Ο αντάρτης στη ζωή της Τζέιν Φόντα, Τομ Χέιντεν, δεν μένει πια εδώ

Ο διάσημος αντιπολεμικός ακτιβιστής της δεκαετίας του 1960 Τομ Χέιντεν, το όνομα του οποίου έχει συνδεθεί για πάντα με την περιβόητη δίκη των Επτά του Σικάγο, με τις διαμαρτυρίες κατά του πολέμου του Βιετνάμ και με την πρώην σύζυγό του και ηθοποιό Τζέιν Φόντα, πέθανε χθες Κυριακή σε ηλικία 76 ετών.

Ο θάνατός επήλθε έπειτα από μακρά ασθένεια, δήλωσε η σύζυγός του Μπάρμπαρα Ουίλιαμς, σημειώνοντας ότι ο Χέιντεν είχε υποστεί εγκεφαλικό το 2015.

Ο Χέιντεν, που είχε κάποτε καταγγελθεί από τους επικριτές του ως προδότης, είχε εκλεγεί αργότερα στη Βουλή και τη Γερουσία της Καλιφόρνιας, όπου θήτευσε επί σχεδόν δύο δεκαετίες ως μια προοδευτική φωνή σε θέματα όπως το περιβάλλον και η παιδεία. Ήταν ο μόνος από τους ριζοσπάστες κατηγορουμένους της δίκης των Επτά του Σικάγο που διακρίθηκε τόσο στην κεντρική πολιτική σκηνή.

Παρέμεινε μια επίμονη φωνή κατά του πολέμου ενώ υπήρξε και ένας πολυγραφότατος συγγραφέας. Εκφωνούσε επίσης ομιλίες, στις οποίες υποστήριζε τη μεταρρύθμιση των πολιτικών θεσμών των ΗΠΑ.

Ο δήμαρχος του Λος Άντζελες Έρικ Γκαρσέτι έπλεξε το εγκώμιο του Χέιντεν. “Έφυγε ένας πολιτικός γίγαντας και αγαπημένος φίλος. Ο Τομ Χέιντεν αγωνίσθηκε σκληρότερα από οποιονδήποτε άλλον γνωρίζω γι' αυτά που πίστευε. Τομ, αναπαύσου εν ειρήνη” έγραψε χθες το βράδυ ο Γκαρσέτι στον λογαριασμό του στο Twitter.

Ο Τομ Χέιντεν έγραψε ή επιμελήθηκε 19 βιβλία, ανάμεσα στα οποία το Reunion, τα απομνημονεύματά του από τον δρόμο της διαμαρτυρίας που ακολούθησε και μια αφήγηση των πολιτικών συγκρούσεων της δεκαετίας του 1960.

“Σπάνια, αν όχι ποτέ στην αμερικανική ιστορία μια γενιά άρχισε με υψηλότερα ιδεώδη και βίωσε μεγαλύτερο ψυχικό τραύμα απ' ό,τι αυτοί που έζησαν πλήρως το σύντομο χρονικό διάστημα από το 1960 έως το 1968” έγραψε.

Ο Χέιντεν ήταν εκεί από την αρχή

Το 1960 ήταν φοιτητής στο Πανεπιστήμιο του Μίσιγκαν και συμμετείχε στο σχηματισμό των Φοιτητών για μια Δημοκρατική Κοινωνία (SDS), που είχε τότε στόχο την κατάργηση του φυλετικού διαχωρισμού στον αμερικανικό Νότο. Το 1962 άρχισε να συντάσσει τη Δήλωση του Πορτ Χιούρον με τις θέσεις του αναπτυσσόμενου τότε φοιτητικού κινήματος. Οι SDS και ο Χέιντεν είχαν πλέον σκοπό να αλλάξουν τον κόσμο.

Το 1965 ο Χέιντεν επισκέφθηκε για πρώτη φορά το Βόρειο Βιετνάμ με μια αντιπροσωπεία που δεν είχε πάρει την άδεια των αμερικανικών αρχών γι' αυτό το ταξίδι. Το 1967 επέστρεψε στο Ανόι με μια άλλη ομάδα και οι Βορειοβιετναμέζοι ηγέτες του ζήτησαν να πάρει μαζί του πίσω στις ΗΠΑ τρεις αιχμαλώτους πολέμου.

Το 1968 βοήθησε να οργανωθούν οι αντιπολεμικές διαδηλώσεις στη διάρκεια του Εθνικού Συνεδρίου του Δημοκρατικού Κόμματος στο Σικάγο, οι οποίες πήραν βίαιη τροπή και κατέληξαν στην περιβόητη δίκη των Επτά του Σικάγο. Ο Χέιντεν και τρεις άλλοι κρίθηκαν ένοχοι της κατηγορίας ότι πέρασαν σε άλλη Πολιτεία για να υποκινήσουν εξέγερση. Αργότερα οι καταδίκες τους ανατράπηκαν.

Το 1971 ο Χέιντεν συνάντησε την Τζέιν Φόντα, η οποία είχε αρχίσει τότε να συμμετέχει στο αντιπολεμικό κίνημα. Έγιναν ζευγάρι αφού την άκουσε να κάνει μια αντιπολεμική ομιλία. Η Φόντα είχε πάρει διαζύγιο από τον σκηνοθέτη Ροζέ Βαντίμ και είχε μια κόρη, την Βανέσα Βαντίμ. Ο Χέιντεν και η Φόντα έμειναν παντρεμένοι 17 χρόνια και απέκτησαν έναν γιο, τον Τρόι.

Με την οικονομική υποστήριξη της Φόντα, ο Χέιντεν μπήκε στα τέλη της δεκαετίας του 1970 στην πολιτική αρένα της Καλιφόρνιας. Ίδρυσε την Εκστρατεία για Οικονομική Δημοκρατία και το 1982 εξελέγη στη Βουλή της Καλιφόρνιας. Το 1992 εξελέγη στη Γερουσία της Πολιτείας αυτής με ένα πρόγραμμα υπέρ της προστασίας του περιβάλλοντος και την προώθηση της παιδείας.

Αργότερα παντρεύτηκε την ηθοποιό Μπάρμπαρα Ουίλιαμς και απέκτησαν έναν γιο, τον Λίαμ αναφέρει σε δημοσίευμα του το ΑΠΕ-ΜΠΕ.

Όταν η Μπαρμπαρέλα έγινε αντάρτισσα των πόλεων για εκείνον

“Εμφανίστηκε μέσ' απ' το σκοτάδι, μια αλλόκοτη μορφή με μακριά κοτσίδα, μ' ένα μαντίλι με χάντρες στο κεφάλι, φαρδύ στρατιωτικό παντελόνι και σανδάλια από καουτσούκ, σαν αυτά που είχα ακούσει ότι έφτιαχναν οι Βιετναμέζοι από τα λάστιχα των εγκαταλειμμένων αμερικανικών αυτοκινήτων. ‘Γεια, είμαι ο Τομ Χέιντεν... με θυμάσαι;’” γράφει η Τζέιν Φόντα για τον τρόπο που ο Χέιντεν μπήκε στη ζωή της, στην αυτοβιογραφία της “Η ζωή μου” .

Η έλξη τους αμοιβαία, η Φόντα μένει έγκυος, είναι ένα ντουέτο με πάθος και όραμα. “Μια γυναίκα μπορεί να είναι δυνατή επαγγελματικά, κοινωνικά και οικονομικά, όμως αυτά που συμβαίνουν πίσω από τις κλειστές πόρτες της πιο προσωπικής της σχέσης και μέσα στην καρδιά της διηγούνται την πραγματική ιστορία. Όπως και ο Βαντίμ, ο Τομ ήταν ένα μέτρο αυτοπροσδιορισμού για μένα: εάν ο Τομ με το λαμπρό μυαλό και τον υπέροχο λόγο ήταν μαζί μου, τότε δεν μπορεί να ήμουν τόσο χάλια όσο νόμιζα”.

Ο επίλογος στη σχέση τους ήρθε το 1990, ύστερα από 17 χρόνια γάμου. “Ο Τομ εξέφραζε τον θυμό του για το ότι μια ηθοποιός του κινηματογράφου τραβούσε πάνω της όλη την προσοχή, ενώ οι "αληθινοί" άνθρωποι δεν εισέπρατταν ποτέ τη δημόσια αναγνώριση. Τελικά ο Τομ με έκανε να αισθανθώ ότι δεν άξιζα φράγκο, πως εγώ και το επάγγελμά μου ήμασταν επιφανειακοί και δεν παίζαμε σοβαρό ρόλο σε αυτό που ήταν πραγματικά σημαντικό. Ο Τομ αντί να θέσει σε προσωπικό επίπεδο τα ζητήματα που τον απασχολούσαν και να πει:

"Δυσκολεύομαι να αντιμετωπίσω αυτό που συμβαίνει με την αναγέννηση της καριέρας σου" ή "Δεν είμαι ευτυχισμένος με τον γάμο μας", διατύπωνε τα πάντα με πολιτικούς όρους: "Είναι πολιτικά ορθή ή όχι αυτή η συμπεριφορά;". Πρόσφατα έπεσα πάνω σε μια συνέντευξη που δώσαμε μαζί το 1973, τη χρονιά του γάμου μας, η οποία απεικονίζει αυτή τη συνήθεια. Ο δημοσιογράφος Λιρόι Ααρονς ρωτούσε τι ήταν αυτό που μας ένωσε κι ορίστε η απάντηση του Τομ: "Το γεγονός πως η Τζέιν είχε αλλάξει πολύ και οι στρατηγικοί ορίζοντές μας ταυτίζονταν". Είχαν περάσει, φαίνεται, οι εποχές που ένας άντρας θα 'λεγε: "Επειδή την ερωτεύτηκα" ή "επειδή την αγαπάω και είναι αφοσιωμένη στα ίδια πράγματα που πιστεύω κι εγώ".

Στο βιβλίο η Φόντα μίλησε για τη σχέση τους που τσακίστηκε από το αλκοόλ που εκείνος λάτρευε και τη νευρική ανορεξία που εκείνη είχε επιβάλλει στον εαυτό της. “Ο Τομ έφερνε στο σπίτι μας καταπληκτικούς διανοούμενους όπως ο Ντέμσοντ Τούτου, ο Αλβιν Τόφλερ και ο Χάουαρντ Ζιν. Οργάνωνε μαγικές οικογενειακές διακοπές που μας πήγαιναν σε μακρινές χώρες, όπως το Ισραήλ και η Νότια Αφρική, όπου συναντούσαμε τις πιο ενδιαφέρουσες προσωπικότητες κάθε τόπου. Μου άνοιξε ολόκληρους νέους ορίζοντες ιδεών, και για αυτό τού είμαι απέραντα ευγνώμων”.

Tην ευγνωμοσύνη της τη μοιράζονται σήμερα πολλοί.