O αιρετικός καλλιτέχνης των δρόμων Banksy «βανδαλίζει» τη Μελβούρνη

To κοκτέιλ εκρηκτικό και απλό: παίρνετε μία συλλογή έργων τέχνης του πιο διάσημου παράνομου καλλιτέχνη στον κόσμο, προσθέτετε μία πόλη που είναι παθιασμένη με την τέχνη του δρόμου και μία στάλα αντιπαράθεσης: το αποτέλεσμα είναι μία έκθεση στη Μελβούρνη με τίτλο "Η τέχνη του Banksy".

Ανακηρύχθηκε το 2010 ως μία από τις 100 πιο ισχυρές προσωπικότητες στον κόσμο, η καριέρα του Banksy ξεκίνησε στο Μπρίστολ στη δεκαετία του 1990, όπου με ενθουσιασμό συμμετείχε στη γκράφιτι σκηνή της πόλης.

Στις αρχές της δεκαετίας του 2000, υιοθέτησε την τεχνική του στένσιλ και έγινε μέρος του κινήματος τέχνης που σήμερα ονομάζεται τέχνη του δρόμου. Ενώ το γκράφιτι συνεπάγεται μία στυλιζαρισμένη καλλιγραφία που κεντράρει στην επαναλαμβανόμενη γραφή του επιλεγμένου ονόματος ατόμου, ή "tag", η τέχνη του δρόμου άφησε περιθώρια για μεγαλύτερη ποικιλία στο περιεχόμενο και στην τεχνική: με paste ups, στένσιλ και πολυεπίπεδες εικόνες.

"Ο Banksy θεωρείται ένας από τους καλλιτέχνες με τη μεγαλύτερη επιρροή στον κόσμο. Τα έργα του παρουσιάζονται σε έκθεση με γκράφιτι στη Μελβούρνη", αναφέρεται σε εκτενές άρθρο της καθηγήτριας εγκληματολογίας του Πανεπιστημίου της Μελβούρνης στο CNN.

Οργάνωσε εκδηλώσεις στο Λονδίνο, όπως το Santa's Ghetto, όπου ένα άδειο κατάστημα χρησιμοποιήθηκε για την έκθεση έργων σε καμβά ή χαρτί από καλλιτέχνες - με παράκαμψη του συστήματος των γκαλερί - και το εργαστήριο εκτύπωσης Εικόνες στους Τοίχους (Pictures on Walls) που παρείχε υψηλής ποιότητας περιορισμένης έκδοσης εκτυπώσεις από δημοφιλείς σύγχρονους καλλιτέχνες του δρόμου για online αγορά σε προσιτές τιμές.

Τα τυπωμένα έργα έγιναν τόσο δημοφιλή που οι θαυμαστές περνούσαν ώρες στο ίντερνετ προσπαθώντας να τα αγοράσουν. Άλλοι ήθελαν ένα έργο του Banksy άλλοι πάλι το ήθελαν για μεταπώληση. Η τιμή τους πενταπλασιαζόταν σε μία μέρα. Μετά την οικονομική κρίση του 2009, οι τιμές των έργων πολλών καλλιτεχνών του δρόμου υποχώρησαν, αλλά όχι και των έργων του Banksy.

Μία έκθεση χωρίς άδεια

Στην έκθεση "Η Τέχνη του Banksy" παρουσιάζονται έργα ιδιωτών συλλεκτών, συμπεριλαμβανομένου του πρώην επιχειρηματικού διευθυντή του καλλιτέχνη, Στιβ Λαζαρίδης, ιδιοκτήτη της γκαλερί Λαζαρίδης στο Λονδίνο - διάσημος για τη μακρόχρονη συνεργασία με τον Μπάνκσι και την πολύ δημόσια αποξένωσή τους. Ο Στιβ Λαζαρίδης είναι ο επιμελητής της έκθεσης, όμως πολλά έχουν γραφτεί στον Τύπο ή μεταδοθεί από τα ΜΜΕ για υποτιθέμενη δυσαρέσκεια του Banksy για την έκθεση.

"Δεν υπάρχει άδεια για την έκθεση" είπε ο Λαζαρίδης σε ένα δημοσιογράφο.

"Αλλά αυτό δεν είναι ασυνήθιστο, όπως έχω γράψει και στο βιβλίο μου "Ο κόσμος της Τέχνης του Δρόμου" συμπλήρωσε. Τα έργα που ανήκουν σε ιδιώτες συλλέκτες συχνά εμφανίζονται σε γκαλερί χωρίς τη συναίνεση που απαιτείται από έναν καλλιτέχνη.

Η Gallery Andipa στο Λονδίνο ήταν η πρώτη το 2007 που παρουσίασε έργα του Banksy που ανήκουν σε προσωπικές συλλογές και στο σόου τέχνης του δρόμου "Outpost" που πραγματοποιήθηκε στο Σίδνεϊ το 2011 υπήρχαν έργα από τη συλλογή έργων του George Shaw που έχει βάση τη Νέα Ζηλανδία.

Η έκθεση στη Μελβούρνη στεγάζεται σε μία σκηνή σε ένα εγκαταλελειμμένο χώρο στάθμευσης αυτοκινήτων, δίπλα στις γραμμές του τρένου πίσω από την πλατεία Ομοσπονδίας. Καλλιτέχνες της πόλης, όπως οι Be Free, Heesco, George Rose & Bailer έχουν δημιουργήσει έργα σε πάνελ τοποθετημένα κατά μήκος της εισόδου στη σκηνή.

Τα έργα δεν εμφανίζονται όπως σε ένα συμβατικό σκηνικό γκαλερί. Το εσωτερικό λέγεται ότι είναι "εμπνευσμένο από τους δρόμους του Λονδίνου" με προσόψεις καταστημάτων, δρόμους της πόλης και χαμηλό φωτισμό των χώρων. Η πλειοψηφία των έργων είναι εκτυπώσεις, υπάρχουν έργα σε καμβά, μουσαμά ή ξύλο και κάποια γλυπτά, όπως "Ο αλεξίσφαιρος Δαβίδ" από το 2006.

Σε εκείνους που έχουν δει τα έργα του Banksy μόνο online ή σε βιβλία και ταινίες, η έκθεση δίνει την ευκαιρία να έρθουν σε επαφή με την τέχνη του από κοντά και είναι βέβαια ενδιαφέρον να αναλύουν τις δημιουργίες για τις τεχνικές τους που είναι και σήμα κατατεθέν του (περιορισμένη γκάμα χρωμάτων, σατιρικό κείμενο, χιούμορ και ελαφρά πολιτικά θέματα).

Επίσης τα συγκεκριμένα έργα αποτελούν μία ματιά σε μία περίοδο - κλειδί για την καλλιτεχνική ανάπτυξη του Banksy, τις αρχές της δεκαετίας του 2000.

Το πρόβλημα της Μελβούρνης με την τέχνη του δρόμου

Η έκθεση έργων του Banksy στη Μελβούρνη είναι επίσης γεμάτη αντιφάσεις.Είναι πολυαγαπημένος της κοινότητας της τέχνης του δρόμου της Αυστραλίας, πολλοί θυμούνται με τρυφερότητα την επίσκεψή του στην πόλη. Όμως τα έργα του στην πόλη θεωρούνται ότι είναι σε κίνδυνο - σταδιακά με την πάροδο του χρόνου ξεθωριάζουν. Επίσης ελλοχεύει ο κίνδυνος των συνεργείων καθαρισμού του δήμου και των εργατών σε κατασκευαστικά έργα.

Το 2010 ένας εργάτης έβαψε τον αρουραίο - έργο του Banksy - στην οδό Hosier Lane χωρίς να αντιληφθεί ότι ήταν δημιουργία του πιο διάσημου καλλιτέχνη του δρόμου. Η κατακραυγή ανάγκασε τον αναπληρωτή δήμαρχο να απολογηθεί στην πόλη για την απώλεια μίας εικόνας πολιτισμού - κάτι που προκάλεσε την οργή των μελών της street art κοινότητας, που αντιμετωπίζει αυστηρές ποινές αν συλληφθεί να ζωγραφίζει τοίχους χωρίς άδεια.

Η παράνομη τέχνη υπόκειται ακόμη σε δίωξη και τιμωρία στη Μελβούρνη: Η Βικτώρια έχει ορισμένες από τις αυστηρότερες ποινές στην Αυστραλία για τα γκράφιτι και ενώ ο δήμαρχος Μελβούρνης, ο οποίος παραβρέθηκε στο πάρτι για τα εγκαίνια της έκθεσης, έχει πει δημόσια ότι υποστηρίζει την τέχνη του δρόμου, είναι σαφές ότι η υποστήριξή του αφορά τοιχογραφίες που γίνονται με άδεια σε καθορισμένους χώρους.

Έργα του δρόμου του Banksy - τα οποία είναι παράνομα - θα πρέπει να χαρακτηριστούν ως βανδαλισμοί αν δημιουργηθούν στη Μελβούρνη. αρχές του έχουν μια δύσκολη σχέση με τη μορφή τέχνης. Η πόλη θεωρείται πρωτεύουσα της τέχνης του δρόμου, αλλά οι αρχές έχουν μία άβολη σχέση με τη μορφή αυτή τέχνης.

Ο εμπορικός χαρακτήρας της έκθεσης, στην οποία πωλούνται προϊόντα και η είσοδος είναι με εισιτήριο επικρίθηκε ευρέως.

Πίσω στο 2003, όταν ο Banksy επισκεπτόταν τη Μελβούρνη, η τέχνη του δρόμου θεωρήθηκε ένας τρόπος παράκαμψης του συστήματος των γκαλερί και δημιουργία έργων τέχνης για το κοινό, δωρεάν ή με χαμηλό κόστος.

Τόσα πολλά άλλαξαν: η street art είναι πολύ εμπορική

Δεν είναι το ότι ο καλλιτέχνης πουλά τα έργα του σε ολοένα και υψηλότερες τιμές: να κερδίζεις τα προς το ζην από την τέχνη είναι κατανοητή φιλοδοξία. Αλλά στις μέρες μας η τέχνη του δρόμου έχει μετατραπεί σε μία σειρά δευτερεύοντα προϊόντα: ημερολόγια, κάρτες δώρων, t-shirts.

Με δεδομένο ότι η έκθεση αποτελεί μία ευκαιρία για το αυστραλιανό κοινό να δει τόσα πολλά έργα του Banksy σε ένα μέρος, εκείνο που πραγματικά προκαλεί έκπληξη είναι είναι ο τρόπος με τον οποίο τα εμπορικά της συμφέροντα υπερέχουν των έργων που εκτίθενται.

Η τιμή εισόδου είναι 30 δολάρια και στο τέλος, οι επισκέπτες βρίσκονται αντιμέτωποι με μια σειρά από δευτερεύοντα προϊόντα προς πώληση: καπελάκια του μπέιζμπολ, κούπες, υφασμάτινες τσάντες και μαγνήτες για το ψυγείο.

Είναι η έξοδος μέσα από ένα κατάστημα με είδη δώρων ένα ειρωνικό και συνειδητό νεύμα στην ταινία του καλλιτέχνη του 2010 για την εμπορευματοποίηση της τέχνης του δρόμου; Είναι δυνατόν να έχεις μία ειρωνική κούπα του Banksy; Στην πόλη, στην οποία οι καλλιτέχνες τέχνης μπορεί να τιμωρούνται για την κατοχή σπρέι, "Η Τέχνη του Banksy" πηγαίνει την εμπορευματοποίηση του Banksy ένα μακρινό βήμα αναφέρει το ΑΜΠΕ.