Πηνελόπη Κουρτζή: «Γράψε σαν να μην σε διαβάζει κανείς και ξαναγράψε σαν να σε διαβάζουν όλοι»

Με τη γραφή της να αποπνέει την αίσθηση μιας εποχής γεμάτης ελευθερία και αγνότητα, η Κουρτζή μας μεταφέρει στην παραλία των Ματάλων, εκεί όπου η ανεμελιά και η επανάσταση συναντήθηκαν, και αναδεικνύει ένα κομμάτι του νησιού που στιγμάτισε τη μουσική και την ψυχή των «παιδιών των λουλουδιών».

Στη συνέντευξη που παραχώρησε στο CNN Greece, η συγγραφέας μίλησε για την ανατροπή των συναισθημάτων και την ένταση των σχέσεων που διαπλέκονται μέσα στις σελίδες του βιβλίου της, το οποίο είναι γεμάτο από συναισθηματική ένταση και ανατροπές.

Εξερευνώντας την Κρήτη της δεκαετίας εκείνης, η Κουρτζή αφηγείται μια ιστορία που συνδυάζει τον έρωτα, τη μουσική και την κοινωνία της εποχής, ενώ παράλληλα φωτίζει την ιδιαίτερη σύνδεση του τόπου με την ελευθερία και την τέχνη.

Το «Κορίτσι της Παραλίας» είναι ένα μυθιστόρημα που μας ταξιδεύει και μας υπενθυμίζει την μαγεία και τις αντιφάσεις ενός σημαντικού παρελθόντος.

Ακολουθεί ολόκληρη η συνέντευξη:

Πόσο καιρό σας πήρε να γράψετε το «Κορίτσι της παραλίας»;

Πηνελόπη Κουρτζή: Η έρευνα για «Το Κορίτσι της Παραλίας» διήρκεσε πολλά χρόνια, καθώς συγκέντρωνα σταδιακά πληροφορίες, ιστορικά στοιχεία και προσωπικές μαρτυρίες που θα έδιναν ζωή στην ιστορία. Η ίδια η συγγραφή και η καταγραφή της ιστορίας ολοκληρώθηκαν μέσα σε δύο χρόνια, σχεδόν παράλληλα με το πρώτο βιβλίο του σύμπαντος της Παραλίας «Το κορίτσι με το Σαλιγκάρι».

Είναι η γραφή κάτι που σας λυτρώνει από την καθημερινότητα;

Πηνελόπη Κουρτζή: Κυρίως νιώθω πως γράφω όχι για να ξεφύγω από την καθημερινότητα, αλλά για να τη δω από άλλες γωνίες, να την αναπλάσω, να της δώσω νέες διαστάσεις, να την καταλάβω και να την εξελίξω. Επίσης για να την ταιριάξω με εκείνη των συνανθρώπων μου και να έχουμε ένα κοινό κώδικα επικοινωνίας και ανάλυσης των προβληματισμών μας και των βιωμάτων μας. Οι εμπειρίες, οι σκέψεις, τα συναισθήματα, τα ζητούμενα που προκύπτουν κάθε μέρα στην πραγματικότητα μου, γίνονται ιστορίες και όταν αυτό συμβεί μου είναι πρακτικά αδύνατο να μην τις μεταφέρω στο χαρτί. Στο σχολείο είχα διδαχθεί μία φράση του Gustave Flaubert που μου είχε εντυπωθεί σε σχέση με αυτό και την οποία ακολουθώ όχι μόνο ως συγγραφέας αλλά και σε κάθε πτυχή της ζωής μου.

«Μην διατάζεις την τέχνη σου να σε λυτρώσει από τη ζωή, αλλά δώσε στη ζωή σου την
τέχνη που της αξίζει».

Μπορεί ένας συγγραφέας να δει καθαρά την πραγματικότητα της σημερινής
κοινωνίας ή μήπως είναι όλα μία «φαντασία»;

Πηνελόπη Κουρτζή: Αυτή είναι μία πολύ ωραία ερώτηση και εύστοχη για ένα δημιουργό! Θα έλεγα πως με ένα τρόπο συμβαίνουν και τα δύο. Ο συγγραφέας δεν είναι ούτε απλός καθρέφτης της πραγματικότητας ,ούτε όμως και απόλυτα ονειροπόλος. Είναι κάτι ανάμεσα. Προσομοιάζει με ένα αλχημιστή που παίρνει τα θραύσματα της κοινωνίας, τις αδιόρατες αποχρώσεις της ζωής και τις αναπλάθει σε κάτι που άλλοτε μοιάζει πιο αληθινό από την ίδια την πραγματικότητα, άλλοτε γίνεται ένας καθρέφτης παραμορφωτικός που αποκαλύπτει όσα οι άλλοι αγνοούν. Πιο συγκεκριμένα θα έλεγα, πως η κοινωνία είναι το υλικό του, αλλά η φαντασία είναι η ματιά του. Και μέσα από αυτό το φίλτρο προσπαθεί να κάνει την αλήθεια που ψάχνουμε όλοι πιο διαυγή.

Τι νέο ετοιμάζετε τώρα;

Πηνελόπη Κουρτζή: Είμαι αφοσιωμένη προς το παρόν στο ταξίδι που ξεκίνησε «Το Κορίτσι της Παραλίας» και θέλω πολύ να το γνωρίσει και να το αγαπήσει το κοινό όπως συνέβη και με «Το Κορίτσι με το Σαλιγκάρι» και την τηλεοπτική «Παραλία». Πάντα όμως, εργάζομαι πάνω σε κάτι, έτσι αυτή τη στιγμή είμαι στο στάδιο της ολοκλήρωσης της έρευνας για ένα μεγάλο απάτητο πολιτιστικό «κεφάλαιο» στο οποίο θα εντρυφήσω σε ένα από το επόμενα βιβλία μου και έχω ήδη ολοκληρώσει την αμέσως επόμενη ιστορία που θα ήθελα να δω στα ράφια των βιβλιοπωλείων.

Μπορεί ένας συγγραφέας να ζήσει στην Ελλάδα από αυτό που κάνει;

Πηνελόπη Κουρτζή: Στην Ελλάδα, το να ζήσει κανείς αποκλειστικά από τη συγγραφή είναι μια διαδρομή γεμάτη προκλήσεις. Η αγορά του βιβλίου είναι μικρή, οι αναγνώστες αν και αφοσιωμένοι είναι περιορισμένοι, η ψηφιακή εποχή έχει εισβάλλει στην κοινωνία μας για τα καλά και η εκτίμηση προς την τέχνη του λόγου δεν έχει ακόμα το βάρος που της αξίζει. Όμως, όταν η συγγραφή είναι τρόπος ύπαρξης, προσομοιάζει πιο πολύ με ανάγκη παρά με επιλογή. Όσο δύσκολο κι αν είναι, όσο και αν χρειαστεί να βρεις και παράλληλους τρόπους να βιοποριστείς ενίοτε, δεν μπορείς να κάνεις αλλιώς. Και γι’ αυτό το στοίχημα δεν είναι απλώς η επιβίωση, αλλά η συμβολή στην αλλαγή: να καλλιεργηθεί η φιλαναγνωσία, να μεγαλώσει το κοινό των ανθρώπων που βρίσκουν στα βιβλία έναν ολόκληρο κόσμο. Αν δεν μπορούμε να ζήσουμε από τη συγγραφή, ας ζήσουμε για αυτήν.

Ποιοι είναι μερικοί από τους αγαπημένους σας συγγραφείς;

Πηνελόπη Κουρτζή: Οι αγαπημένοι συγγραφείς μοιάζουν με τους παλιούς φίλους: κάποιοι είναι πάντα εκεί, αναλλοίωτοι, ενώ άλλοι εμφανίζονται την κατάλληλη στιγμή για να σου πουν ακριβώς αυτό που χρειάζεσαι να ακούσεις. Αν έπρεπε να αναφέρω ονόματα αυτή θα ήταν μία τεράστια απάντηση που δεν ξέρω κιόλας αν θα τελείωνε.. Σίγουρα μπορώ να πω πως τα τελευταία χρόνια δίνω προτεραιότητα να διαβάζω όσους περισσότερους Έλληνες συγγραφείς μπορώ και ψάχνω να ανακαλύψω νέες φωνές και να τις γνωρίσω! ‘Έχω πάντα ως ενδοβολές τους Γάλλους κλασσικούς, ενώ τα βράδια συνήθως ακούω ξένους συγγραφείς σε audiobooks και αγαπώ πολύ τους Ισπανούς όπως τον Χουάν Γκόμεθ Χουράδο και τον Χαβιέρ Καστεχόν.

Τι συμβουλή θα δίνατε σε έναν νέο συγγραφέα σήμερα;

Πηνελόπη Κουρτζή: Γράψε σαν να μην σε διαβάζει κανείς και ξαναγράψε σαν να σε διαβάζουν όλοι! Άφησε τις λέξεις να σε βρουν εκεί που δεν το περιμένεις και μην τις επιδιώκεις, —σε μια συζήτηση που άκουσες κατά λάθος, σε ένα βλέμμα στο μετρό, σε μια σκιά που άλλαξε σχήμα στον ήλιο. Και κυρίως, μη φοβάσαι να είσαι κακός συγγραφέας στην αρχή. Η πρώτη εκδοχή κάθε ιστορίας είναι σαν τον σπόρο, άμορφη, ακατέργαστη. Όπως και τα πολυτιμότερα διαμάντια.

Τι πιστεύετε πως μπορεί να δώσει στον αναγνώστη «Το Κορίτσι της Παραλίας» στον αναγνώστη; Είναι η ανάγνωση μία ιερή εμπειρία;

Πηνελόπη Κουρτζή: Πιστεύω πως θα του δώσει μία ανατρεπτική ιστορία, αρκετά διαφορετική από ότι έχει διαβάσει ως τώρα. Θα τον βάλει ακόμα πιο βαθιά στο σύμπαν της «Παραλίας» και σε νέα μυστικά της και γεγονότα, θα τον μυήσει σε ιστορικά
δρώμενα κρυφά, σε διάσημους εκκεντρικούς έρωτες, ποίηση και μουσική. Και πάνω
από όλα θα τον καλέσει να στοχαστεί μαζί μου πάνω στα δύο μηνύματα που
διατρέχουν το βιβλίο και κινούν τα νήματα των δύο ηρώων. Στο μήνυμα της Στέλλας
η οποία έρχεται στις σελίδες αυτές για να μας δείξει πως «ακόμα και στην άκρη του
κόσμου να σε πετάξουν, αν είσαι προορισμένος για κάτι θα το κάνεις». Και στο
μήνυμα του Φρέντι, ο οποίος θα μας μεταφέρει στο δικό του κόσμο όπου η πεποίθηση
του είναι πως, «για να σώσεις την ανθρωπότητα, αρκεί να θέλεις να σώσεις ένα και
μόνο άνθρωπο». Όσο για το αν η ανάγνωση είναι ιερή; Θα μπορούσε να πει κανείς χαριτολογώντας πως ίσως να είναι το πιο κοσμικό είδος ιερότητας. Δεν χρειάζεται να
σκύψεις το κεφάλι ή να ανάψεις κεριά. Αρκεί να ανοίξεις ένα βιβλίο και να χαθείς
μέσα του. Γιατί κάθε φορά που χάνεσαι σε μια ιστορία, βρίσκεις ένα κομμάτι του
εαυτού σου.