Ρόμπερτ Ντε Νίρο – Αλ Πατσίνο: Όλα όσα σημαίνει για το σινεμά η επανένωσή τους στο The Irishman

Ο Ρόμπερτ Ντε Νίρο και ο Αλ Πατσίνο συναντήθηκαν τρεις φορές κινηματογραφικά στο παρελθόν: Η πρώτη ήταν στην ταινία «Νονός 2», όπου δεν μοιράζονται καμία σκηνή. Αλλά η ταινία είναι αυτή που είναι και θα τη δεις έτσι κι αλλιώς.

Η δεύτερη είναι στην ταινία «Heat», ένα αστυνομικό θρίλερ του Μάικλ Μαν, που αναμφίβολα ανέβηκε πολλές σκάλες λόγω της παρουσίας τους και της πρώτης κοινής σκηνής τους στην ιστορία του κινηματογράφου. Θα την έβλεπες ούτως ή άλλως, αλλά λόγω της σκηνής, θα τη δεις και θα την ξαναδείς.

Η περίφημη αυτή σκηνή, στην οποία οι δύο αντίπαλοι (αστυνομικός ο Πατσίνο, κακοποιός ο Ντε Νίρο) κάθονται να κουβεντιάσουν ήρεμα και να προσπαθήσουν να καταλάβουν καλύτερα ο ένας τον άλλον, σύμφωνα με τον αστικό μύθο δεν γυρίστηκε ποτέ. ‘Η μάλλον γυρίστηκε, αλλά οι δύο τους επέλεξαν να τη γυρίσουν χωριστά. Ο σκηνοθέτης της ταινίας, ο Μάικλ Μαν, το αρνήθηκε, είπε ότι η σκηνή γυρίστηκε με τους δύο τους παρόντες και αποκάλυψε ότι κανείς από τους δύο δεν την είχε προβάρει…

«Η ιδέα να μην προβάρουμε τη σκηνή ήταν του Μπομπ (Ντε Νίρο)», έχει πει ο Πατσίνο. «Θέλαμε να είναι όσο πιο φυσική γίνεται κι έπειτα δεν υπήρχε κίνηση, απλώς θα μιλάγαμε». Ο Μαν έχει διηγηθεί πώς τραβήχτηκε η σκηνή, με μια και μοναδική λήψη. «Είχα τρεις κάμερες: Μια πάνω από κάθε έναν τους και μια να τραβάει προφίλ, αλλά αυτά τα πλάνα δεν χρησιμοποιήθηκαν ποτέ. Αργότερα παρατήρησα πώς λειτούργησαν: Όταν ο ένας κουνούσε έστω και λίγο το σώμα του, κουνιόταν ανεπαίσθητα και ο άλλος».

Όλα αυτά έγιναν στο κάπως μακρινό πλέον 1995. Και μετά ήρθε το «Righteous Kill», το 2008.

Στην πρεμιέρα της ταινίας στη Ρώμη, ανάμεσα στο ενθουσιασμένο πλήθος που φώναζε τα ονόματά τους, ο Ντε Νίρο γύρισε στον Πατσίνο και του είπε: «Σπουδαία αντίδραση, αλλά θα ήταν πολύ ωραία αν ήμασταν εδώ για μια ταινία για την οποία θα αισθανόμασταν περήφανοι. Την επόμενη φορά θα κάνουμε μια που να μας αρέσει».

Το 1995, ο σκηνοθετης Μάικλ Μαν (στο κέντρο), τούς έδωσε την ευκαιρία να μπουν για πρώτη φορά στο ίδιο πλάνο, στην ταινία Heat. (@AP Photo/Rhonda Birndorf)

Η επόμενη φορά ήρθε φέτος και τους την έδωσε ο Μάρτιν Σκορτσέζε με το «Irishman», που έκανε πρεμιέρα στις 27 Σεπτεμβρίου και οι κριτικές που πήρε είναι διθυραμβικές. «Είναι ο Μπομπ (Ντε Νίρο) και ο Μάρτυ (Σκορτσέζε) σε έναν κόσμο που καταλαβαίνουν, που έχουν ερευνήσει και που τον ξέρουν καλύτερα από οποιονδήποτε», λέει ο Πατσίνο. Μια ταινία που σηματοδοτεί την επιστροφή και του ίδιου του Σκορτσέζε στο σινεμά, μετά από αρκετά χρόνια, και της οποίας το μπάτζετ έφτασε τα 175 εκατομμύρια δολάρια, ποσό ρεκόρ για το Netflix που έκανε την παραγωγή.

«Δεν πίστευα ότι θα γίνει ποτέ αυτή η ταινία», λέει ο Πατσίνο στο Variety. «Ήταν μια πολύ καλή ιδέα από την αρχή, αλλά έχουμε δει πολλές καλές ιδέες να έρχονται και να φεύγουν». Ο Ντε Νίρο από την πλευρά του ήταν αποφασισμένος να δει την ταινία να γίνεται πραγματικότητα. Ήταν, άλλωστε δική του ιδέα να μεταφερθεί στον κινηματογράφο το βιβλίο «I Heard You Paint Houses», το οποίο είχε βρει όταν έκανε την έρευνά του για ένα άλλο βιβλίο -σχετικό κι αυτό με τη Μαφία- το οποίο θα γινόταν σενάριο για μια άλλη ταινία, στην Paramount. Όταν διάβασε το «I Heard You Paint Houses», ενθουσιάστηκε και πήγε αμέσως στον Σκορτσέζε, με τον οποίο συνεργάζονται εδώ και χρόνια. Κι αυτός συμφώνησε ότι αυτή θα ήταν η ταινία τους.

@IMDB

Μια παράδοξη συμμαχία

Η ταινία χρησιμοποιεί την τεχνολογία που επιτρέπει στους χαρακτήρες να δείχνουν πιο νέοι, ώστε να μπορεί να «πηγαινοέρχεται» με άνεση μπρος-πίσω στις δεκαετίες. Αυτό απορρόφησε μεγάλο μέρος του τεράστιου μπάτζετ και ήταν που τελικά οδήγησε την ταινία στο Netflix και εκτός του παραδοσιακού συστήματος του Χόλιγουντ. Η Paramount αγχώθηκε με το κόστος και «ανάγκασε» τον Σκορτσέζε να απευθυνθεί στο Netflix. Το οποίο είπε «ναι».

Ο Σκορτσέζε εξηγεί: «Έπρεπε να κάνουμε μια ακριβή ταινία. Η βιομηχανία αλλάζει από ώρα σε ώρα -όχι απαραίτητα προς το καλύτερο- και πολλοί από εκείνους στους οποίους θα είχαμε απευθυνθεί στο παρελθόν, σήμερα δεν είναι καν βιώσιμοι. Έτσι, πήγαμε στο Netflix. Και συμφωνήσαμε σε όλα. Κυρίως στο ότι όλοι θέλαμε να κάνουμε την ίδια ταινία.

Ήταν μια παράδοξη συμμαχία που έφερε μαζί τον Σκορτσέζε, έναν από τους πιο ένθερμους υποστηρικτές του παραδοσιακού κινηματογράφου, με την πλατφόρμα που τον απειλεί. ΟΙ διαφωνίες ήταν πολλές στον τομέα της διανομής: Παραδοσιακά οι ταινίες μένουν στους κινηματογράφους 90 μέρες πριν πάνε σε κάποια πλατφόρμα. Το Netflix συμφώνησε -κατά παραβίαση της δικής του πρακτικής- να αφήσει το Irishman στις αίθουσες για 45 μέρες πριν το ανεβάσει στην πλατφόρμα του.

Και βέβαια είναι και τα Όσκαρ

Το Nerflix θέλει να σπρώξει το «The Irishman» στα φετινά βραβεία Όσκαρ, όπου ελπίζει σε υποψηφιότητες τόσο για καλύτερη ταινία, όσο και για σκηνοθεσία αλλά και τις ερμηνείες των Ντε Νίρο και Πατσίνο. Οι υπέρμαχοι του παραδοσιακού κινηματογράφου θέλουν να πετάξουν το Netflix από τα βραβεία, ιδιαίτερα μετά τον περσυνό θρίαμβο του Roma, του Αλφόνσο Κουαρόν. Ο Σκορτσέζε τούς χαλάει τα σχέδια. Το Irishman είναι «πολύ μεγάλο» για να αγνοηθεί.

Η συνεργασία του σκηνοθέτη με την πλατφόρμα, έφερε τα πάνω-κάτω: Πολλοί σημαντικοί σκηνοθέτες απευθύνονται πλέον σε αυτήν για να γυρίσουν τις ταινίες τους. Αν το Netflix θα καταφέρει να ανταπεξέλθει μέχρι τέλους στις απαιτήσεις -οικονομικές βασικά- αυτής της υπόθεσης, είναι μια άλλη ιστορία.

Όλα ξεκίνησαν από το «Νονό»

@Instagram

Ο Πατσίνο και ο Ντε Νίρο είναι φίλοι από τη δεκαετία του ’70, ‘όταν -όπως λέει ο Πατσίνο- έπρεπε και οι δύο να διαχειριστούν την πίεση που τους ασκούσαν οι απαιτήσεις της βιομηχανίας, η οποία τους είχε ονομάσει «τα επόμενο μεγάλα ονόματα». Οι δύο τους συναντιόντουσαν και μιλούσαν για τις κοινές τους εμπειρίες.

Στις δύο πρώτες ταινίες από τις οποίες έγινε διάσημος ο Πατσίνο (το «The Panic in Needle Park» του 1971 και το «Νονό», το 1972), ο Ντε Νίρο είχε περάσει από οντισιόν για τους ίδιους ρόλους. Αυτό συνέβη αρκετές φορές στην καριέρα τους, κάνοντάς τους σήμερα να παραδεχτούν ότι αισθάνονταν ανταγωνισμό μεταξύ τους.

Το 1974, ο Ντε Νίρο κάνει κι αυτός την εμφάνισή του στο Νονό, το δεύτερο μέρος, κερδίζει Όσκαρ για την ερμηνεία του και αρχίζει μια σειρά αριστουργηματικών συνεργασιών με τον Σκορτσέζε: «Raging Bull», «Taxi Driver» και «Goodfellas», είναι μερικές από αυτές.

@Instagram

Παρά το γεγονός ότι το κοινό σε μεγάλο βαθμό τους ταυτίζει, όσοι έχουν συνεργαστεί μαζί τους λένε ότι έχουν πολύ διαφορετικό στιλ. Ο Ντε Νίρο παλεύει επί μήνες με το ρόλο, θέλει να αξιοποιήσει και να τελειοποιήσει κάθε μικρή λεπτομέρεια. Ο Πατσίνο πάει στα γυρίσματα πολύ χαλαρός και συχνά δίνει και μια «εναλλακτική» ερμηνεία, εντελώς εκτός γραμμής, την οποία ίσως ο σκηνοθέτης θέλει να χρησιμοποιήσει.

Παρά τη στενή τους σχέση και την παράλληλη πορεία των δύο ηθοποιών, το «The Irishman» είναι η πρώτη συνεργασία του Πατσίνο με τον Σκορτσέζε. «Ο Μάρτυ καταλαβαίνει τους ηθοποιούς και σου αφήνει πολλή ελευθερία να εκφραστείς», λέει ο Πατσίνο. «Αισθάνεσαι άνετα να δουλεύεις μαζί του».

@Imdb

Ποιος σκότωσε τον JFK;

Πέρα από τα καλλιτεχνικά θέματα της ταινίας, υπάρχει και κάτι ακόμα που την κάνει αντικείμενο συζήτησης: Το σενάριο υπονοεί ότι η Μαφία έπαιξε κάποιο ρόλο στη δολοφονία του Τζον Κένεντι. Ο Ντε Νίρο είναι σκεπτικός: «Δεν πίστευα ότι η Μαφία είχε αναμειχθεί σε αυτό, αλλά τώρα που το ξανασκέφτομαι, δεν ξέρω, ίσως έχει κάποια βάση». Η άποψη του Netflix επί του θέματος είναι λίγο πιο κάθετη: «Είναι απλώς μια θεωρία. Δεν λέμε ότι συνέβη», λέει η πλατφόρμα.

Και αν οι άνθρωποι πίσω από τη δολοφονία του JFK παραμένουν ένα μυστήριο, ο Ντε Νίρο σκέφτεται ότι ίσως η -καταπληκτική- ταινία που μόλις έφτιαξε με τον Σκορτσέζε, ίσως «δολοφονεί» με κάποιον τρόπο τον κινηματογράφο: Το Irishman είναι ένα τεχνολογικό άλμα στον τομέα των οπτικών εφέ. Η τεχνολογία de-aging που χρησιμοποιεί κάνει κυριολεκτικά θαύματα και ο Ντε Νίρο, ο Πατσίνο και ο Τζο Πέσι παρουσιάζονται στη νεότερη εκδοχή τους χωρίς κανένα σημάδι επάνω τους που να φανερώνει ότι στην πραγματικότητα έχουν τα διπλά χρόνια από τους χαρακτήρες που ερμηνεύουν. «Πάντα πίστευα ότι θα έπρεπε να είμαστε μόνο οι τρείς μας (χωρίς οπτικά εφέ εννοεί). Μάλλον όμως δεν θα ξανακάνουμε ποτέ τέτοιου είδους κινηματογράφο»…

H ιστορία της ζωής τους

Όπως περνάει από τις οθόνες μας 40 χρόνια ιστορίας, η ταινία του Σκορτσέζε φαίνεται τελικά σαν μια σύνοψη και της κινηματογραφικής ιστορίας των συντελεστών της. Σαν μια φυσική συνέχεια του «Goodfellas» και του «Casino», ταινίες που μέσα από τη ματιά του σκηνοθέτη ανέτρεψαν την «αποστειρωμένη» εικόνα της σύγχρονης Αμερικής. Ο Σκορτσέζε λέει: «Το Irishman» μάς έδωσε μια σπάνια ευκαιρία (σ.σ. στον ίδιο και τους ηθοποιούς του) να συνοψίσουμε τις ζωές μας και τις πορείες μας στον κινηματογράφο. Και την αξιοποιήσαμε».

Από αριστερά: Ο Τζο Πέσι, ο Αλ Πατσίνο, ο Μάρτιν Σκορτσέζε, ο Ρόμπερτ Ντε Νίρο και ο Χάρβεϊ Καϊτέλ, στην παγκόσμια πρεμιέρα του The Irishman, στη Νέα Υόρκη, στις 27 Σεπτεμβρίου. (@Evan Agostini/Invision/AP)

Ο Πατσίνο γυρίζει πολλά χρόνια πίσω, σ’ αυτή την ιστορία και θυμάται τη μέρα που συνάντησε για πρώτη φορά τον Ντε Νίρο. Περπατούσε στη Νέα Υόρκη με την τότε σύντροφό του και έπεσαν επάνω του. Ο Ντε Νίρο είχε παίξει μόνο σε κάποιες μικρές ταινίες, αλλά η φήμη του μεγάλωνε μέρα με τη μέρα: «Είχε κάτι επάνω του», θυμάται ο Πατσίνο. «Είχε χάρισμα. Τον κοίταξα και είπα ‘μια μέρα αυτός ο μικρός θα πάει πολύ μακριά’»…