H ζωή του εκκεντρικού εφευρέτη του ηλεκτρισμού Νίκολα Τέσλα στην Τεχνόπολη

Internet, Wi-Fi, δορυφόροι, η επιστήμη της ρομποτικής: Όλα όσα σήμερα θεωρούμε αυτονόητα, κάποτε δεν ήταν παρά φουτουριστικές ιδέες. Και βέβαια, χρειάστηκε μια εφεύρεση για να μπορέσουν να γίνουν πραγματικότητα: Ο Ηλεκτρισμός.
Από τις 23/2 έως και τις 28/2, το Βιομηχανικό Μουσείο Φωταερίου παρουσιάζει μια παράσταση για έναν από τους σημαντικότερους επιστήμονες της ιστορίας.

Η παράσταση «Τέσλα» σε σκηνοθεσία Μιχάλη Γιγιντή, αναδεικνύει το όραμα και τη ζωή του Σέρβο-Αμερικανού ανθρωπιστή – εφευρέτη Νικολά Τέσλα. Σε μια εποχή που θεμελιώθηκε ο ιμπεριαλισμός, και επενδυτές διαχειρίζονταν το κεφάλαιο για τις εφευρέσεις, ο Τέσλα κατάφερε να αποδείξει πως η αντίληψη του φυσικού κόσμου οδηγεί στις απαντήσεις των μεγάλων υπαρξιακών ερωτήσεων.

«Λέτε πως αγαπάτε τον άνθρωπο. Εγώ δεν τον αγαπώ. Εκείνο που αγαπώ όμως είναι η Ανθρωπότητα», δήλωνε για να υπενθυμίσει πως οι εφευρέσεις του δεν εξυπηρετούν τα συμφέροντα ορισμένων, αλλά ολόκληρης της ανθρωπότητας.

Οι βιομηχανικοί χώροι του Μουσείου σε συνδυασμό με ένα σκηνικό που παραπέμπει σε επαγωγικό κινητήρα και την πρωτότυπη τεχνική του projection mapping συνθέτουν υπό τους ήχους της ηλεκτρονικής μουσικής μια μοναδική θεατρική εμπειρία που θα συναρπάσει τόσο το ενήλικο όσο και το εφηβικό κοινό. Μέσα από μια μη ρεαλιστική αφήγηση της βιογραφίας του Τέσλα διαφαίνεται η φιλοσοφία και η κοσμοθεωρία του ανθρώπου που αποτέλεσε θεμέλιο για το σύγχρονο κόσμο, καθώς πρόσφερε στην ανθρωπότητα μια σειρά από επιστημονικές εκπλήξεις και εφευρέσεις, όπως τον επαγωγικό κινητήρα, το εναλλασσόμενο ρεύμα, τις ακτίνες Χ, την τηλεκατεύθυνση και την ασύρματη ενέργεια.

Ο εκκεντρικός, ανθρωπιστής εφευρέτης

Ο Νίκολα Τέσλα γεννήθηκε στη Λίκα της σημερινής Κροατίας και έζησε τα πρώτα του χρόνια στη σκιά του αδερφού του που σκοτώθηκε, όταν έπεσε από το άλογο. Ίσως οι πολλές εμμονές και φοβίες που τον ακολούθησαν μέχρι το τέλος της ζωής του οφείλονται σε αυτόν το θάνατο. Ο ίδιος, στην αυτοβιογραφία του, περιγράφει τον εαυτό του ως παιδί χωρίς αυτοπεποίθηση παρά τη ζωηρή του φαντασία και το ενδιαφέρον του για τις εφευρέσεις. Μανιώδης αναγνώστης των βιβλίων του Ιουλίου Βερν ακολούθησε στην υπόλοιπη ζωή του το παράδειγμα του ανήσυχου συγγραφέα που έκανε την επιστημονική φαντασία πρώτη στη βιβλιοφιλική επιλογή εκατομμυρίων ανθρώπων σε όλο τον κόσμο.

Το πρώτο με το οποίο ασχολήθηκε ο Τέσλα είναι η μελέτη του ηλεκτρομαγνητισμού. Σπούδασε στη Γερμανία και επέστρεψε στην πατρίδα του, όπου προσβλήθηκε από χολέρα, ενώ ανακοίνωσε στην οικογένειά του την απόφασή του να γίνει μηχανολόγος. Η οικογένειά του αντέδρασε, καθώς ήθελαν να γίνει ιερέας. Επίσης, προκειμένου να σκληραγωγηθεί, τον έστειλε να μείνει ως ερημίτης στα βουνά του Γκόσπιτς. Εκεί ο Τέσλα έζησε εννέα μήνες και συνέλαβε δυο εφευρέσεις σαφώς επηρεασμένος από τον Βερν. Η πρώτη αφορούσε ένα υποθαλάσσιο δίκτυο σωλήνων που θα επέτρεπε τη γρήγορη αποστολή αλληλογραφίας και δεμάτων από τη μία ήπειρο στην άλλη και η δεύτερη ένα στάσιμο δακτύλιο κατά μήκος του ισημερινού που θα επέτρεπε τους χρήστες του να μεταβαίνουν, χωρίς να μετακινούνται, σε διαφορετικά σημεία της Γης καθώς αυτή θα περιστρεφόταν ως προς το δακτύλιο.

Οι στάχτες του Τέσλα φυλάσσονται στο Μουσείο που φέρει το όνομά του, στο Βελιγράδι (AP Photo/Marko Drobnjakovic)

Όταν αυτή η περιπέτεια παίρνει τέλος, ο Τέσλα γίνεται υπότροφος στην Ανώτατη Πολυτεχνική Σχολή του Γκρατς και αρχίζει να εργάζεται στην ιδέα ενός κινητήρα με χρήση εναλλασσόμενου ρεύματος. Ο Τέσλα ασχολήθηκε μονομανώς και με υπέρμετρη αφοσίωση με την ιδέα του, ζούσε απομονωμένος και ήταν αντικείμενο χλευασμού από τους συμφοιτητές του. Η αντίδρασή του στην παρενόχληση ήταν ακραία. Εγκατέλειψε το διάβασμα, χαρτόπαιζε και έπινε, έχασε την υποτροφία του, δεν αποφοίτησε ποτέ από το Γκρατς.

Μετά το θάνατο του πατέρα του εγκαταστάθηκε στη Βουδαπέστη. Προσελήφθη ως τεχνικός σχεδιαστής από τον Τιβαντάρ Πούσκας, που είχε εξασφαλίσει άδεια από τον Τόμας Έντισον για τη δημιουργία ενός τηλεφωνικού κέντρου στην πόλη. Εργάσθηκε σκληρά και τελειοποίησε και έναν τηλεφωνικό ενισχυτή, τον οποίο όμως δεν κατοχύρωσε ως ευρεσιτεχνία. Εκεί έπαθε τον πρώτο νευρικό κλονισμό. Στη συνέχεια προσελήφθη στην Ηλεκτρική Εταιρεία Έντισον (Société Electrique Edison) στο Παρίσι. Ήρθε σε επαφή με το έργο του μεγάλου εφευρέτη και απέκτησε βαθύτερη γνώση και εμπειρία γύρω από τις γεννήτριες και τους κινητήρες. Άρχισε τα πειράματά του για έναν κινητήρα εναλλασσόμενου ρεύματος, αλλά δεν κατάφερε να βρει χρηματοδότη. Ήταν 28 ετών όταν του πρότειναν να δουλέψει για τον Έντισον στη Νέα Υόρκη. Εντυπωσίασε τον Έντισον αμέσως, καθώς κατάφερε να επισκευάσει τη γεννήτρια του ατμόπλοιου «Όρεγκον».

Έντισον και Τέσλα είχαν διαφορετικούς χαρακτήρες. Ο ένας ήταν πρακτικός, ο άλλος ονειροπόλος, διανοούμενος, οραματικός. Ο Έντισον ήταν υποστηρικτής της χρήσης του συνεχούς ρεύματος, κυρίως για πρακτικούς λόγους και για λόγους ασφάλειας, ενώ ο Τέσλα υποστήριζε τη χρήση του εναλλασσόμενου ρεύματος. Έξι μήνες αργότερα η συνεργασία τους λύθηκε. Ο Τέσλα βρήκε νέο χρηματοδότη και το 1887 η πατέντα του με το όνομα Πολυφασικό Σύστημα Τέσλα κατοχυρώθηκε στην Αμερικανική Επιτροπή Ευρεσιτεχνιών.

Το 1891 ο Τέσλα εφηύρε το πηνίο που φέρει το όνομά του. Το 1892 έως το 1903 ο Τέσλα αγωνιζόταν να αποδείξει ότι η εκπομπή και λήψη ραδιοκυμάτων ήταν δική του εφεύρεση καθώς στηριζόταν σε 13 δικές του πατέντες και όχι του Ιταλού Μαρκόνι. Τελικά ο Τέσλα δικαιώθηκε το 1943, ενώ αναγνωρίστηκε ως ο εφευρέτης του ραδιοφώνου το 1955.

Τη νύχτα της 1ης Μαΐου 1893 στη Διεθνή Έκθεση του Σικάγο, ο Γκρόβερ Κλίβελαντ, ο 24ος πρόεδρος των Η.Π.Α., φωταγώγησε το Σικάγο με λάμπες που λειτουργούσαν με εναλλασσόμενο ρεύμα. Λίγα χρόνια αργότερα εφηύρε τις ακτίνες Χ, ενώ άρχισε να λέει ότι κατάγεται από εξωγήινους πολιτισμούς. Αυτή ακριβώς η εκκεντρικότητα του Τέσλα, μαζί με το δύσκολο και απρόβλεπτο χαρακτήρα του, έκαναν την επιστημονική κοινότητα να τον παραγκωνίσει. Ο κόσμος τον λάτρευε και ο ίδιος ονειρευόταν μια μέθοδο ώστε όλοι να μπορούν να απολαύσουν τη λεγόμενη «ελεύθερη ενέργεια» δωρεάν.

To υδροηλεκτρικό εργοστάσιο Adams χρησιμοποίησε τα νερά του Νιαγάρα για την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας, βασιζόμενο στις ιδέες του Νίκολα Τέσλα. (wikipedia.org)

Οι εφευρέσεις και οι πατέντες του όσο εξωφρενικές και αν ήταν αποτελούν μέχρι σήμερα αντικείμενο μελέτης. Κέρδισε διακρίσεις, συγκρούστηκε με τους οπαδούς του Αϊνστάιν και κατοχύρωσε δεκάδες πατέντες. Ο Τέσλα πέθανε μόνος σε ένα δωμάτιο ξενοδοχείου και βρέθηκε δύο μέρες αργότερα καθώς είχε κρεμάσει στην πόρτα του δωματίου του την επιγραφή «Μην ενοχλείτε». Τα πράγματά του περισυνέλεξε το FBI, που τον παρακολουθούσε γιατί πίστευαν ότι είχε αναπτύξει σχέσεις με τη Σοβιετική Ένωση.

Info

«Τέσλα» στο Βιομηχανικό Μουσείο Φωταερίου της Τεχνόπολης Δήμου Αθηναίων για 10 παραστάσεις.

Σκηνοθεσία: Μιχάλης Γιγιντής
Κείμενο- Δραματουργική Σύνθεση: Μιχάλης Γιγιντής - Αγγελική Πούλου
Ηθοποιοί: Γιάννης Μπισμπικόπουλος, Ιουλία Γεωργίου, Μάνθος Καλαντζής, Γιώργος Τζαβάρας, Χρήστος Γεωργαλής
Projection Mapping / Φωτισμοί: Άγγελος Παπαδόπουλος
Επιμέλεια κειμένου/ Έρευνα: Γιώργος Στάμκος, Γιώργος Τζαβάρας, Γιάννης Μπισμπικόπουλος
Ενδυματολογία: Miranda Dempsey
Σκηνική Σύλληψη: Άγγελος Παπαδόπουλος, Μιχάλης Γιγιντής, Λία Ασβεστά
Σκηνικά: Λία Ασβεστά
Πρωτότυπη μουσική - σύνθεση: Μανώλης Μανουσάκης
Κίνηση: Κατερίνα Λιόντου
Βοηθός Σκηνοθέτη: Ξένια Καλαντζή
Ελληνικοί ΤΚΒ υπέρτιτλοι για Κωφούς και Βαρήκοους θεατές: Liminal
Διεύθυνση Παραγωγής: Κωνσταντίνα Αγγελέτου
Βοηθός Παραγωγής: Αθανασία Μπαρτζόκα
Δημιουργία - Επιμέλεια υπερτίτλων: Κερασία Μηχαλοπούλου
Χειρισμός: Χρίστος Παπαμιχαήλ | Εφαρμογή: Supertitles.gr
Παραγωγή: Πλέγμα - Βιομηχανικό Μουσείο Φωταερίου

*Ο Χώρος είναι προσβάσιμος σε άτομα που χρησιμοποιούν αναπηρικό αμαξίδιο. Η παράσταση είναι προσβάσιμη σε Κωφούς και Βαρήκοους θεατές.

Η παράσταση χρηματοδοτείται από το Υπουργείο Πολιτισμού και Αθλητισμού και τη ΔΕΔΔΗΕ.

Πότε: 23 έως 28 Φεβρουαρίου
Διπλές παραστάσεις 23.2, 24.2, 27.2 και 28.2
Ώρες διεξαγωγής παραστάσεων:
Βραδινές - 21.00
Απογευματινές - 19.00
Διάρκεια 70 λεπτά
Παραστάσεις με Ελληνικούς ΤΚΒ υπέρτιτλους:
Βραδινές: 21.00
Πού: Παλαιοί Φούρνοι
Τιμές εισιτηρίων:
Κανονικό: 15 €
Μειωμένο (φοιτητές, ΑμεΑ, άνω των 65): 12 €


Με το εισιτήριό οι θεατές έχουν δωρεάν πρόσβαση
στους χώρους του Βιομηχανικού Μουσείου Φωταερίου.