DakhaBrakha: Ένα ξέφρενο μουσικό «πάρε - δώσε» από την Ουκρανία
Οι Ουκρανοί DakhaBrakha, το περίφημο πολυφωνικό κουαρτέτο της world music από το Κίεβο, επιστρέφουν στη σκηνή με μια μεγάλη ευρωπαϊκή περιοδεία σε μια καίρια όχι μόνο για την πατρίδα τους Ουκρανία αλλά και για όλο τον κόσμο στιγμή!
Γνωστό για τα εξαιρετικά σόου του, το κουαρτέτο θα επισκεφθεί πολλές χώρες, ανάμεσά τους και την Ελλάδα σε δυο σταθμούς: στην Αθήνα θα βρεθεί στις 7 Δεκεμβρίου στο Ωδείο Αθηνών και στη Θεσσαλονίκη στις 8 Δεκεμβρίου στο Principal Club Theater.
Ετοιμαστείτε για μια ηχητική γιορτή
Κάθε συναυλία των DakhaBrakha είναι μια εμπνευσμένη παράσταση που μένει στη μνήμη του κοινού για πολύ καιρό. Μπορεί να είναι δύσκολο να περιγράψει κανείς την πρώτη εντύπωση από τους DakhaBrakha, όταν πρωτοεμφανίζονται στη σκηνή με αυτά τα ψηλά γούνινα αυτοσχέδια καπέλα τους, αλλά από τη στιγμή που αρχίζει η παράσταση, είναι δύσκολο να μην παρασυρθεί από τη μουσική και σκηνική τους μαγεία.
Κάθε συναυλία των DakhaBrakha είναι μια εμπνευσμένη παράσταση που μένει στη μνήμη του κοινού για πολύ καιρό. Μπορεί να είναι δύσκολο να περιγράψει κανείς την πρώτη εντύπωση από τους DakhaBrakha, όταν πρωτοεμφανίζονται στη σκηνή με αυτά τα ψηλά γούνινα αυτοσχέδια καπέλα τους, αλλά από τη στιγμή που αρχίζει η παράσταση, είναι δύσκολο να μην παρασυρθεί από τη μουσική και σκηνική τους μαγεία.
Με μια απίστευτα δυνατή σκηνική παρουσία, μεταδίδουν το «ηλεκτρικό» τους ρεπερτόριο, που περιλαμβάνει μία συγκλονιστική ευρύτητα φωνητικών συνδυασμένα με μυριάδες όργανα με το ακορντεόν, τη γκρανκάσα, τη φυσαρμόνικα και το τσέλο σε πρωτεύοντα ρόλο. Το κουαρτέτο ανακατεύει τα πάντα σε χαλαρά μουσικά κοκτέιλ με το μοναδικό δικό τους τρόπο: τα ουκρανικά λαϊκά παραδοσιακά τραγούδια μπλέκονται με στοιχεία καμπαρέ, τζαζ, ροκ, πάνκ και χιπ-χοπ, αρμονίες από τη βαλκανική μουσική και συνοδεύονται από παραδοσιακά όργανα από τη Ρωσία, την Αυστραλία, την Ινδία και αλλού.
Μόνο οι ζωντανές εμφανίσεις στέλνουν τους DakhaBrakha πολύ πέρα από την απλή περιέργεια, στην απόλυτη λάμψη!
Οι παραστάσεις τους, αναπόφευκτα, φέρουν πολιτική σηματοδότηση με το σύνθημα «‘Όχι στον Πόλεμο!» να έχει αποκτήσει έναν ακόμα πιο δραματικό τόνο εξαιτίας της εισβολής της Ρωσίας στην Ουκρανία.
Οι DakhaBrakha είναι ένα από τα πιο διάσημα συγκροτήματα της Ουκρανίας, καθώς και ολόκληρης της Ανατολικής Ευρώπης.
Δημιουργήθηκαν το 2004 στο Κέντρο Σύγχρονης Τέχνης του Κιέβου "DAKH" από τον avant-garde θεατρικό σκηνοθέτη Vladyslav Troitskyi. Ο ίδιος παραμένει καλλιτεχνικός διευθυντής και εμπνευστής του συνόλου και χάρη σε αυτόν οι παραστάσεις των DakhaBrakha είναι τόσο ιδιαίτερες οπτικά, με σκηνικά εφέ και έντονα στοιχεία θεατρικότητας.
Το όνομα του συνόλου, DakhaBrakha – πρωτότυπο, εξαιρετικό και αυθεντικό ταυτόχρονα - προέρχεται από τις λέξεις даха και браха που σημαίνουν "να δίνω" και "να παίρνω", στην παλαιότερη ουκρανική γλώσσα. Dah (Dakh) – είναι το μέρος στο οποίο δημιουργήθηκαν - το Κέντρο Σύγχρονης Τέχνης του Κιέβου “DAKH”.
Καθώς κανείς προφέρει το όνομα DakhaBrakha, μπορεί να ακούσει τρεις ήχους: τον ήχο “RA” – το θεό του Ήλιου στην αρχαία Αίγυπτο αλλά και στην αρχαία Ουκρανία, τον ήχο “brama” - πύλες “Brahma”(«βράχμα») - τον υπέρτατο θεό της Δημιουργίας στον ινδουισμό -και τέλος, τον “ptah” - ένα πουλί, μια ψυχή που τραγουδάει…
Όμως, τι είναι αυτό που «δίνει» το συγκρότημα;
Προφανώς, μουσική, χαρά, γιορτή. Ένα καλειδοσκόπιο αισθημάτων, ερεθισμάτων και αντανακλάσεων.
Και, από πού «παίρνουν»; Το πρωταρχικό υλικό του συγκροτήματος προέρχεται από τη λαϊκή παράδοση της Ουκρανίας ενώ η ενέργεια της μουσικής του αντλείται τόσο από το Κίεβο όσο και από την τοπική ουκρανική κουλτούρα αλλά και από άλλες κουλτούρες.
Τίποτα δεν ξεφεύγει από το μουσικό χωνευτήρι αυτών των δαιμόνιων Ουκρανών!
Αντανακλώντας θεμελιώδη αρχέγονα στοιχεία, το Ουκρανικό κουαρτέτο δημιουργεί έναν κόσμο μιας νέας, φρέσκιας μουσικής. Έχοντας πειραματιστεί με την ουκρανική λαϊκή μουσική, το συγκρότημα έχει προσθέσει ρυθμούς του κόσμου στη μουσική του, δημιουργώντας έτσι τη φωτεινή, μοναδική και αξέχαστη εικόνα των DakhaBrakha. Καθώς συνοδεύεται από ινδική, αραβική, αφρικανική, ρωσική και αυστραλιανή παραδοσιακή ενορχήστρωση, το παντοδύναμο και ασυμβίβαστο φωνητικό φάσμα τους δημιουργεί έναν υπερ-εθνικό ήχο που ριζώνει μεν στην Ουκρανική κουλτούρα αλλά διαχέεται σε πολλές περιοχές του πλανήτη.
Η μουσική τους θα μπορούσε να χαρακτηριστεί για λόγους οικονομίας world music αλλά οι ίδιοι αποκαλούν το απολύτως μοναδικό ύφος τους, «ethno chaos» («έθνο-χάος») κι αυτό γιατί συνδυάζει επιρροές από παραδοσιακά ουκρανικά λαϊκά τραγούδια με πειραματικούς αυτοσχεδιασμούς, οι ρίζες των οποίων εκτείνονται χαοτικά από την Αφρική μέχρι την Αυστραλία. Μπορεί η λέξη chaos να περιγράφει τη διαδικασία παραγωγής, καθώς ο ήχος τους μοιάζει προϊόν μάλλον ενστίκτου παρά σχεδίου, σίγουρα όμως αδικεί το τελικό αποτέλεσμα. Ο ήχος τους, είναι συγκροτημένος, συμπαγής και λιτός.
Ο τραγουδιστής τους Marko Halanevych εξηγεί τον πρωτότυπο χαρακτηρισμό «ethno chaos» («έθνο-χάος»): «Η μουσική μας δεν είναι απλά μια έθνικ μουσική, είναι περισσότερο «ethno chaos», δηλαδή ένα μείγμα διαφορετικών στυλ, ειδών, πολιτισμών. Ωστόσο, το background παραμένει ουκρανικό ενώ και ο τρόπος απόδοσης των τραγουδιών έχει τις ρίζες του στα ουκρανικά πολυφωνικά τραγούδια. Τα κορίτσια από την παιδική τους ηλικία μελετούν την παραδοσιακή μουσική της Ουκρανίας. Σπούδασαν εθνομουσικολογία».
Όταν τέλειωσαν τις σπουδές τους αποφάσισαν να επισκεφτούν κάθε γωνιά της Ουκρανίας αναζητώντας και διασώζοντας τα παραδοσιακά τραγούδια. Επιστρέφοντας στο Κίεβο με άπειρες ώρες ηχογραφήσεων στις αποσκευές τους, το ερώτημα ήταν "Και τώρα τι;" Την απάντηση έδωσε ο Vlad Troyitsky, σκηνοθέτης, παραγωγός και all-around καλλιτεχνική περσόνα της πόλης, ο οποίος τις σύστησε στον Marko Halanevych, απόφοιτο φιλολογίας και ερασιτέχνη ηθοποιό, και τους πρότεινε να φτιάξουν μαζί ένα συγκρότημα το οποίο θα δούλευε σ' αυτό το υλικό. Ο ίδιος ο Troyitsky ανέλαβε την καλλιτεχνική διεύθυνση του νεοσύστατου project.
«Εγώ, πάλι – συνεχίζει ο Marko - γνωρίζω την παραδοσιακή μουσική από διαφορετική οπτική γωνία – από την οικογένειά μου. Η γιαγιά και ο παππούς μου τραγουδούσαν όλοι. Είμαι αυτοδίδακτος λοιπόν. Τα κορίτσια κατάγονται από το Κίεβο, εγώ είμαι από την περιοχή της Βίνιτσα.» Έχοντας στην κατοχή τους αυτά τα παλιά, στην πλειοψηφία τους α καπέλα, πολυφωνικά τραγούδια, αλλά και -ευτυχώς!- εξαιρετικές φωνές για να τα τραγουδήσουν, η πρώτη απόφαση των μελών του συγκροτήματος ήταν να τα ντύσουν με κρουστά από όλο τον κόσμο, δίνοντάς τους έτσι ένα σχεδόν τελετουργικό παλμό.
Καθώς κανείς τους δεν ήταν επαγγελματίας μουσικός, έπρεπε να μάθουν να παίζουν κάθε όργανο λίγο-πολύ από την αρχή. Στη συνέχεια, με την ίδια διαδικασία, πρόσθεσαν δειλά-δειλά και άλλα όργανα όπως τσέλο, ακορντεόν, φλογέρες και άλλα. Το μόνο όργανο που απουσιάζει είναι η κιθάρα. Μ' αυτό το set-up έκαναν τις πρώτες τους ζωντανές εμφανίσεις το 2004.
Με αυτό τον τρόπο, το συγκρότημα διευρύνει το δυναμικό των ουκρανικών μελωδιών και προσεγγίζει τις καρδιές και τη συνείδηση της νεότερης γενιάς στην Ουκρανία. Αλλά και του υπόλοιπου κόσμου επίσης. Δημιουργεί έναν κόσμο απροσδόκητης νέας μουσικής, υφαίνοντας αρχαίες ουκρανικές λαϊκές μελωδίες σε μια ανατρεπτική μουσική ταπετσαρία που αγκαλιάζει το indie rock, την ποπ, το χιπ χοπ, την πρωτοπορία και τα παραδοσιακά όργανα από όλο τον κόσμο.
Οι DakhaBrakha έχουν παίξει σε πολλές συναυλίες και παραστάσεις και έχουν λάβει μέρος σε πολλά διεθνή φεστιβάλ - συμπεριλαμβανομένου του θρυλικού Glastonbury - σε Ουκρανία, Γαλλία, Μεγάλη Βρετανία, Ιρλανδία, Αυστρία, Σλοβενία, Ολλανδία, Βέλγιο, Τσεχία, Σλοβακία, Ιταλία, Ισπανία, Πορτογαλία, Ελλάδα, Γερμανία, Φινλανδία, Δανία, Σουηδία, Νορβηγία, Γεωργία, Ουγγαρία, Πολωνία, αλλά και στις μακρινές Κίνα, Αυστραλία, ΗΠΑ, Καναδάς, Κολομβία, Νέα Ζηλανδία, Βραζιλία. Δεν είναι υπερβολή ότι πρόκειται για τους πιο αναγνωρίσιμους πρεσβευτές της ουκρανικής κουλτούρας στον κόσμο.
Έχουν εμφανιστεί σε συναυλίες και διεθνή φεστιβάλ παγκοσμίως, όπως το Bonnaroo Music and Arts Festival και το New Orleans Jazz & Heritage Festival, και έχουν παρουσιαστεί πολλές φορές στην παγκοσμίου φήμης εκπομπή, Tiny Desk Concerts του National Public Radio.
Παράλληλα, έχουν συνεργαστεί με πολλούς μουσικούς όπως οι Port Mone (By), Kimmo Pohjonen Cluster (Fi), Karl Frierson (DePhazz) (Ge), Steve Cooney (IRL), Inna Zhelannaya (Ru), Kievbass (UA), Djam ( UA-Iran), David Ingibaryan (Hu).
Το 2010 οι DakhaBrakha κέρδισαν ένα από τα πιο διάσημα βραβεία στον τομέα της σύγχρονης τέχνης, το Grand Prix Sergey Kuryokhin (προς τιμή του ομώνυμου Ρώσου πειραματικού καλλιτέχνη). Έτσι, επιβεβαίωσαν για άλλη μια φορά πόσο σύγχρονοι είναι. Το 2011 οι DakhaBrakha στάθηκαν η αποκάλυψη του αυστραλιανού φεστιβάλ Womadelaide.
To 2020, στις 16 Ιανουαρίου, οι DakhaBrakha έφτασαν στον τελικό διαγωνισμό για το Εθνικό Βραβείο Shevchenko (Το εθνικό βραβείο Shevchenko είναι το υψηλότερο κρατικό βραβείο της Ουκρανίας για έργα πολιτισμού και τέχνης που απονέμεται από το 1961) στην κατηγορία «Musical arts» και το κέρδισαν. Επιπλέον, το 2020 το συγκρότημα κυκλοφόρησε το νέο άλμπουμ «Alambari» – που ηχογραφήθηκε το φθινόπωρο του 2019 στη Βραζιλία στο στούντιο Gargolandia - και είναι το τέταρτο μουσικό άλμπουμ των DakhaBrakha.
Στο σταυροδρόμι της ουκρανικής λαογραφίας και του θεάτρου, οι DakhaBrakha έχουν ακονίσει μια υποβλητική μουσική προσέγγιση που βασίζεται σε απόκοσμες φωνητικές αρμονίες και βροντερά κρουστά, εντεινόμενη από αιθέριες ηχήσεις από βιολοντσέλο και ακορντεόν. Το μουσικό τους πεδίο είναι οικείο και στη συνέχεια γίνεται ταραχώδες, πηγάζει από τα βάθη παραδοσιακών ριζών και ρυθμών, σηματοδοτώντας μια «πολιτιστική και καλλιτεχνική απελευθέρωση». Σε μια εποχή πολεμικής κρίσης, αυτό από μόνο του αποκτά περισσότερες από μια σημασίες.
Αυτός είναι ένας τρόπος σύμφωνος με την ουκρανική κουλτούρα, επειδή αυτήν την κουλτούρα συνέθεταν πάντα πολλά πολιτιστικά σταυροδρόμια. Στην ουκρανική αυθεντική «συμφωνία» μπορεί κανείς να ακούσει ευρωπαϊκά και ανατολίτικα μοτίβα, χριστιανικά και μουσουλμανικά.
Για τις συναυλίες τους στην Ελλάδα, οι DakhaBrakha ετοίμασαν ειδικά ένα νέο και μοναδικό σκηνικό πρόγραμμα.
Σε μια εποχή βίαιων ανατροπών, η εξερεύνηση νέων μουσικών κόσμων ανοίγει το δρόμο της συμπερίληψης.
Οι DakhaBrakha είναι:
Marko Halanevych: φωνητικά, darbuka, tabla, didjeridoo, accordion, trombone.
Iryna Kovalenko: φωνητικά, djembe, bass drums, accordion, percussion, bugay, zgaleyka, piano.
Olena Tsibulska: φωνητικά, bass drums, percussion, garmoshka.
Nina Garenetska: φωνητικά, cello, bass drum.
Καλλιτεχνικός Διευθυντής και Παραγωγός: Vladyslav Troitskyi
Ακολουθήστε τους DakhaBrakha:
https://www.dakhabrakha.com.ua/
https://www.facebook.com/DakhaBrakha