57ο Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης: τα highlights, τα βραβεία και οι αναμνήσεις μας σε καρέ

Δέκα ημέρες πλέον μετά, στο Φεστιβάλ Κινηματογράφου που είχε την ιδιαιτερότητα να ανοίγει με υπουργό πολιτισμού τον Αριστείδη Μπαλτά και να κλείνει με υπουργό πολιτισμού την Λυδία Κονιόρδου, 221 ταινίες παραδόθηκαν σε όσους τυχερούς ή προνοητικούς έβρισκαν θέση στις sold out προβολές (“εδώ η ταινία σε διαλέγει, δεν την διαλέγεις εσύ” μου είπε συνάδελφος) αποδεικνύοντας ότι πρόκειται για ένα θεσμό που θέλουν να εκτιμήσουν ολοένα και περισσότεροι.

Ένα Φεστιβάλ για όλους

Πέρα από τις προβολές και τις παράλληλες δράσεις που γέμισαν με δημιουργικότητα τη Θεσσαλονίκη οφείλουμε να αναφερθούμε στην εξαιρετική, ανθρώπινη και ειλικρινά αξιοσημείωτη προσπάθεια του Φεστιβάλ να γίνει ένας θεσμός για όλους τους θεατές ανεξαιρέτως.

Φέτος το Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης με χορηγό προσβασιμότητας το Ίδρυμα Ωνάση και τη Στέγη του Ιδρύματος Ωνάση και σύμβουλο προσβασιμότητας την Κίνηση Καλλιτεχνών με Αναπηρία, βελτίωσε την προσβασιμότητα στις εγκαταστάσεις του για να μοιραστεί τη δύναμη του κινηματογράφου καθώς το ζητούμενο της καθολικής πρόσβασης στο δομημένο περιβάλλον αλλά και στο περιεχόμενο της τέχνης δεν είναι απλώς μια διακηρυκτική πράξη, αλλά αποτελεί υπαρξιακή προτεραιότητα όχι μόνο για τους καλλιτέχνες με αναπηρία, αλλά και για όλους τους πολίτες.

Από φέτος η προσβασιμότητα στο Ολύμπιον, στις αίθουσες του λιμανιού, στο Box της πλατείας Αριστοτέλους και στο Μουσείο Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης βελτιώθηκε με εγκαταστάσεις φιλικές και προσβάσιμες στα άτομα με κινητική αναπηρία, συμπεριλαμβανομένων των χώρων υγιεινής αλλά και των χώρων στάθμευσης των οχημάτων των ΑμεΑ. Ωστόσο το ζητούμενο της καθολικής πρόσβασης δεν αφορά μόνο στο δομημένο περιβάλλον, αλλά και στο περιεχόμενο της τέχνης. Στην περίπτωση του φεστιβάλ, αυτό είναι οι ταινίες.

Οι ταινίες Ο Δράκος του Νίκου Κούνδουρου και Μια ζωή την έχουμε του Γιώργου Τζαβέλλα, δυο έργα που πάντοτε θα μας συγκινούν με τη δραματουργική δύναμη, τις εξαιρετικές ερμηνείες των πρωταγωνιστών τους (Ντίνος Ηλιόπουλος και Δημήτρης Χορν αντίστοιχα) και την αξεπέραστη γοητεία τους, ανεξίτηλη μέσα στο χρόνο προβλήθηκαν με ακουστική περιγραφή [AD: Audio Description] για τυφλούς και άτομα με προβλήματα όρασης και με υπότιτλους για Κ/κωφούς και βαρήκοους [SDH: Subtitles for the Deaf or hard of Hearing] με την επιμέλεια και πιστοποίηση της Κίνησης Καλλιτεχνών με Αναπηρία.

Επιπλέον προβλήθηκαν 17 ελληνικές ταινίες βάσει διαλόγων, έτσι ώστε να μπορούν να τις παρακολουθήσουν κωφοί και βαρήκοοι θεατές ενώ στις αίθουσες ήταν ευπρόσδεκτοι οι (σινεφίλ) σκύλοι οδηγοί τυφλών -άλλωστε το πρόγραμμα του Φεστιβάλ ήταν διαθέσιμο σε γραφή Μπράιγ (Braille) καθώς και σε μεγαλογράμματη γραμματοσειρά. Τόσο οι τελετές έναρξης, λήξης όσο και οι δυο προβολές καθολικής προσβασιμότητας είχαν διερμηνεία στην Ελληνική Νοηματική Γλώσσα [Ε.Ν.Γ.] ενώ μετά το τέλος της 57ης διοργάνωσης, το Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης, το Ίδρυμα Ωνάση και η Κίνηση Καλλιτεχνών με Αναπηρία, θα προσφέρουν όλους τους επεξεργασμένους υπότιτλους και την ακουστική περιγραφή στους παραγωγούς των ταινιών, ώστε να παραμείνουν προσβάσιμες στις επόμενες προβολές τους, καθώς και στο DVD.

Με ομαδικό πνεύμα

Σε ατμόσφαιρα γιορτής στο κατάμεστο Ολύμπιον, από την οποία δεν έλειψαν ούτε τα χαμόγελα ούτε τα δάκρυα συγκίνησης, πραγματοποιήθηκε η προβολή του ντοκιμαντέρ 90 χρόνια ΠΑΟΚ – Νοσταλγώντας το μέλλον, της τελευταίας ταινίας του Νίκου Τριανταφυλλίδη, η οποία παρουσιάστηκε σε πρεμιέρα στο 57ο Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης, σε συνεργασία με την ΠΑΕ ΠΑΟΚ.

Ενενήντα χρόνια ιστορίας του ΠΑΟΚ συμπυκνώνονται σε 102 λεπτά, λίγο παραπάνω από όσο κρατάει ένας αγώνας ποδοσφαίρου, μέσα από το ντοκιμαντέρ, μια κινηματογραφική αφιέρωση του σκηνοθέτη και φίλου που έφυγε νωρίς, στην αγαπημένη του ομάδα και την ιδέα που αυτή αντιπροσωπεύει.

“Είναι μία μέρα μεγάλης χαράς η σημερινή και ταυτόχρονα μεγάλης λύπης γιατί ο άνθρωπος που έφτιαξε αυτήν την ταινία, ο Νίκος Τριανταφυλλίδης, δεν βρίσκεται πια εδώ. Είναι όμως εδώ η αγαπημένη του ομάδα κι η αγαπημένη του πόλη, για να παρακολουθήσει αυτή την ταινία-ερωτική επιστολή. Είναι μία ολόκληρη πόλη που αυτή η ομάδα βοήθησε να σταθεί στα πόδια της” είπε ο διευθυντής του Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης Ορέστης Ανδρεαδάκης στο άνοιγμα της εκδήλωσης. “Η σημερινή γιορτή είναι μία γιορτή συνεργασίας. Το ΦΚΘ έχει σκοπό να συνεργαστεί με όλους τους φορείς της πόλης και τα σωματεία, με πρώτο το πιο μεγάλο σωματείο, τον ΠΑΟΚ” είπε δίνοντας ιδιαίτερη έμφαση στο πνεύμα συνεργασίας που ανέδειξε η συγκυρία της προβολής της ταινίας.

Από την πλευρά της, η Μαρίνα Δανέζη, παραγωγός της ταινίας και σύντροφος του πρόωρα χαμένου Νίκου Τριανταφυλλίδη, η οποία και ολοκλήρωσε το φιλμ μετά τον θάνατό του, παρατήρησε με συγκίνηση: “Ο πρωταγωνιστής της βραδιάς, ο σκηνοθέτης της ταινίας, δεν είναι πια κοντά μας. Έφυγε στις 6 Ιουνίου. Κατάφερε όμως να πραγματοποιήσει το τελευταίο του όνειρο. Ο Νίκος Τριανταφυλλίδης γεννήθηκε ΠΑΟΚ, το DNA του ήταν ΠΑΟΚ. Γι’ αυτόν ο ΠΑΟΚ ήταν μία ανταρσία, μία ουτοπία που δεν ολοκληρώνεται ποτέ. Για τον Νίκο, το ποδόσφαιρο ήταν μία μορφή πολιτισμού”.

Η κ. Δανέζη υπενθύμισε ότι ο κινηματογράφος είναι ομαδική δουλειά, στην οποία όμως, όπως είπε «”όλο το συνεργείο υπηρετεί το όραμα ενός”. Στην περίπτωση της ταινίας για τον ΠΑΟΚ αυτή η αρχή επαληθεύτηκε. “Όταν έφυγε από τη ζωή ο Νίκος αποφασίσαμε να ολοκληρώσουμε το όνειρό του. Οι σκηνοθέτες δεν πεθαίνουν ποτέ, γιατί τα έργα τους ζουν μέσα μας στην οθόνη”, σχολίασε και πρόσθεσε ότι η ταινία γυρίστηκε χάρη στη βοήθεια της ΠΑΕ ΠΑΟΚ και του προέδρου της, Ιβάν Σαββίδη.

“Αν ο κ. Σαββίδης δεν είχε πιστέψει στο όραμα του Νίκου, η ταινία αυτή ποτέ δεν θα είχε πραγματοποιηθεί. Διέκρινε ότι μπορεί να γίνει μία ταινία ιστορική με κινηματογραφικές προδιαγραφές, κάτι που δεν είχε ξαναγίνει στην Ελλάδα, πραγματικά πρωτοπόρο. Στα γυρίσματα δεν παρενέβη κανείς από την ΠΑΕ ΠΑΟΚ κι αυτό είναι μεγάλη ευτυχία, διότι συνήθως οι παραγωγοί θέλουν τον τελευταίο λόγο κι εδώ τον τελευταίο λόγο τον είχε ο σκηνοθέτης” πρόσθεσε.

“Ονειρευόμουν να έρθει αυτή η μέρα στη ζωή μου και να μπορέσω να μιλήσω για τον ΠΑΟΚ. Είμαι ευτυχής που η γιορτή των 90 ετών γίνεται με τη δική μου συμμετοχή. Κι ενδεχομένως να μη γράψαμε πολλές λαμπρές σελίδες, αλλά είμαστε ακόμη νέοι, μόνο... 90 χρονών. Έχουμε πολύ χρόνο μπροστά μας να γράψουμε τις πιο λαμπρές σελίδες” σημείωσε από το βήμα ο πρόεδρος της ΠΑΕ ΠΑΟΚ, Ιβάν Σαββίδης. “Για πολύ καιρό προσπαθούσα να αναλύσω τι σημαίνει ΠΑΟΚ. Υπάρχουν ομάδες με υπέροχη υποδομή και πλούσιους φιλάθλους, ομάδες που διαχειρίζονται τα συστήματα, ομάδες που δημιουργούν τα συστήματα, με πολλούς τίτλους. Ο ΠΑΟΚ δημιουργεί την αίσθηση ότι είναι κάτι διαφορετικό. Έχει εκείνο που δεν έχει άλλη ομάδα στην Ελλάδα και την Ευρώπη κι αυτό είναι οι άνθρωποι που δημιούργησαν την ομάδα. Ένας από αυτούς ήταν ο σκηνοθέτης της ταινίας, ο οποίος ζούσε και ανέπνεε με τον ΠΑΟΚ κι ένιωσε την ανάγκη να γράψει αυτές τις σελίδες, που δεν θα σβήσουν ποτέ από την ιστορία της ομάδας” πρόσθεσε.

Το ντοκιμαντέρ 90 χρόνια ΠΑΟΚ – Νοσταλγώντας το μέλλον είναι ένα μωσαϊκό γεγονότων, εικόνων, στιγμών, προσώπων κι αναμνήσεων. Μέσα από τα πλάνα του ξετυλίγεται σε γρήγορο ρυθμό, με χιούμορ και συγκίνηση, η ιστορία του ΠΑΟΚ από το 1926, όταν ιδρύθηκε η ομάδα από πρόσφυγες της Κωνσταντινούπολης. Πάνω από 65 πρόσωπα στέκονται μπροστά στον φακό: παλιοί και νέοι ποδοσφαιριστές, παράγοντες της ομάδας, πολιτικοί, καλλιτέχνες, δημοσιογράφοι και φίλαθλοι. Ανάμεσά τους, ο υπουργός Οικονομικών Ευκλείδης Τσακαλώτος, ο οποίος όπως αφηγείται θυμάται τη μητέρα του να χρησιμοποιεί την έκφραση “μπιτζίμ ΠΑΟΚ”, δηλαδή “ο δικός μας ΠΑΟΚ” κι ο υφυπουργός Παιδείας Κώστας Ζουράρις, που ανατρέχει στο χρονικό της ανέγερσης του γηπέδου στην Τούμπα το 1959, “τούβλο τούβλο από τον κόσμο του ΠΑΟΚ” όπως λέει. Εμφανίζονται ακόμη, μεταξύ άλλων, ο συγγραφέας και τραγουδοποιός Θωμάς Κοροβίνης, ο πολιτικός Γιώργος Λιάνης ενώ στην κάμερα βετεράνοι ποδοσφαιριστές, από τον Γιώργο Κούδα, τον Χρήστο Τερζανίδη και τον Χρήστο Δημόπουλο ως τη νεότερη φουρνιά, τον Θοδωρή Ζαγοράκη και τον Πάμπλο Γκαρσία θυμήθηκαν μεγάλες στιγμές του παρελθόντος του ΠΑΟΚ.

Ήταν μια βραδιά που έκλεισε με συγκίνηση κι ενθουσιασμό, ρυθμό και μουσική, με τρομπετίστες να ανεβαίνουν στη σκηνή και σημαίες του ΠΑΟΚ να ανοίγουν στην πλατεία του Ολύμπιον.

Τιμώντας έναν γείτονα και φίλο από την Τουρκία

Για τη μοναξιά του σκηνοθέτη και τη λογοτεχνία που τον βοήθησε να δραπετεύσει από αυτήν, το ηθικό καθήκον όσων κάνουν σινεμά και την τέχνη που “είναι πάνω από γλώσσες και θρησκείες” μίλησε σε συνέντευξη Τύπου ο Ζεκί Ντεμίρκουμπουζ, από τους θεμελιωτές του νέου τουρκικού κινηματογράφου, πρωτοπόρος του ανεξάρτητου σινεμά και πολιτικός κρατούμενος για τρία χρόνια μετά το πραξικόπημα του ‘80, ο οποίος βρέθηκε στο 57ο Φεστιβάλ, με αφορμή την πλήρη ρετροσπεκτίβα που παρουσιάστηκε φέτος για πρώτη φορά σε παγκόσμιο επίπεδο, μέσα από το τμήμα του ΦΚΘ Ματιές στα Βαλκάνια.

Σπουδαίος κινηματογραφιστής, γείτονας και φίλος του Φεστιβάλ με ταινίες που έχουν απήχηση σχεδόν σε όλους ο Ζεκί Ντεμίρκουμπουζ είναι ένας άντρας που γνωρίζει, πέρα από την έβδομη τέχνη και την ηθική που οφείλει να υπηρετεί ένας δημιουργός -ειδικά όταν οι ταινίες του μιλάνε σε τόσους πολλούς όσο οι δικές του.

“Όταν κοιτάζω τον εαυτό μου και τις ταινίες μου, βλέπω έναν εντελώς αγνό και εσωστρεφή τρόπο με τον οποίο ξεκίνησα να κάνω σινεμά. Θεωρώ ότι είναι ηθικό θέμα να κάνεις τα πράγματα που θέλεις. Με αυτόν τον τρόπο ξεκίνησα να κάνω ταινίες, σχεδόν σαν να κάνω μονολόγους. Είχα την τύχη να γυρίσω 11 φιλμ και είμαι ευχαριστημένος που το πέτυχα. Όχι μόνο στην Τουρκία, αλλά και σε όλον τον κόσμο, ακόμη και στη Γαλλία ή το Ιράν, μεγάλοι σκηνοθέτες όπως ο Αμπάς Κιαροστάμι, λένε ότι το να κάνεις τέτοιες ταινίες είναι σαν να μονολογείς. Το να αποδεχτούν οι κοινωνίες όπου ζεις αυτό το έργο, είναι πολύ δύσκολο. Μετά από δύο - τρεις τέτοιες ταινίες αρχίζεις να αισθάνεσαι μοναξιά, μετά επικαλείσαι οικονομικούς λόγους και τελικά εγκαταλείπεις το σινεμά. Από τη γενιά μου και τις προηγούμενες γενιές, πολλοί σκηνοθέτες με παρόμοια αθωότητα γύρισαν την πρώτη ταινία τους και όταν βρέθηκαν αντιμέτωποι με την πραγματικότητα είτε εγκατέλειψαν τον κινηματογράφο είτε έκαναν ταινίες που δεν τους εξέφραζαν. Αυτό που λέμε ατομικότητα, προσωπικό στιλ, ενέχει τον κίνδυνο να σε κάνει να μείνεις μόνος. Με κάποιους φίλους καταφέραμε με προσωπικό αγώνα να συνεχίσουμε να κοιτάζουμε τον εσωτερικό μας κόσμο, όσο κι αν κάτι τέτοιο έχει το κόστος να κάποιοι μη σε αγαπήσουν ή να σε μισήσουν” είπε.

Σε ερώτηση σχετικά με το τοπίο του σύγχρονου τουρκικού κινηματογράφου, ο σκηνοθέτης υπογράμμισε: “Οι άνθρωποι που αγωνίζονται στο πεδίο αυτό είναι συνάδελφοί μου. Όμως στην Τουρκία όλα αυτά δεν είναι πολύ εύκολα. Η πολιτική και η κοινωνική κατάσταση προκαλούν δυσκολίες. Ο μόνος τρόπος για να τα ξεπεράσεις αυτά, είναι να κοιτάζεις στον εαυτό σου και να διασφαλίζεις μία ατομικότητα. Πολλοί σκηνοθέτες κουράζονται γρήγορα, πολιτικοποιούνται εύκολα, βλέπουν τη δική τους πραγματικότητα και κλονίζονται από την πραγματικότητα της κοινωνίας”.

Ο Ντεμίρκουμπουζ αναφέρθηκε ιδιαίτερα στον παλιό τούρκο σκηνοθέτη Ζεκί Οκτέν, δίπλα στον οποίο μαθήτευσε στο ξεκίνημα της καριέρας του. “Χάρη στον Οκτέν ασχολήθηκα με τον κινηματογράφο. Με αγαπούσε και μου έδινε συμβουλές. Ενώ όμως στα τεχνικά θέματα, όπως για παράδειγμα στη χρήση του ευρυγώνιου φακού, δεν τον άκουγα. Όμως έμαθα από αυτόν την ηθική του να γυρίζεις μία ταινία και πώς να σέβεσαι τον θεατή σαν να είναι ο εαυτός σου. Όπως είναι τρομακτικό να λες ψέματα στον εαυτό σου, το ίδιο είναι να λες ψέματα στον θεατή” πρόσθεσε.

“Η λογοτεχνία είναι αυτό που αγαπώ πιο πολύ. Όταν ήμουν παιδί άρχισα να έχω ερωτήματα στο μυαλό μου κι αυτό μου προκαλούσε μεγάλη μοναξιά. Ήμουν παιδί γεμάτο περιέργεια, ρωτούσα πολύ κι έτσι η μοίρα μου άλλαξε. Μετά κατάλαβα ότι η οικογένεια, οι δάσκαλοι και η κοινωνία μου έλεγαν ψέματα - καλοπροαίρετα βέβαια, αλλά ψέματα. Το λέω ξεκάθαρα ότι με γέλασαν. Μεγαλώνοντας κατάλαβα ότι έπρεπε ή να τους πιστέψω και να ξεχάσω τα οράματά μου ή να πολεμήσω τη μοναξιά μου και να προσεγγίσω την εσωτερική μου πραγματικότητα. Κανένας δεν με βοήθησε. Αυτό άλλαξε ενώ ήμουν έγκλειστος στη φυλακή του Μέτρις. Τότε κάποιος μου είπε ότι δημιουργούσα φασαρίες και ότι φερόμουν σαν ψυχοπαθής και μου έδωσε ένα βιβλίο. Ήταν το ‘Έγκλημα και Τιμωρία’. Όταν το διάβασα εξεπλάγην, γιατί με επηρέασε έντονα. Το αγάπησα και ζήτησα και δεύτερο. Και μάλιστα έζησα ένα μεγάλο σοκ γιατί αυτή τη μοναξιά που διάβαζα στο βιβλίο και για την οποία έγραφε ένας Ορθόδοξος Ρώσος εθνικιστής πριν από 150 χρόνια, τη ζούσα ανάμεσα στους θανατοποινίτες συντρόφους μου στη φυλακή. Την πραγματικότητα που δεν μπόρεσα να μοιραστώ με κανέναν την έζησα σε αυτά τα βιβλία. Στη συνέχεια ασχολήθηκα με τον κινηματογράφο, έγινα σκηνοθέτης κι έπαψε η μοναξιά που είχα ζήσει μέχρι τότε. Γνώρισα συγγραφείς όπως ο Μπαλζάκ κι ο Καμί. Κατάλαβα ότι, όπως λέει ο Κιαροστάμι και άλλοι δημιουργοί, η τέχνη είναι πάνω από τις γλώσσες, τις θρησκείες, πάνω απ’ όλα. Βρίσκεται γύρω από τους ανθρώπους και τους κάνει να συναντιούνται, να αναπνέουν τον ίδιο αέρα” τόνισε.

Οπαδός της αρχαίας ελληνικής γραμματείας ο Ζεκί Ντεμίρκουμπουζ μίλησε για το πνεύμα που τον τάισε. “Στη φυλακή ένα από τα θέματα που συζητούσαμε ήταν η αρχαία ελληνική φιλοσοφία. Διάβασα τότε την Ιλιάδα του Ομήρου και τη συζητούσα με τους συγκρατούμενούς μου στη φυλακή. Με ενδιαφέρει η ελληνική λογοτεχνία, πιστεύω ότι έχουμε απίστευτα πολλά κοινά με τους Έλληνες”.

Για τον Ζεκί Ντεμίρκουμπουζ οι ρόλοι που καλείται να αναλάβει ως πολίτης και ως σκηνοθέτης είναι εντελώς διακριτοί. “Ο Ντοστογιέφσκι από τον οποίο επηρεάστηκα πολύ όπως σας είπα, είναι ίσως ένας από τους μεγαλύτερους ορθόδοξους χριστιανούς εθνικιστές λογοτέχνες. Ίσως μισούσε τους Τούρκους και τους μουσουλμάνους, όταν έγραφε όμως, σκεφτόταν το ηθικό χρέος του στην ανθρωπότητα. Μπόρεσε να κρίνει και να καταλάβει τον Χριστό όπως δεν τον κατάλαβε κανείς. Από την πλευρά μου, ως πολίτης έχω διαφορετικές υποχρεώσεις από τις υποχρεώσεις που έχω ως καλλιτέχνης. Θα μπορούσα να είμαι ισλαμιστής, όμως όταν παίρνω την κάμερα στα χέρια μου πρέπει να κάνω πράγματα που είναι πέρα από αυτά. Στην Τουρκία ένα έργο τέχνης μπορούν να το βλέπουν και σαν αντικείμενο προπαγάνδας” είπε ο ίδιος.

“Όταν ένα έργο τέχνης το χρησιμοποιούμε ως εργαλείο προπαγάνδας κανείς δεν ξέρει ποιος θα το χρησιμοποιήσει καλύτερα. Είναι ένα όπλο που μπορεί να το χρησιμοποιήσει οποιοσδήποτε αμόρφωτος. Ως πολίτης είμαι καλός αντιπολιτευόμενος στις εξουσίες και δεν εννοώ αυτές που αλλάζουν με τον καιρό. Εξ αρχής είμαι αντίθετος σε κάθε εξουσία κι αυτό είναι ένα ηθικό θέμα. Ως καλλιτέχνης όμως, δεν μπορώ να δεχτώ μία τέτοια ευθύνη”.

Αυτή η νύχτα έμεινε

Τέλος μέσα σε ατμόσφαιρα ιδιαίτερης συγκίνησης, το 57ο Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης τίμησε το βράδυ της Τρίτης 8 Νοεμβρίου με έναν αντισυμβατικό τρόπο, έναν από τους πιο αντισυμβατικούς δημιουργούς του ελληνικού σινεμά: τον Νίκο Παναγιωτόπουλο που έφυγε το 2016 από τη ζωή. Σε έναν ξεχωριστό χώρο με μνήμες κινηματογραφικού παρελθόντος, το νυχτερινό κέντρο Barbarella Live, όπου κάποτε στεγαζόταν ο ιστορικός κινηματογράφος Ιφιγένεια, πραγματοποιήθηκε η ειδική προβολή της ταινίας Αυτή η νύχτα μένει, ενώ ακολούθησε συναυλία του Σταμάτη Κραουνάκη, με μουσικές από το φιλμ και όχι μόνο.

“Όταν σκεφτόμασταν τι θα μπορούσαμε να κάνουμε για το Νίκο Παναγιωτόπουλο, το Parthenώn Film Festival και η Parallaxi μας πρότειναν πώς θα μπορούσαμε να κάνουμε όχι ένα συμβατικό αφιέρωμα, αλλά κάτι διαφορετικό. Έτσι φέραμε αυτή την ταινία σε αυτόν εδώ τον χώρο. Έχω την αίσθηση ότι και του Νίκου, ως ένας άνθρωπος που ήταν μακριά από βραβεία και κοινότοπες τιμές, θα του άρεσε κάτι τέτοιο” είπε ο Ορέστης Ανδρεαδάκης. Στη συνέχεια μας θύμισε κάποιες σκέψεις του ίδιου του δημιουργού όπως αυτά καταγράφονται στο βιβλίο “Από το καλάθι των αχρήστων” (Εκδόσεις Πατάκη, 2010). “Είναι η μόνη ταινία που έχω κάνει που δεν φοβάμαι να μπω στην αίθουσα μετά την προβολή. Οι θεατές είναι σε κατάσταση ευφορίας, και πρέπει να ομολογήσω ότι όχι μόνον δεν μου είναι δυσάρεστο, αλλά αισθάνομαι και φοβερά κολακευμένος, παρ’ όλες τις γνωστές θέσεις μου για το ‘κοινό’, την ‘κοινή γνώμη’, την ‘κοινή λογική’ και την ‘κοινή ηθική’” είχε γράψει ο Νίκος Παναγιωτόπουλος για το Αυτή η νύχτα μένει.

“Είμαι βαθιά συγκινημένη για όλο αυτό που συμβαίνει εδώ, και φοβερά αμήχανη μαζί” είπε η πρωταγωνίστρια της ταινίας, Αθηνά Μαξίμου, που έδωσε το παρών σε αυτή τη γεμάτη συναίσθημα βραδιά. “Ο Νίκος μέσα σε αυτό το σύνολο πλάνων και σεκάνς μεταφέρει μια ιστορία από την οποία εγώ δεν κρατάω πλέον τόσο το μήνυμα της ταινίας, αλλά πολύ περισσότερο τις δικές μου μνήμες, από τα γυρίσματα: το πώς έκανε σαν μικρό παιδί όταν χιόνισε στην Καστοριά γιατί μπορούσε να κάνει τα γυρίσματα με το χιόνι, καθώς και τον τρόπο με τον οποίο μας υπέμενε και έμενα και το Νίκο Κουρή, που ήμασταν πολύ νέοι για να καταλάβουμε το κόστος που είχε ακόμη τότε ο κινηματογράφος. Για μένα ο Νίκος είναι ένας κινηματογραφικός πατέρας και φίλος, όπως και η γυναίκα του, η Μαριάνα Σπανουδάκη που είναι απόψε εδώ”.

Τέλος, εμφανώς συγκινημένος ήταν και ο Σταμάτης Κραουνάκης, ο οποίος μετά την προβολή του φιλμ ερμήνευσε, μεταξύ άλλων, τις μουσικές και τα τραγούδια της ταινίας, που απέσπασαν το Βραβείο Καλύτερης Μουσικής στο 41ο ΦΚΘ το 2000. “Είναι ένα βραβείο και μια μουσική εργασία που θυμάμαι πάντα με πολύ αγάπη” τόνισε ο δημοφιλής μουσικοσυνθέτης. Ο ίδιος δεν παρέλειψε να αναφερθεί και στην συνεργασία του με τον σκηνοθέτη, αλλά και στο βαθύτερο νόημα της ίδιας της ταινίας. “Πρέπει να σας πω ότι βλέποντας την ταινία αυτή μετά από τόσα χρόνια, νιώθω ότι ο Νίκος διάλεξε να φύγει γιατί δεν είχε να πει τίποτα άλλο γι’ αυτή τη χώρα. Και αν δούμε αυτή την ταινία ξανά, αισθάνομαι ότι ο Νίκος προέβλεψε την απελπισία της νέας γενιάς, από τότε, δεκαέξι χρόνια πιο πριν, αυτό που ζουν οι νέοι σήμερα τόσο δραματικά” τόνισε

Η ταινία Αυτή η νύχτα μένει είχε τιμηθεί στο 41ο ΦΚΘ με βραβείο ερμηνείας πρώτου γυναικείου ρόλου για την Αθηνά Μαξίμου και βραβείο ερμηνείας δεύτερου γυναικείου ρόλου για τη Ζωή Ναλμπάντη.

Τα βραβεία

Στην ταινία με τίτλο “Δολοφονικά αμαξίδια” του 45χρονου Ούγγρου τηλεοπτικού σταρ Ατίλα Τιλ, απονεμήθηκε απόψε ο Χρυσός Αλέξανδρος- Θόδωρος Αγγελόπουλος, του 57ου Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης. Η ταινία είναι μια κωμωδία δράσης για μια συμμορία δολοφόνων που είναι καθηλωμένοι σε αναπηρικά αμαξίδια.

Το ειδικό βραβείο Κριτικής Επιτροπής– Αργυρός Αλέξανδρος δόθηκε στην ταινία “Η πέτρα της καρδιάς” του Γκούδμουντουρ Άρναρ Γκούδμουντσον από την Ισλανδία, ενώ το ειδικό βραβείο Κριτικής Επιτροπής για Καλύτερη Σκηνοθεσία– Χάλκινος Αλέξανδρος απονεμήθηκε στην ταινία Ο σπορέας του Γιόσουκε Τακέουτσι, από την Ιαπωνία.

Βραβείο Ανδρικής Ερμηνείας δόθηκε στους Ζόλταν Φένιβεσι, Σάβολτς Τούροτσι και Άνταμ Φέκετε για τις ερμηνείες τους στην ταινία του πρώτου βραβείου “Δολοφονικά αμαξίδια” του Αττίλα Τιλ από την Ουγγαρία.

Βραβείο Γυναικείας Ερμηνείας έλαβαν εξ ημισείας οι Δήμητρα Βλαγκοπούλου, για την ερμηνεία της στην ταινία “Park” της Σοφίας Εξάρχου (μια εντυπωσιακή όπως φαίνεται συμπαραγωγή Ελλάδας και Πολωνίας) και Σουζούνο Τακενάκα για την ερμηνεία της στην ταινία “Ο σπορέας” και του Γιόσουκε Τακέουτσι από την Ιαπωνία.

Βραβείο Καλλιτεχνικής Επίτευξης δόθηκε στην ταινία “ΑΦΤΕΡΛΩΒ” του Στέργιου Πάσχου, ενώ ειδική Μνεία δόθηκε στους ηθοποιούς Βασίλη Κουκαλάνι για την ερμηνεία του στην ελληνική ταινία “Πλατεία Αμερικής” του Γιάννη Σακαρίδη και Χάρη Φραγκούλη για την ερμηνεία του στην ταινία “ΑΦΤΕΡΛΩΒ”.

Από τη μεριά της η Κριτική Επιτροπή της Διεθνούς Ομοσπονδίας των Κριτικών Κινηματογράφου (FIPRESCI) απένειμε τα εξής βραβεία:

Για το Διαγωνιστικό Τμήμα στην ταινία “ΛΑΙΔΗ ΜΑΚΜΠΕΘ” του Ουίλιαμ Όλντροϊντ, απο τη Μ.Βρεττανία.

Για Ελληνική Ταινία του Φεστιβάλ Ελληνικού Κινηματογράφου 2016 (πρεμιέρα) στην ταινία: “Πλατεία Αμερικής” του Γιάννη Σακαρίδη (Ελλάδα- Μεγάλη Βρετανία- Γερμανία, 2016).

Η Πανελλήνια Ένωση Κριτικών Κινηματογράφου απένειμε το βραβείο της στην ταινία “90 χρόνια ΠΑΟΚ- Νοσταλγώντας το μέλλον”του πρόσφατα χαμένου Νίκου Τριανταφυλλίδη ενώ το βραβείο “Ανθρώπινες αξίες” του τηλεοπτικού σταθμού της Βουλής των Ελλήνων (Βουλή-Τηλεόραση), δόθηκε στην ταινία του Διεθνούς Διαγωνιστικού τμήματος “Το αίμα των Σάμι” της Αμάντα Κέρνελ (Σουηδία– Δανία- Νορβηγία, 2016).

H ΕΡΤ απονέμει -για πρώτη φορά φέτος- βραβείο αξίας 3.000 ευρώ σε μια ταινία του Φεστιβάλ Ελληνικού Κινηματογράφου 2016 (ενότητα “Επίσημη Πρώτη”) στην ταινία “Park”της Σοφίας Εξάρχου ενώ τα Βραβεία Νεότητας, η εκπαιδευτική πρωτοβουλία του τμήματος Κινηματογράφου της Σχολής Καλών Τεχνών έδωσε το βραβείο καλύτερης ταινίας στο “Έτερος εγώ” του Σωτήρη Τσαφούλια και χάρισε ειδικό Βραβείο Επιτροπής στην ταινία “Πλατεία Αμερικής” του Γιάννη Σακαρίδη.

Από την πλευρά του οι θεατές διαφοροποιήθηκαν όπως αποδεικνύεται από τα βραβεία Κοινού FISCHER που έχουν ως εξής:

Το βραβείο του Διεθνούς Διαγωνιστικού του 57ου Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης, απονεμήθηκε στην ταινία “Στην ηλικία μου ακόμα κρύβομαι για να καπνίσω” της Ριάνα (Γαλλία– Ελλάδα– Αλγερία) η οποία γυρίστηκε στο μεγαλύτερο μέρος της στη Θεσσαλονίκη.

Για το βραβείο Κοινού FISCHER Ελληνικής Ταινίας– Μιχάλης Κακογιάννης για ταινία του Φεστιβάλ Ελληνικού Κινηματογράφου 2016 (πρεμιέρα) του 57ου Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης, επιλέχθηκε από το κοινό η ταινία “Έτερος εγώ” του Σωτήρη Τσαφούλια.

Το βραβείο Κοινού FISCHER για ταινία του τμήματος Ματιές στα Βαλκάνια του 57ου Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης, δόθηκε στην ταινία “Ραούφ” των Μπαρίς Καγιά και Σονέρ Τζανέρ από την Τουρκία, ενώ το βραβείο Κοινού FISCHER για ταινία του τμήματος Ανοιχτοί Ορίζοντες του 57ου Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης δόθηκε στην ταινία “Ο επιφανής πολίτης” του Γκαστόν Ντουπράτ (Αργεντινή- Ισπανία, 2016).