Lucky: η σοφία ενός βετεράνου αντιήρωα στο κύκνειο άσμα του Χάρι Ντιν Στάντον

Στο κύκνειο άσμα του σπουδαίου, υποτιτημένου από τη βιομηχανία που εκτιμάει περισσότερο τους υπερήρωες από τους αντιήρωες σε βραβεύσεις, ερμηνευτή ο Λιντς φέρνει σε πρώτο πλάνο συναισθήματα και σκέψεις, τη σοφία και το κωμικό, το τραγελαφικό, τη θλίψη και ευγνωμοσύνη, την απελπισία και την ελπίδα, το τέλος ενός ερμηνευτή και την αρχή ενός σκηνοθέτη. Όσοι είδαμε το "Lucky" συμφωνήσαμε ότι είναι μικρό διαμάντι ενός κινηματογράφου που μας κάνει καλύτερους, χωρίς να εκβιάζει συναίσθημα.

Στην ταινία του Λιντς η μισαλλοδοξία δοκιμάζεται και δεν νικάει καθώς ο Στάντον τραγουδάει σε μεξικανική γιορτή ως αρχαίος σοφός, άθεος γιόγκι που ετοιμάζεται να κάνει την τελευταία του υπόκλιση. Mια υπόκλιση που βραβεύθηκε με την πρώτη Ειδική Μνεία αλλά και το Βραβείο Κοινού Fisher έχοντας δώσει σε καρέ, μνήμη και τρόφή για σκέψη σε πολλούς στη φετινή κινηματογραφική γιορτή.

Η συνέντευξη με τον Λιντς στο κέντρο μιας Θεσσαλονίκης που στέγνωνε από τη νεροποντή της προηγούμενης μέρας ήταν ένα δώρο συμπληρωματικό σε όλα όσα αποκαλύπτονται για τη ζωή και το θάνατο και ό,τι ενδιάμεσο στην ταινία που προβάλλεται στις αίθουσες και την απολαμβάνει ακόμη και μόνος, χωρίς να νιώσεις ούτε στιγμή χωρίς.

Η ταινία ήταν μόνιμο θέμα συζήτησης ανάμεσα σε όλους όσοι βρεθήκαμε στο Φεστιβάλ μαθαίνοντας κινηματογράφο. Το "Lucky" έφυγε από την πόλη με την Ειδική Μνεία . Βέβαια έχοντας να κάνεις με ένα δράμα χαρακτήρων και μάλιστα το κύκνειο άσμα του Στάντον, ενός από τους σπουδαιότερους ερμηνευτές της έβδομης τέχνηςη συζήτηση είχε ένα ξεκίνημα γλυκόπικρο.

Από το Παρίσι-Τέξας στο Lucky

Facebook/Harry Dean Stanton Appreciation of Nothing

Ο Χάρι Ντιν Στάντον έφυγε από την ζωή την Παρασκευή 15 Σεπτεμβρίου σε ηλικία 91 ετών. Ο Στάντον πέθανε ειρηνικά ως γιόγκι στο νοσοκομείο Cedars Sinai στο Λος Άντζελες με καμία υποψηφιότητα από την Ακαδημία και περισσότερες από 200 συμμετοχές.Δυστυχώς δεν κατάφερε να δει ποτέ την τελική μορφή αυτής της περίπου αυτοβιογραφίας του. Ρωτάω τον Λιντς τι "επίγευση" κουβαλάει για αυτό. “Πίκρα, δεν νιώθω τίποτα άλλο. Πίκρα και απογοήτευση αλλά ξέρεις, εκείνος δεν ενδιαφέρεται για τίποτα πια. Έφυγε. Μετά το θάνατο είσαι τίποτα”.

Μηδενισμός, σωτηρία και απίθανη τύχη για έναν άντρα που ξεκινάει την καριέρα του ως σκηνοθέτης δημιουργώντας το λυρικό κύκνειο άσμα του Στάντον. “Το να δουλέψεις με τον Χάρι θα ήταν ευτυχές οποιαδήποτε στιγμή αλλά να τον έχω ως πρωταγωνιστή στο σκηνοθετικό μου ντεμπούτο ήταν ένα προτέρημα, ένα δώρο ανέλπιστο. Ήταν από πάντα ένα ίνδαλμα. Νιώθω ευγνωμοσύνη, ευτυχία που μου χάρισε αυτή την ερμηνεία σε μια ταινία που αποδείχθηκε τελευταία του -είναι σουρεαλιστικό”.

Ο σουρεαλισμός ή μάλλον το αναπόφευκτο πεπρωμένο έφεραν τη συνεργασία να γίνει από το πουθενά. Ο Λιντς, σπουδαίος ηθοποιός της γενιάς του ο ίδιος, βρέθηκε πίσω από την κάμερα κάνοντας μια βαθιά βουτιά στην ψυχή της Αμερικής.

Facebook/Harry Dean Stanton Appreciation of Nothing

“Αρχικά μου πρότειναν να υποδυθώ έναν χαρακτήρα, τον Τζο, μετά ο χρόνος πέρασε, η συζήτηση γύρω από την ταινία συνεχίστηκε και άρχισα να έχω μια συνεργασία με τους σεναριογράφους. Στη συνέχεια, κάποιο σαββατοκύριακο που δεν είχα τι να κάνω, η γυναίκα μου έλειπε από το σπίτι και έπρεπε να κάνω κάτι, με κάλεσαν σε ένα δοκιμαστικό για την ταινία. Το έκανα. Το απίστευτο συνέβη μετά. Ό,τι γυρίσαμε στο δοκιμαστικό ήταν για πέταμα. Ο κάμεραμαν είχε κάνει λάθος στο χειρισμό και τα πάντα ήταν θολά. Κάπως έτσι βρέθηκα να συζητάμε περισσότερο και να βρεθώ με κάποιον πραγματικά τυχαίο τρόπο πίσω από την κάμερα” λέει και στη συνέχεια πίνει λίγο τσάι, ήρεμα, σαν να μη συνέβη τίποτα ενώ ήδη έχουν συμβεί πολλά.

Ο Λιντς είναι ένας νεότερος Στάντον. Άξιοι δευτεραγωνιστές εδώ και δεκαετίες -ο Τζον Κάρολ Λιντς έχει κερδίσει τη δική του θέση στο πάνθεον των σπουδαίων ερμηνειών με το “Fargo” των αδελφών Κοέν αλλά και τον εφιαλτικό κλόουν του American Horror Story που έφερε στη μικρή οθόνη- σκηνοθετεί το αρχέτυπο του δευτεραγωνιστή στον ανεξάρτητο αμερικανικό κινηματογράφο Επιπλέον ένας άλλος Λιντς συμμετέχει στην ταινία. Ρωτάω. "Ποιος είχε την ιδέα να εμφανιστεί ο Ντέιβιντ Λιντς στην ταινία; Δεν είναι κάτι που συμβαίνει συχνά".

"Ο Χάρι. Βέβαια στην αρχή έμοιαζε ακατόρθωτο, ο Λιντς έκανε τον νέο κύκλο του Twin Peaks. Όταν ο βοηθός του του διάβασε το σενάριο όταν εκείνος οδηγούσε για να πάει στα γυρίσματα και ο Λιντς είπε: 'Θα κάνω τα πάντα για τον Χάρι'. Τα γυρίσματα έγιναν το σαββατοκύριακο της 4ης Ιουλίου -τα έκανε όλα μέσα σε δύο μόλις ημέρες.

Ποιοί σκηνοθέτες είναι τα ινδάλματα σου; Διέκρινα αρκετό Τζιμ Τζάρμους και Ντέiβιντ Λιντς.

Ανέφερες ήδη δύο από αυτούς. Θα πρόσθετα και τους Μπογκντάνοβιτς και Τζον Φορντ. Αυτοί είναι οι Τέσσερις Ιππότες της Αποκάλυψης για μένα. Μιλήσαμε πολύ στα γυρίσματα για ταινίες όπως η Τελευταία Παράσταση (The Last Picture Show) ή ένα υποθετικό δράμα χαρακτήρων του Τζον Φορντ.

Η προοπτική του ηθικού διλήμματος μέσα στην απεραντοσύνη μιας ερήμου με αρχαίους κάκτους, ο επίλογος, εκεί όπου ο Λάκι και η υπεραιωνόβια χελώνα περπατάνε μέσα στην καρδιά της Αμερικής, η στιγμή που αυτά τα δύο αρχαία πλάσματα τραβάνε προς δύο διαφορετικές κατευθύνσεις, κάτω από τους πληγωμένους από τα πουλιά κάκτους που έχουν μικρά άνθη επάνω στο γερασμένο κορμό τους, ε αυτό είναι η ιστορία του Λάκι.

Δεν νομίζω να έχω δει σε κάποια άλλη ταινία να αποτυπώνεται στο φακό το εύθραυστο, υπέργηρο σώμα ενός άντρα, με αυτόν τον ειλικρινή τρόπο, όταν βλέπουμε τον Λάκι να πλένει το γερασμένο κορμί του στο νιπτήρα κάθε πρωί πριν κάνει τη γιόγκα του. Ό,τι δηλαδή έκανε και ο Χάρι. Ήταν ένας γιόγκι".

Ο Λάκι είναι ο Στάντον

Facebook/Harry Dean Stanton Appreciation of Nothing

"Τα σταυρόλεξα, τα σόου παιχνιδιών, το να τραγουδάει Μαριάτσι, τα Bloody Mary, η γιόγκα, το τσιγάρο, η πρώτη στιγμή που ένιωσε το υπαρξιακό του κενό, το παρελθόν του στο ναυτικό, τα τραγούδια που ακούει στην ταινία. Όλα είναι γύρω από τον ίδιο τον Χάρι" λέει για τα κομμάτια του που πέρασαν στην αιωνιότητα μέσα από τα κάδρα του που είναι σοφά και λυρικά.

Εαν κάποιος αναζητήσει στην ταινία τα μουσικά κομμάτια θα έχει συμπληρώσει ακόμη ένα γρίφο στην ειλικρινή αφήγηση μιας ταινίας που μένει επάνω σου σαν χάδι.

Ο Λάκι είναι άθεος. Όμως στο τέλος της ταινίας χαμογελάει ως βουδιστής απέναντι στο αναπόφευκτο τέλος. Αναρωτιέμαι αν αλλαξοπίστησε από το νιχιλισμό σε κάτι άλλο;

Η επιλογή του να είναι χαμογελαστός με τον τρόπο που μια μικρή βουδίστρια χαμογέλασε μπροστά στο θάνατο τις ημέρες του πολέμου στο Βιετνάμ έχει να κάνει με το Βουδισμό, όμως αυτό το χαμόγελο είναι ένας χαιρετισμός του προς εμάς, τον θεατή. Αυτό το χαμόγελο έχει θλίψη για το τέλος και ευγνωμοσύνη για τη ζωή, είναι ένα χαμόγελο ενός άντρα που επιλέγει να είναι μηδενιστής μέχρι το τέλος και αναρωτιέται πως θα μπορούσε να συνεχίσει να ζει μέσα σε αυτή την Κοιλάδα του Θανάτου. Η ταινία έχει να κάνει με έναν αντιήρωα, έναν μοναχικό κάουμποϊ που έζησε πολλά χρόνια με συνέπεια, ειλικρίνεια, σοφία, καθαρότητα, συνειδητότητα. Δεν νομίζω ότι κάποιος θα μπορούσε να ζητήσει κάτι περισσότερο στη ζωή του".

Χαμόγελο αποχαιρετισμού που μεταφυσικά πέρασε στη μεγάλη οθόνη, η τελευταία βόλτα του Λάκι/Χάρι στη σκονισμένη Εδέμ στην έκπτωτη Γη της Επαγγελίας προβλήθηκε στο Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης και έγινε ένας έρωτας σε όλους.

Η σοφία του Lucky από τη Filmtrade στις κινηματογραφικές αίθουσες.