ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ

Όλα όσα έκανε ο πόλεμος στο Θανάση στην Ταινιοθήκη της Ελλάδος

Όλα όσα έκανε ο πόλεμος στο Θανάση στην Ταινιοθήκη της Ελλάδος

Με αφορμή τον ιστορικό εορτασμό της 71ης επετείου απελευθέρωσης της Αθήνας από τα ναζιστικά στρατεύματα κατοχής, μια σειρά από εκδηλώσεις συνδιοργανώνονται για να ξυπνήσουν μνήμες και να υπενθυμίσουν την ιστορία της χώρας με πλούσιο πολιτιστικό υλικό.

Οι εκδηλώσεις που τελούν υπό την αιγίδα του Υπουργείου Πολιτισμού και Αθλητισμού περιλαμβάνουν εκθέσεις φωτογραφικού και αρχειακού υλικού, συναυλίες, ιστορικούς περιπάτους, δημόσιες συζητήσεις με ειδικούς επιστήμονες και ομάδες προφορικής ιστορίας.

Συμμετέχοντας στον εορτασμό της απελευθέρωσης της Αθήνας από τους Γερμανούς, η Ταινιοθήκη της Ελλάδος διοργανώνει θεματικό κινηματογραφικό αφιέρωμα με τίτλο «Εικόνες της Κατοχής και της Απελευθέρωσης». Από τις 15 έως τις 21 Οκτωβρίου εννέα ταινίες μυθοπλασίας (γυρισμένες ανάμεσα στις χρονιές 1946 – 1970), ντοκιμαντέρ (από την Ταινιοθήκη Τηλεόρασης του Αρχείου της ΕΡΤ) αλλά και αρχειακό υλικό της περιόδου (τα πρώτα Επίκαιρα του Φίνου με τίτλο Εικόνες από την Ελλάδα Νο 1 του 1944 που παρουσίασε πρώτη φορά ο Ροβήρος Μανθούλης στη σειρά ντοκιμαντέρ Βίοι Παράλληλοι του Εμφυλίου) θα αποπειραθούν να μας ταξιδέψουν μέσα από τη μεγάλη οθόνη στις μεγάλες ιστορικές στιγμές της χώρας.

Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζουν τα δυο ντοκιμαντέρ παραγωγής 2015 («Σημαίες οι φοβερές της λευτεριάς» του Τάκη Σακελλαρίου και «Το στάρι» της Ομάδας Ηιστορισταί) αλλά και τα βωβά πλάνα που κινηματογράφησε με κίνδυνο της ζωής του στην κατεχόμενη Αθήνα ο Άγγελος Παπαναστασίου. Ο ιστορικός Μενέλαος Χαραλαμπίδης θα πλαισιώσει με την αφήγηση του τις ιστορικές βωβές σκηνές (από την έλευση των γερμανικών στρατευμάτων ως τον λιμό και την ταφή εκτελεσμένων πατριωτών) υπό το γενικό τίτλο Από την τραγωδία της σκλαβωμένης Ελλάδος 1941-44.

Η μυθοπλασία

Αδούλωτοι σκλάβοι (1946)

Στην Αθήνα, παραμονές του Β' Παγκοσμίου Πολέμου, μια παρέα νέων σχεδιάζει να ανεβάσει το Όνειρο θερινής νυκτός του Σαίξπηρ. Η έκρηξη όμως του πολέμου ανατρέπει τα πάντα. Την ταινία, η οποία αποτελεί και την πρώτη ελληνική ταινία με θέμα την αντίσταση, ξεκίνησε να σκηνοθετεί ο Μάριος Πλωρίτης. Υπό το φόβο της αποτυχίας σύντομα την εγκατέλειψε και την ολοκλήρωσε ο σκηνοθέτης και επίσης κριτικός κινημ/φου Βίων Παπαμιχάλης. Πρόκειται για το κινηματογραφικό ντεμπούτο της Έλλης Λαμπέτη αλλά και το πρώτο κινηματογραφικό score που επιμελήθηκε ο Μάνος Χατζιδάκης.

Ματωμένα Χριστούγεννα (1951)

Η Έλλη Λαμπέτη ακόμη μια φορά συγκινεί στην ιστορία μιας γυναίκας που θυσιάζει την προσωπική ευτυχία για την ελευθερία της πατρίδας, ταυτιζόμενη με το αίσθημα της περηφάνιας ενός ολόκληρου έθνους. Η ταινία του Γιώργου Ζερβού προβλήθηκε στο διεθνές φεστιβάλ του Κάρλοβι Βάρι το 1956 και δίχασε την ελληνική κινηματογραφικό κοινό.

Οι Γερμανοί ξανάρχονται (1948)

Μια ταινία οικεία, μια ερμηνεία πραγματικά σπουδαία. Ο Βασίλης Λογοθετίδης υποδύεται τον νοικοκύρη που απελπισμένος από την εικόνα της Ελλάδας στη δίνη του εμφυλίου πολέμου ονειρεύεται ότι οι Γερμανοί που μόλις έφυγαν καταλαμβάνουν και πάλι την χώρα και επιβάλλουν την τάξη. Η κινηματογραφική μεταφορά της ομώνυμης θεατρικής κωμωδίας των Χρήστου Γιαννακόπουλου και Αλέκου Σακελλάριου, σκηνοθετείται από τον τελευταίο και καυτηριάζει το επώδυνο χαρακτηριστικό της φυλής μας, τη διαχρονική φαγωμάρα μας.

Ουρανός (1962)

Βασισμένη σε αφηγήσεις ανθρώπων που έζησαν τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο, η ταινία του Τάκη Κανελλόπουλου θεωρείται από πολλούς και η καλύτερη του. Πρωταγωνιστούν οι Τάκης Εμμανουήλ, Φαίδων Γεωργίτσης, Ελένη Ζαφειρίου, Νίκη Τριανταφυλλίδη, Λάζος Τερζάς, Κώστας Καραγιώργης, Νίκος Τσαχιρίδης.

Ψηλά τα χέρια Χίτλερ (1962)

Θανάσης Βέγγος και Βασίλης Διαμαντόπουλος δημιουργούν δυο πραγματικά αξέχαστους αντιήρωες στην ταινία του Ροβήρου Μανθούλη σε μια χιουμοριστική, αλλά ουσιαστική ταινία μυθοπλασίας για τις σχέσεις των ανθρώπων σε καιρό πολέμου.

Προδοσία (1964)

Ο σημαντικός ποιητής και πεζογράφος της πρώτης μεταπολεμικής γενιάς Άρης Αλεξάνδρου υπογράφει το σενάριο της παραγωγής του Κλέαρχου Κονιτσιώτη που είχε αποδοχή από κοινό και κριτικούς. Το στόρι αρκούντως δραματικό. Την περίοδο της γερμανικής κατοχής στην Ελλάδα, ένας Γερμανός αξιωματικός (Πέτρος Φυσσούν) καταδίδει την αγαπημένη του (Ελλη Φωτίου) όταν μαθαίνει την εβραϊκή καταγωγή της. Η ταινία σειρά βραβείων στην 5η Εβδομάδα Ελληνικού Κινημ/φου ενώ συμμετείχε και στο Φεστιβάλ των Καννών.

Το μπλόκο (1965)

Κώστας Καζάκος, Μάνος Κατράκης, Ξένια Καλογεροπούλου, Αλεξάνδρα Λαδικού μπροστά στο φακό του Άδωνι Κύρου στην πρώτη ταινία που τόλμησε να παρουσιάσει τον πρωταγωνιστικό ρόλο της Αριστεράς στην Αντίσταση, μεταφέροντας στη μεγάλη οθόνη το μπλόκο της Κοκκινιάς. «Η μεγάλη ταινία της εθνικής μας Αντίστασης... Για τους αγώνες του λαού μας για τη χιλιάκριβη τη λευτεριά...». Η ταινία απαγορεύτηκε πέντε μήνες μετά την πρώτη προβολή της στους κινηματογράφους ενώ το κινηματογραφικό soundtrack υπογράφει ο Μίκης Θεοδωράκης.

Αυτοί που μίλησαν με τον θάνατο (1970)

Ο Γιάννης Δαλιανίδης σκηνοθετεί ένα γνήσιο κατοχικό δράμα με τους Ζωή Λάσκαρη, Γιάννη Φέρτη και Χρόνη Εξαρχάκο στους κεντρικούς ρόλους. Με το ξέσπασμα του Β' Παγκοσμίου Πολέμου, μια παρέα Αθηναίων διαλύεται. Αργότερα αποδεικνύεται ότι ένας από αυτούς είναι καταδότης...

Τι έκανες στον πόλεμο Θανάση (1971)

Ταινία βαθιά αντιπολεμική, η εύστοχη σάτιρα του Ντίνου Κατσουρίδη είναι ίσως και ένας από τους καλύτερους ρόλους που ενσάρκωσε ο μεγάλος Θανάσης Βέγγος, αποδεικνύοντας το βάθος ψυχής του. Στην Αθήνα της κατοχής, ένας ανθρωπάκος παρεξηγείται ως αντιστασιακός ,συλλαμβάνεται από την Γκεστάπο και τραβά τα πάνδεινα. Η ταινία θριάμβευσε στο 12ο φεστιβάλ ελληνικού κινηματογράφου αποσπώντας τα βραβεία καλύτερης ταινίας, σεναρίου και Α’ ανδρικού ρόλου.

Τα ντοκιμαντέρ

Ήταν ο δικός μας πόλεμος: Η ιστορία του Γιώργου Οικονόμου (2000) του Αγγελου Κοβότσου

Τη νύχτα που κατέβηκε η σβάστικα (1997) της Σοφίας Σφυρόερα

Σημαίες οι φοβερές της λευτεριάς (2015) του Τάκη Σακελλαρίου

To στάρι (2015) της Ομάδας hιστορισταί

Συναντήσεις με τη μητέρα μου Λέλα Καραγιάννη (2005) του Βασίλη Λουλέ

Μόνο μυρίζοντας γιασεμί - Για την Αθήνα την περίοδο της Κατοχής (1994) του Γιάννη Οικονομίδη

Δίστομο, η μεγάλη σφαγή (1984), της Μάχης Λιδωρικιώτη

Το μπλόκο της Κοκκινιάς (1983) του Διονύση Γρηγοράτου

Το χρονικό της Εθνικής Αντίστασης (1985) του Αντώνη Βογιάζου

Η είσοδος στις προβολές της Ταινιοθήκης της Ελλάδος είναι ελεύθερη (Ιερά Οδός 48 & Μεγ. Αλεξάνδρου 134-136 / Μετρό Κεραμεικός).

Περισσότερες πληροφορίες για τις εκδηλώσεις αλλά και αναλυτικό πρόγραμμα των προβολών του αφιερώματος “Εικόνες της Κατοχής και της Απελευθέρωσης” στην υποδειγματική ιστοσελίδα freeathens44.