26 χρόνια μετά το Τείχος του Βερολίνου είναι τέχνη για τον Τιερί Νουάρ

Λουκάς Καρνής

Δευτέρα, 09 Νοεμβρίου 2015 12:55

26 χρόνια μετά το Τείχος του Βερολίνου είναι τέχνη για τον Τιερί Νουάρ — Thierry Noir/ Facebook

Ήταν 9 Νοεμβίου 1989 όταν το Τείχος της Ντροπής έπεφτε για να ενώσει ένα έθνος.

Το τείχος του Βερολίνου ήταν και εξακολουθεί να είναι ένα από τα πιο ισχυρά σύμβολα του 20ου αιώνα όχι μόνο γιατί κάποτε χώριζε το Ανατολικό και Δυτικό μπλοκ. Ειδικά για τον πρωτοπόρο του παγκόσμιου κινήματος της street art Τιερί Νουάρ είναι κάτι πολύ παραπάνω από σύμβολο. Ήταν και παραμένει το καβαλέτο της χρωματιστής διαμαρτυρίας του.

Εμπνευσμένος από καλλιτέχνες κλασικούς όπως ο Πάμπλο Πικάσο και ο Μιρό αλλά και σύγχρονους του, εικαστικούς εραστές του graffiti art, o γεννημένος στη Λυών Νουάρ φέρεται να είναι ο πρώτος που άρχισε να ζωγραφίζει το Τείχος του Βερολίνου, όταν μετακόμισε στο Βερολίνο το 1982. Για εκείνον το τείχος που βρισκόταν μπροστά από την κατάληψη όπου έζησε για 20 χρόνια ήταν ένα πλαίσιο για να εκθέσει την πολύχρωμη διαμαρτυρία του. Με το Βερολίνο να δημιουργεί αλλά και να καλλιεργεί κάθε μορφή underground καλλιτεχνίας, ο Noυάρ βρέθηκε στη σωστή πόλη τη σωστή στιγμή και έγινε μέρος ενός από τα μεγαλύτερα τοιχογραφήματα σήμερα.

“Όταν ήμουν νέος στη Γαλλία δεν γνώριζα τίποτε για το Τείχος, τον θύλακα του Δυτικού Βερολίνου, την πολιτική κατάσταση. Όταν πήγα στο Βερολίνο, λοιπόν, το 1982 δεν ήξερα τίποτε για την πόλη. Όταν άρχισα να ζωγραφίζω, πολύς κόσμος με προσέγγισε ρωτώντας με πράγματα πολιτικής χροιάς, και έτσι έμαθα τι πραγματικά σήμαινε το να ζωγραφίζεις το Τείχος. Άρχισα να καταλαβαίνω ότι ήταν ένα θανατηφόρο σύνορο. Δεν είχα ιδέα όταν ξεκινούσα” είχε πει στην Ελευθεροτυπία. Ένας σημαντικός Γερμανός, ο σκηνοθέτης Βιμ Βέντερς έγινε αφορμή για να αντιληφθεί τι έκανε. “Η ταινία του Βιμ Βέντερς, "Φτερά του έρωτα", που αναφερόταν στο Τείχος χρησιμοποιώντας τη ζωγραφική μου, με έκανε να το αντιληφθώ. Ήταν μια παγκόσμια επιτυχία, σύγχρονη της περεστρόικα. Και με βοήθησε, γιατί στην αρχή ο κόσμος ήταν αρκετά επιθετικός μαζί μου. Με κατηγορούσαν ότι είχα πληρωθεί για να ζωγραφίσω το Τείχος, έπρεπε συνεχώς να εξηγώ ότι ήμουν ένας γείτονας. Πολλές φορές μού έπαιρνε πιο πολύ χρόνο να απαντώ στις ερωτήσεις και να αντιμετωπίζω τους στρατιώτες-φύλακες παρά να ζωγραφίζω. Τους εξηγούσα ότι ήταν μια διαμαρτυρία”.

Ο Τιερί Νουάρ ακόμη δεν έχει κερδίσει την αναγνωρισιμότητα που του αξίζει, ωστόσο τα έργα του είναι εμβληματικά και στον αντίποδα της ζοφερότητας ενός συμβόλου που έπρεπε να γκρεμιστεί. Ακόμη και η αναγραφή του ονόματός σου στο Τείχος ήταν μια πολιτική πράξη σχολίαζε ο Νουάρ που άθελα του έγινε ένα πολιτικός ζωγράφος. “Το Τείχος πρέπει να παραμείνει για τις νεότερες γενιές ώστε να γνωρίζουν πόσο ζοφερό υπήρξε, για να μην κάνουν τα ίδια λάθη με τους γονιούς τους. Διότι εάν ξεχάσουμε το παρελθόν μας, αυτό θα επαναληφθεί με τον χειρότερο τρόπο” έλεγε προφητικά.

Σήμερα κομμάτια του Τείχους με την τέχνη του βρίσκονται σε μέρη του κόσμου υπενθυμίζοντας την ιστορία, είναι τα μεγάλα, ογκώδη σύμβολα της ελευθερίας που πρέπει να προστατεύσουμε. Η αντίσταση του Νουάρ στη σκοτεινιά του Τείχους θυμίζει τον άλλο εμβληματικό καλλιτέχνη δρόμου, τον Banksy, που και εκείνος με τη σειρά του έκανε κάτι ανάλογο στο τείχος της Παλαιστίνης. Όμως το έργο του δεν έμεινε όρθιο για πολύ εν αντιθέσει με το έργο του Νουάρ που είναι μια έγχρωμη αντίσταση στα τείχη της ντροπής που μας περιβάλλουν.

Ο Τιερί Νουάρ δεν ήθελε να ομορφύνει το εμπόδιο μπροστά του, ήθελε να ξορκίσει το φόβο από επάνω του με χρώμα και σύμβολα και να το γκρεμίσει πριν από τους άλλους, για τους άλλους. 26 χρόνια μετά το Τείχος του Βερολίνου λέει περισσότερες από μία ιστορίες και εμείς επιλέγουμε να μας υπενθυμίζουμε την πιο χρωματιστή όλων.