«The Sm;)e Book»: Ένα βιβλίο για την ιστορία της χαμογελαστής φατσούλας

Από διακόσμηση σε σακούλες για ψώνια σε σουπερμάρκετ μέχρι τα emojis, η κίτρινη χαμογελαστή φατσούλα, ή smiley αν προτιμάτε, είναι ένα εμβληματικό σήμα της σύγχρονης κουλτούρας.

Σε ένα καινούργιο βιβλίο που αναμένεται να κυκλοφορήσει τον Δεκέμβριο, ο DB Burkeman (που είναι DJ) και ο καλλιτέχνης Rich Browd τιμούν την πολλών δεκαετιών ιστορία του συμβόλου, παρουσιάζοντας χρήσεις του που εκτείνονται από τέχνη και γκράφιτι μέχρι το Χόλιγουντ.

Smiley Copper, Banksy

Στις 60 σελίδες του φιλοξενούνται έργα 70 καλλιτεχνών, συμπεριλαμβανομένων του Banksy, των Chapman Brothers, της Alicia McCarthy και του Τζέιμς Τζόις. Το «The Sm;)e Book» αφηγείται λεπτομερώς τη γοητευτική ιστορία του συμβόλου, ξεκινώντας από τη σύλληψη του ως ενισχυτικό του ηθικού του προσωπικού ασφαλιστικής εταιρείας το 1963 και την εμφάνισή του σε ταινίες του Χόλιγουντ, τηλεοπτικά show σαν το «Dazed and Confused» και το «X-Files» μέχρι εξώφυλλα άλμπουμ σαν το «Nevermind» των Nirvana και graphic novels σαν το «Watchmen».

«Στην ιστορία του γραφίστικου ντιζάιν, δεν μπορώ να σκεφτώ άλλο σύμβολο που να χαρακτηριζόταν από τέτοιον δυϊσμό», γράφει στην εισαγωγή του βιβλίου ο DB Burkeman.

Εξηγεί ότι η αναγνωρίσιμη παγκοσμίως χαμογελαστή φατσούλα πάνω στο φωτεινό κίτρινο χρώμα ταξίδεψε από το βασίλειο των χίπις στην περίοδο του punk και ακολούθως στο acid house και, στη συνέχεια, στην περίοδο του rave και στην υιοθέτησή της από τον κόσμο των επιχειρήσεων μέχρι την εποχή των emojis.

@AP Photo

Σε όλη αυτή τη διαδρομή «χρησιμοποιείτο ταυτόχρονα και ως θετική κινητήρια δύναμη στην κυρίαρχη τάση και ως αντικομφορμιστικός υπονομευτής αυτής της ίδιας κυρίαρχης τάσης» τονίζει.

Ο ίδιος ο Burkeman έχει προσωπικούς δεσμούς με την ιστορία της χαμογελαστής φατσούλας. «Όταν ήμουν παιδί, η μητέρα μου ήταν σχεδόν χίπι», γράφει στο βιβλίο. Θυμάται τη μητέρα του να γεμίζει επιφάνειες με αυτοκόλλητα της χαμογελαστής φατσούλας και να βάζει στα ρούχα της ραφτά σήματα και κονκάρδες. «Μετά, τη δεκαετία του 1970, στην εφηβεία μου, όταν γινόμουν punk, βεβαίως και στράφηκα εναντίον οτιδήποτε συνδεόταν με τον χιπισμό... Πατώντας το fast-forward και φτάνοντας στα μέσα της δεκαετίας του 1980, κάποιοι από τους αρχικούς punk είχαν μεγαλώσει αλλά ακόμη τους ωθούσε το Do It Yourself πνεύμα του punk, μόνο που συνέβαλαν στη σπορά των σπόρων της έκρηξης του acid house και του rave, σχεδιάζοντας μπροσούρες, παίζοντας ως DJ και διοργανώνοντας τις δικές τους εκδηλώσεις σε αποθήκες».

@AP Photo

Σε αυτή την κουλτούρα βυθίστηκε ο Burkeman, ένας επιτυχημένος DJ και ένας από τους ανθρώπους-κλειδιά που έφεραν την αντεργκράουντ μουσικο-χορευτική σκηνή της Βρετανίας και την αισθητική της στη Νέα Υόρκη. Αλλά πρόσεξε ότι η φατσούλα ανθούσε τόσο στην punk όσο και στη rave σκηνή ως νέο είδος σήματος αντικουλτούρας. Από τη μεριά του, ο Browd είχε αντίστοιχη εμπειρία στα παιδικάτα του, γοητευόμενος σταδιακά από το σήμα «στο γκράφιτι, στα γραφίστικα σχέδια των σανίδων σκέιτμπορντ και στις συλλογές έργων Pop Art πλούσιων φίλων των γονιών του».

Το «The Sm;)e Book», συνοψίζει ο Burkeman, αντιπροσωπεύει τη δική του «αγάπη για ένα σύμβολο που έχει ζήσει πολλές ξεχωριστές ζωές και ακόμη επανερμηνεύεται και εμπνέει δημιουργικότητα».