Θύελλα αντιδράσεων εναντίον της Disney για την εμπορική κατοχύρωση της φράσης «Χακούνα Ματάτα»
Newsroom
56
Disney.com
H πολυεθνική εταιρεία Disney αποφάσισε να κατοχυρώσει εμπορικά τη φράση «Χακούνα Ματάτα», την οποία χρησιμοποιούν οι λαοί της ανατολικής Αφρικής, ξεσηκώνοντας θύελλα αντιδράσεων.
Για «αποικιοκρατική και ληστρική συμπεριφορά» κατηγορούν την Disney περισσότεροι από 50.000 άνθρωποι οι οποίοι έχουν ήδη υπογράψει διαδικτυακή διαμαρτυρία, μετά την εμπορική κατοχύρωση από την εταιρεία της φράσης «Χακούνα Ματάτα». Η φράση σημαίνει «κανένα πρόβλημα» στα σουαχίλι, γλώσσα που μιλιέται σε όλη την ανατολική Αφρική και αποτελεί την εθνική γλώσσα της Κένυας, της Τανζανίας, της Ουγκάντας, και του Κονγκό.
Η διαμαρτυρία αυτή, που καλεί την εταιρεία να εγκαταλείψει τη εμπορική κατοχύρωση της φράσης, έρχεται μερικούς μήνες πριν την κυκλοφορία στους κινηματογράφους του ριμέικ της θρυλικής ταινίας «Lion King», στην οποία ακούγεται το «τραγούδι του Χακούνα Ματάτα», των Έλτον Τζον και Τιμ Ράις. Η φράση «Χακούνα Ματάτα» έγινε διάσημη αρχικά το 1982 από το τραγούδι Jambo Bwana (Hello, Mister) του κενυάτικου συγκροτήματος Them Mushrooms, το οποίο είχε γίνει πλατινένιο.
Η Disney είχε κατοχυρώσει την φράση ήδη από το 2003 για χρήση σε ενδύματα και υποδήματα.
Ο Κενυάτης ακτιβιστής Σέλτον Μπάλα, που ξεκίνησε την συλλογή υπογραφών, κατηγορεί την εταιρεία για σφετερισμό. «Δεν μπορεί να κατοχυρώνει κάτι που δεν επινόησε», λέει. Ο καθηγητής Κιμάνι Νιόγκου, πρόεδρος της ομάδας εργασίας για την δημιουργική οικονομία, σκοπός της οποίας είναι να προάγει τα πολιτιστικά και γλωσσολογικά δικαιώματα στην Κένυα, λέει στον Guardian ότι η κατοχύρωση από την Disney είναι ανήθικη. «Οι μεγάλες εταιρείες εκμεταλλεύονται πολιτισμικές εκφράσεις, τρόπους ζωής και πολιτιστικά αγαθά της Αφρικής. Γνωρίζουν πολύ καλά ότι αυτή η έκφραση είναι ιδιοκτησία του λαού, δημιουργημένη από τον λαό και έγινε διάσημη από τον λαό», λέει ο Νιόγκου και προσθέτει, «το Χακούνα Ματάτα είναι περισσότερα από μία απλή έκφραση. Οι Them Mushrooms την έκαναν τρόπο ζωής που συνδέεται με το γέλιο, την χαλαρότητα, την ευτυχία».
Η φράση, ιδιαίτερα δημοφιλής στην ανατολική Αφρική, χρησιμοποιείται και σε σουβενίρ που πωλούνται σε τουρίστες. «Είναι άδικο», προσθέτει ο Νιόγκου, «να μην μπορούν οι Κενυάτες να πουλήσουν τα αγαθά αυτά και στις ΗΠΑ».
Η κατοχύρωση της φράσης από την Disney έχει προκαλέσει αντιδράσεις με τους πολίτες να καλούν τις αφρικανικές κυβερνήσεις να λάβουν μέτρα προκειμένου να προστατεύσουν την πολιτιστική τους κληρονομιά. Η δικηγόρος από την Κένυα, Κάθυ Μπουθία, γράφει σε άρθρο της στο Business Daily Africa: «Είναι ατυχές το γεγονός ότι εδώ και πολλά χρόνια συντελούνται κλοπές σε βάρος του αφρικανικού πολιτισμού, μέσω της χρήσης πνευματικών δικαιωμάτων. Οι κυβέρνηση της Κένυας θα πρέπει να κάνει περισσότερα για να προστατέψει τις τοπικές φράσεις».
Photo 1/25
1932. Όταν κατάλαβε την εμπορικότητα του πανέξυπνου πόντικα, ο Γουόλτ Ντίσνεϊ δέχθηκε την πρόταση από μια πανέξυπνη επιχειρηματία, τη Charlotte Clark, για να βγάλει σε παραγωγή λούτρινα alter ego του. Πηγή: DISNEY ENTERPRISES, INC.
Photo 2/25
Από το 1926 έως και τo 1940, τα Walt Disney Studios στεγάζονταν στο νούμερο 2719 της Hyperion Avenue στο Λος Άντζελες. Πηγή: DISNEY ENTERPRISES, INC.
Photo 3/25
1931. Από το 1929 μέχρι και το 1940 τα Hyperion Studio επεκτείνονται χωρίς σταματημό. Νέα κτίρια για να στεγαστούν οι ορδές των εικονογράφων, ηχοληπτών και μαστόρων του δικού του παραμυθιού. Πηγή: DISNEY ENTERPRISES, INC.
Photo 4/25
1940. Το έργο του Μπαχ “Toccata and Fugue in D Minor” ήταν η έναρξη που άξιζε στην επική Φαντασία. Πηγή: DISNEY ENTERPRISES, INC.
Photo 5/25
1948. Η ηθοποιός Ελέν Στάνλεϊ στα γυρίσματα της Σταχτοπούτας στα στούντιο της Καλιφόρνια. Πηγή: DISNEY ENTERPRISES, INC.
Photo 6/25
1951. O Ντίσνεϊ απολαμβάνει μια βόλτα με το τραινάκι που έμελε να αγαπήσουν πολλοί λιλιπούτειοι επισκέπτες. Πηγή: DISNEY ENTERPRISES, INC.
Photo 7/25
17 Ιουλίου 1955. Η Ντίσνεϊλαντ έχει πλέον αναδειχθεί σε ιδανικό παιδότοπο χάρη στο δαιμονικό επιχειρηματικό πνεύμα του Γουόλτ και του αδελφού του Ρόι. Εδώ μια λήψη από την ημέρα που άνοιξε για το κοινό το κάστρο της Ωραίας Κοιμωμένης. Πηγή: DISNEY ENTERPRISES, INC.
Photo 8/25
Σεπτέμβριος 1940. Ο Ντίσνεϊ επιθεωρεί την επέκταση των στούντιο στο Burbank. Πηγή: DISNEY ENTERPRISES, INC.
Photo 9/25
1960. Ο Ντίσνεϊ στα γυρίσματα του "Mr. Stubbs". Πηγή: DISNEY ENTERPRISES, INC.
Photo 10/25
1954. Ο Ναυτίλος του Κάπτεν Νέμο που σχεδιάστηκε από τον Ηarper Goff για την ταινία των στούντιο “20.000 λεύγες κάτω από τη θάλασσα”. Πηγή: DISNEY ENTERPRISES, INC.
Photo 11/25
1942. Τα δύο μικρά ελάφια στην αγκαλιά του Γουόλτ υποδέχονταν τους επισκέπτες αλλά χρησιμοποιήθηκαν και σαν μοντέλα για το σχεδιασμό του Bambi. Πηγή: DISNEY ENTERPRISES, INC.
Photo 12/25
Το Mad Tea Party στη Disneyland από τότε μέχρι σήμερα παραμένει εμβληματικό. Πηγή: DISNEY ENTERPRISES, INC.
Photo 13/25
1940. Ο Γουόλτ Ντίσνεϊ με μια μαριονέτα του Πινόκιο, έναν ακόμη ήρωα που άφησε εποχή. Πηγή: DISNEY ENTERPRISES, INC.
Photo 14/25
Μάρτιος 1951. Ο Ντίσνεϊ στα γυρίσματα της Αλίκης Στη Χώρα Των Θαυμάτων. Πηγή: DISNEY ENTERPRISES, INC.
Photo 15/25
1940. Εργάτριες και γυναίκες των παραμυθιών, οι υπάλληλοι του Ντίσνεϊ έπρεπε να χαμογελούν στο φακό. Πηγή: DISNEY ENTERPRISES, INC.
Photo 16/25
Mάιος 1963. Το Skyway της Disneyland. Πηγή: DISNEY ENTERPRISES, INC.
Photo 17/25
1965. Από το 1960 έως και το 1977 το Τραίνο των Ανθρακωρύχων ήταν ιδιαίτερα δημοφιλές με τα άπειρα, σχεδόν σαν ζωντανά, μοντέλα ζωϊκού βασιλείου. Πηγή: DISNEY ENTERPRISES, INC.
Photo 18/25
Oκτώβριος 1939. Ο Γουόλτ Ντίσνεϊ βλέπει την επέλαση του στον κόσμο της φαντασίας. Πηγή: DISNEY ENTERPRISES, INC.
Photo 19/25
1935. Ο Ντίσνεϊ με τη σκιά του ήρωα που τον καθιέρωσε. Τον Μίκι Μάους. Πηγή: DISNEY ENTERPRISES, INC.
Photo 20/25
1957. Ο Γουόλτ Ντίσνεϊ κάνει βόλτα σε μία από τις βραχώδη attractions της Disneyland. Πηγή: DISNEY ENTERPRISES, INC.
Photo 21/25
1955. O Nτίσνεϊ ξεναγεί το τηλεοπτικό κοινό στη μαγεία της φαντασίας του. Πηγή: DISNEY ENTERPRISES, INC.
Photo 22/25
1963. Μέσα στο Tiki Room της Disneyland. Πηγή: DISNEY ENTERPRISES, INC.
Photo 23/25
1964. “Nταντάδες” στον αέρα. Κασκαντές υποδυόμενοι την Μαίρη πόπινς στα γυρίσματα της ταινίας που αγαπήσαμε πολύ. Πηγή: DISNEY ENTERPRISES, INC.
Photo 24/25
1965. Ο Ντίσνεϊ κλείνει το μάτι στην επιτυχία. Πηγή: DISNEY ENTERPRISES, INC.
Photo 25/25
1961. Ο Γουόλτ Ντίσνεϊ ποζάρει στο φακό. 114 χρόνια μετά το δημιούργημα του όχι μόνο εμπνέει αλλά είναι μέρος της παιδικής φαντασίας σήμερα. Πηγή: DISNEY ENTERPRISES, INC.