Ποιος είναι τελικά ο Banksy; Οι επικρατέστερες θεωρίες, ο βασικός «ύποπτος» και οι Massive Attack

Κυριακή, 01 Σεπτεμβρίου 2019 10:19

Κάθε φορά που ακούγεται το όνομά του -και ακούγεται πολύ και συχνά- το ερώτημα επανέρχεται: Ποιος είναι τελικά ο Banksy, ο μυστηριώδης καλλιτέχνης που κατάφερε από το πουθενά και με το (σχεδόν) τίποτα να πουλάει τα έργα του για εκατοντάδες χιλιάδες ευρώ;

Σε λίγες μέρες ο οίκος Christie's θα δημοπρατήσει μερικά από τα έργα του Banksy, ανάμεσα στα οποία και κάποιες version του περίφημου «κοριτσιού με το μπαλόνι» και οι τιμές ζαλίζουν.

Μια εκδοχή του «κοριτσιού» αναμένεται να πουληθεί για 150.000-200.000 λίρες, ενώ και τα υπόλοιπα έργα πιστεύεται ότι θα φέρουν πολλές δεκάδες/εκατοντάδες χιλιάδες έκαστο.

Η δημοπρασία θα έχει τίτλο «Banksy: I can't believe you Morons actually buy this sh*t» («Banksy: Δεν μπορώ να πιστέψω ότι όλοι εσείς οι βλάκες αγοράζετε αυτές τις μαλ@κίες» - στο οποίο ίσως δεν έχει και πολύ άδικο), από το ομότιλο έργο του εκκεντρικού καλλιτέχνη και θα διαρκέσει από τις 11 ως τις 24 Σεπτεμβρίου.

qoQKf2DfGjW2LqRdLIvKNeQC5a1HEWJw Azrjysk288

Όλοι, φυσικά, ελπίζουν να μην είναι και αυτά τα έργα αυτοκαταστρεφόμενα, σαν εκείνο που πουλήθηκε πριν από ένα χρόνο στον οίκο Sotheby’s. Κι αν είναι, όμως, κανείς δεν θα εκπλαγεί. Κανείς δεν εκπλήσσεται με τίποτα απ’ όσα κάνει ο Banksy, τι να σε εκπλήξει περισσότερο άλλωστε από το γεγονός ότι ένας καλλιτέχνης χωρίς πρόσωπο και ταυτότητα κατάφερε, ζωγραφίζοντας τοίχους, να γίνει μια από τις διασημότερες και ακριβότερες υπογραφές στον κόσμο της σύγχρονης Τέχνης;

Ποιος είναι, όμως, ο άνθρωπος πίσω από την περσόνα; Και βασικά, υπάρχει καν ένας άνθρωπος; Πιθανώς. Και, αν και υπάρχουν μερικοί υποψήφιοι, όλα «δείχνουν» σε ένα πρόσωπο. Έναν έτσι κι αλλιώς ταλαντούχο άνθρωπο, ο οποίος βρίσκεται και πίσω από ένα από τα σημαντικότερα γκρουπ της σύγχρονης μουσικής.

Ένας πολύ massive καλλιτέχνης

Ο Ρόμπερτ Ντελ Νάγια, γνωστός και ως 3D, είναι ιδρυτικό μέλος των Massive Attack, με τους οποίους γράφει μουσική και περιοδεύει ακόμα. Οι Massive Attack, πρωτοπόροι του τριπ χοπ ήχου του Μπρίστολ, το σημαντικότερο αναμφίβολα γκρουπ του είδους και όχι μόνο, είναι στην πραγματικότητα μια κολεκτίβα μουσικών, με δύο βασικά στελέχη, τον Ντελ Νάγια και τον Γκράντλεϊ Μάρσαλ.

Οι συμπτώσεις ξεκινάνε νωρίς. Ο Ντελ Νάγια ξεκίνησε την καριέρα του ως καλλιτέχνης του δρόμου, ενώ και ο Banksy πρωτοεμφανίστηκε στο Μπρίστολ. Για να πάρει κανείς μια ιδέα για το καλλιτεχνικό στιλ του Ντελ Νάγια μπορεί να ρίξει μια ματιά στα εξώφυλλα των δίσκων των Massive Attack, όπως το Heligoland (2010), το οποίο θα μπορούσε κάλλιστα να είναι έργο του Banksy.

Ο Ντελ Νάγια έχει αρνηθεί αρκετές φορές και σθεναρά ότι είναι ο Banksy, κάτι απόλυτα λογικό, αφού θέλει να κρατήσει την ταυτότητά του κρυφή. Μάλιστα, τόσο ο Ντελ Νάγια όσο και ο ίδιος ο Banksy έχουν μιλήσει για τις ομοιότητες στο καλλιτεχνικό τους στιλ και επιμένουν ότι είναι φίλοι, άρα δύο διαφορετικά πρόσωπα.

Φυσικά, κανείς δεν απαγορεύει σε έναν άνθρωπο να είναι φίλος με τον εαυτό του…

Ο Ντελ Νάγια εμφανίστηκε στο ντοκιμαντέρ του 2010 για τον Banksy, το «Exit Through the Gift Shop» και σε αυτό υποστήριξε ότι έχει δει το Banksy ανάμεσα στο κοινό σε συναυλίες του. Με τη σειρά του, ο Banksy υποτίθεται ότι έχει γράψει τον πρόλογο στο βιβλίο του Ντελ Νάγια «3D and the Art of Massive Attack» (2015). Κάποιοι πείστηκαν απ’ όλα αυτά. Οι περισσότεροι πάντως, όχι.

Και κάποιοι άλλοι περίμεναν την απόδειξη, η οποία υποτίθεται ότι ήρθε όταν ο DJ Goldie, μιλώντας για τον Banksy, τον αποκάλεσε κατά λάθος «Ρόμπερτ», τον Ιούνιο του 2017.

«Πιστεύω ότι ο Ρόμπερτ είναι μεγάλος καλλιτέχνης. Γύρισε τον κόσμο της Τέχνης ανάποδα», είπε για τον Banksy, ενθουσιασμός στο κοινό, άλλο που κάποιοι υποπτεύθηκαν ότι το σχόλιο ίσως δεν ήταν και τόσο «κατά λάθος».

Έργο του Ρόμπερτ ντελ Νάγια, στο γνώριμο στιλ τόσο του ίδιου όσο και του Banksy

Ρόμπιν Γκάνινγκχαμ

Ένας άλλος πιθανός υποψήφιος είναι ο καλλιτέχνης Ρόμπιν Γκάνινγκχαμ, επίσης από το Μπρίστολ, τον οποίο συνέδεσαν με τον Banksy εγκληματολόγοι από το Πανεπιστήμιο Queen Mary του Λονδίνου. Η συγκεκριμένη ομάδα εφάρμοσε μια μέθοδο, που λέγεται «γεωγραφική κατάρτιση προφίλ», ή κάπως έτσι, και τέλος πάντων έκαναν μια αντιστοίχιση των τοποθεσιών 140 έργων του Banksy με διάφορες διευθύνσεις που έχουν κάποια σχέση με τον Κάνινγκχαμ και μ΄αυτόν τον τρόπο, σαν ένα καλλιτεχνικό CSI, απεφάνθησαν ότι ναι, υπάρχει σύνδεση.

«Πιστεύω ότι είναι αυτός. Ακόμα και χωρίς την ανάλυσή μας, το πιστεύω, αλλά η ανάλυση έδωσε περισσότερα στοιχεία», είπε ένας από αυτούς, ο Στιβ ΛεΚόμπερ στο BBC. «Είναι προφανές ότι υπάρχει ένας βασικός ‘ύποπτος’. Αν γκουγκλάρεις Banksy και Γκάνινγκχαμ θα δεις περίπου 43,500 αποτελέσματα», συμπλήρωσε τότε.

Η αλήθεια είναι ότι σήμερα η αντίστοιχη αναζήτηση, δίνει 54.500 αποτελέσματα, ενώ η σύνθετη αναζήτηση Banksy-Ντελ Νάγια δίνει 75.900. Ό,τι κι αν λέει αυτό…

Άλλοι ύποπτοι και θεωρίες

Υπήρξαν διάφορες άλλες εκδοχές και σενάρια τα τελευταία 15 χρόνια. Μια ομάδα δράσης κατά του γκράφιτι στο Λίβερπουλ στοχοποίησε ως Banksy τον καλλιτέχνη του δρόμου Πολ Χόρνερ, τον Οκτώβριο του 2014. To 2015, αστυνομικοί έπιασαν τον Αμερικανό καλλιτέχνη Ρίτσαρντ Φάιφερ με το σπρέι στα χέρια μπροστά από μια τοιχογραφία του Banksy και τον κατηγόρησαν ότι την είχε φτιάξει εκείνος.

Στην πραγματικότητα καμία από τις δύο περιπτώσεις δεν ταυτοποιήθηκε και κάποιες άλλες υποτιθέμενες θεάσεις του καλλιτέχνη είναι εξίσου αξιόπιστες με τις κατά καιρούς θεάσεις του Μεγαλοπόδαρου των Ιμαλαΐων ή του τέρατος του Λοχ Νες.

Και φυσικά δεν λείπουν εκείνοι που υποστηρίζουν ότι ο Banksy δεν είναι ένα πρόσωπο, αλλά μια κολεκτίβα καλλιτεχνών, κατά τα πρότυπα των Massive Attack, με τους οποίους δείχνει να συνδέεται διαρκώς, με τον έναν ή τον άλλον τρόπο.

Όσο, πάντως, ο κόσμος -της Τέχνης και όχι μόνο- συνεχίζει να αναρωτιέται για την ταυτότητα του καλλιτέχνη-φάντασμα, εκείνος, όποιος κι αν είναι, όπου κι αν βρίσκεται, συνεχίζει να δημιουργεί, αλλά κυρίως συνεχίζει να γίνεται με κάθε πινελιά του όλο και πιο πλούσιος.