικά θρίλερ, από το δανέζικο The Bridge ως το ισλανδικό Trapped και το φινλανδικό Deadwind, ο ανθρωπότυπος αυτός είναι μια διαρκής παραλλαγή του Χάρι Χόλε, του πρεζάκια Νορβηγού ντετέκτιβ που γέννησε λογοτεχνικά ο Γιό Νέσμπο και ερμήνευσε κινηματογραφικά ο Μάικλ Φασμπέντερ.

Ο Χόλε, όπως όλοι οι τηλεοπτικοί, λογοτεχνικοί και κινηματογραφικοί συνάδελφοί του, είναι βαθιά προβληματικός και ανθρώπινος. Και κάνει λάθη. Και δεν τα κρύβει ιδιαίτερα, όπως όλοι οι άνθρωποι που είναι υπερβολικά προνομούχοι για να χρειάζεται να ψεύδονται. Κι αυτό είναι πάρα πολύ σκανδιναβικό· όσο πιο ανοιχτές και ανεκτικές είναι οι κοινωνίες, τόσο πιο εύκολα οι άνθρωποι έρχονται κοντά στις αλήθειες τους, καθώς δεν πρέπει να υποκρίνονται καθημερινά, παγιδευμένοι σε κάθε λογής συμβάσεις.

Σε όλες αυτές τις περιπτώσεις, οι υποθέσεις τις οποίες καλούνται να αντιμετωπίσουν και να εξιχνιάσουν οι ήρωές μας, έρχονται σε δεύτερη μοίρα καθώς παραμένει πάντα σε πρώτο πλάνο η δική τους προσωπική ιστορία. Όλοι έχουμε δει τον «Χιονάνθρωπο». Είχε πολύ ενδιαφέρουσα υπόθεση, την οποία ελάχιστα θυμόμαστε όμως, σε αντίθεση με τον Φασμπέντερ και τον μονίμως ταλαίπωρο Χόλε.

Δεν είναι εύκολο να δημιουργήσεις τέτοιους χαρακτήρες και να τους κάνεις κι ενδιαφέροντες, ιδιαίτερα όταν όλοι τους είναι κλειστοί και αποκομμένοι φαινομενικά από κάθε συναίσθημα, ή τουλάχιστον από την έκφρασή του.

Οι δύο ντετέκτιβ του Deadwind νέοι, ωραίοι, ελεύθεροι και διαθέσιμοι, θα ήταν ζευγάρι από την πρώτη μέρα αν έπαιζαν σε ελληνική σειρά. Στο πρώτο επεισόδιο θα είχαν πει ο ένας στον άλλον τα προβλήματά του και στο δεύτερο θα κοιμόντουσαν μαζί, χωρίς να έχουν αντιμετωπίσει ή λύσει κανένα από αυτά.

Δεν παίζουν όμως κι ευτυχώς.

Όπως και ο Χόλε αν ήταν Έλληνας -και ειδικά αν είχε τη φάτσα του Φασμπέντερ- θα είχε άλλο «δεσμό» σε κάθε βιβλίο/ταινία και δεν θα ταλαιπωριόταν με τις ενοχές του, την πρώην του και το γιο της.

Τίποτε δεν μπορεί -και δεν πρέπει- να είναι τόσο εύκολο, όμως. Στην πραγματικότητα οι δύσκολοι, οι βαρείς αυτοί άνθρωποι του παγωμένου βορρά, μας διδάσκουν ένα σημαντικότατο μάθημα: Εμείς οι νότιοι, οι τόσο παρορμητικοί, συχνά, συχνότατα, μπερδεύουμε τον έρωτα και τον, έμφυτο σε μας, ενθουσιασμό με την αγάπη. Γενικά μπερδεύουμε τις παρορμήσεις μας με την ουσία των πραγμάτων. Γι αυτό και τη χάνουμε και τόσο εύκολα. Την ουσία.

Όλες οι σκανδιναβικές σειρές και ταινίες είναι slow burners, αργές θα τις λέγαμε εμείς, μια λέξη που φέρει αρνητικό πρόσημο χωρίς όμως απαραίτητα να το έχει.

Όπως ο πραγματικός χρόνος έχει τόσο αργές εναλλαγές στο σκανδιναβικό βορρά, έτσι κι εδώ διαστέλεται συχνά, τα πλάνα μεγαλώνουν, τα απέραντα παγωμένα τοπία σε καταπίνουν, οι σχέσεις λειτουργούν ανάποδα: Ξεκινούν με προβλήματα και οδεύουν αργά και βασανιστικά προς τη λύση. Όπως συμβαίνει και στην πραγματική ζωή δηλαδή. Ή θα έπρεπε να συμβαίνει.

Είμαι πάρα πολύ της άποψης ότι στη ζωή χρειαζόμαστε διασκέδαση και χαλάρωση. Αν μπορείς δε, να περάσεις καλά και να χαλαρώσεις με κάτι που είναι ταυτόχρονα διασκεδαστικό και ποιοτικό, ακόμη καλύτερα.

Θα σας έλεγα, λοιπόν, να αναζητήσετε τα nordic noirs, να ξεπεράσετε το αρχικό σοκ της (όποιας) γλώσσας και να χαθείτε στη φαινομενική μονοτονία των τοπίων και την πολυπλοκότητα των χαρακτήρων.

Δύσκολα θα είναι έρωτας με την πρώτη ματιά, αλλά είναι πολύ πιθανό να οδηγήσει σε μια μεγάλη αγάπη.