Η documenta 14 ξεκινά στην Αθήνα με πολιτικό στίγμα από το Πάρκο Ελευθερίας
Με πολιτικές και κοινωνικές «Ασκήσεις Ελευθερίας», σε έναν χώρο που η ιστορία του συνδέθηκε με τα βασανιστήρια της χούντας των συνταγματαρχών, στο Πάρκο Ελευθερίας, ανοίγουν στο κοινό από τις 14-24 Σεπτεμβρίου οι δημόσιες δράσεις της documenta 14.
Η διάσημη έκθεση σύγχρονης Τέχνης θα διεξαχθεί την ερχόμενη άνοιξη όχι μόνο στο Κάσελ (Kassel) της Γερμανίας αλλά, για πρώτη φορά και εκτός έδρας στην ελληνική πρωτεύουσα, με μότο «Μαθαίνοντας από την Αθήνα».
Σε τι συνίστανται οι «Ασκήσεις Ελευθερίας»; Πρόκειται για μια δέσμη από περφόρμανς, δημόσιες συζητήσεις, προβολές, ομάδες ανάγνωσης, εργαστήρια, ιστορικές ξεναγήσεις, ενταγμένες στην «Βουλή των Σωμάτων», όπως τιτλοφορείται το δημόσιο πρόγραμμα της documenta 14. Και όσο πλησιάζουν τα κοινά εγκαίνια της έκθεσης σε Κάσελ και Αθήνα, τον Απρίλιο του 2017, οι δράσεις θα εντείνονται.
Ποιο είναι το νόημα των «Ασκήσεων Ελευθερίας»; Πάντως, ούτε έκθεση ούτε συνέδριο, ούτε χώρος διασκέψεων, διευκρινίζουν οι διοργανωτές.
Προσκάλεσαν στο πρότζεκτ 45 συμμετέχοντες από διάφορες ειδικότητες –εικαστικούς, σκηνοθέτες, ιστορικούς, ηθοποιούς–, φιλοδοξώντας να μεταμορφώσουν το Πάρκο Ελευθερίας σε μια πειραματική, δημόσια σφαίρα, μέσα από τον λόγο, την κίνηση και τη ζωντανή παρουσία.
Σταθερή έμπνευσή τους είναι η αντίληψη του Γάλλου φιλόσοφου Μισέλ Φουκώ για την ελευθερία, όχι ως ατομική ιδιοκτησία ούτε ως φυσικό δικαίωμα αλλά ως πρακτική.
«Η δημοκρατία και η ελευθερία δεν είναι δεδομένες στον δημόσιο χώρο. Είναι αξίες πολύτιμες για την κοινωνία που φαίνεται ότι υποχωρούν και πρέπει να τις προστατεύουμε», έλεγε νωρίτερα σήμερα στη συνέντευξη Τύπου για την παρουσίαση του προγράμματος ,ο ακτιβιστής εικαστικός, συγγραφέας Πολ Πρεσιάδο (Paul Preciado), υπεύθυνος για το πρόγραμμα της documenta 14 σε δημόσιους χώρους.
Ισπανικής καταγωγής ο ίδιος, έχει συνείδηση της Ιστορίας στην μετάβαση από την δικτατορία στην δημοκρατία, σε Ισπανία, Πορτογαλία, Ελλάδα και την εξέλιξή τους από το 1974 στην οικονομική και κοινωνική κρίση της εποχής μας.
Εξάλλου η «Βουλή των Σωμάτων» αφήνεται στο ρεύμα της Ιστορίας. Περνά από το παρελθόν και την ιστορική μνήμη στο παρόν και αναζητά τρόπους για την αναδιοργάνωση της δημόσιας σφαίρας.
Στο Μουσείο Αντιδικτατορικής Δημοκρατικής Αντίστασης (το παλιό αρχηγείο της στρατιωτικής αστυνομίας ΕΑΤ-ΕΣΑ) ο αρχιτέκτονας Ανδρέας Αγγελιδάκης δημιούργησε για την documenta το... κτίριο της «Βουλής των Σωμάτων» ονόματι Demos (Δήμος): μια μαλακή κατασκευή από 68 μπλοκ ερειπίων που μπορούν να συναρμολογηθούν με διαφορετική διάταξη για πολλαπλές εφήμερες αρχιτεκτονικές.
«Σαν σκαλοπάτια που παραπέμπουν στην Βουλή της Πνύκας, επειδή μ' αυτά χτίστηκε η δημοκρατία. Το χρώμα και το σχέδιο τους θυμίζει τσιμεντένιο σκελετό, όπως η οικιστική ανάπτυξη της Αθήνας που εξασφάλισε την δεκαετία του 50 και 60 την δημοκρατία στους Έλληνες καθώς απέκτησαν σπίτι αφήνοντάς την όμως αυθαίρετη και ημιτελή», παρατήρησε ο Ανδρέας Αγγελιδάκης.
Χωρίς ατομικά καθίσματα, χωρίς σταθερή αρχιτεκτονική, μακριά από τη λογική του καταναλωτικού πολιτισμού, οι διοργανωτές της documenta προσκαλούν το κοινό να συμμετάσχει σε 34 Ασκήσεις Ελευθερίας, που έχουν στόχο – όπως λένε οι ίδιοι– «να συνθέσουν μια queer αντιαποικιακή ευρωπαϊκή συμφωνία με αφετηρία τη δεκαετία του 1960 έως σήμερα, εμπλέκοντας στον διάλογο και φέρνοντας στο προσκήνιο αντιφρονούσες, ετερογενείς και αποσιωπημένες αφηγήσεις».
Τις δράσεις της documenta σε κτίριο του δήμου χαιρέτησε ο δήμαρχος Αθηναίων Γιώργος Καμίνης:
Η documenta 14 αποτελεί πέραν της πολιτιστικής της διάστασης, την αφορμή για κρίσιμες ζυμώσεις, συμμετοχή στα κοινά και στη δημόσια σφαίρα, πεδίο αναζήτησης των παραμέτρων των δομικών αλλαγών, αλλά και το έναυσμα για την ενίσχυση της τουριστικής κίνησης στην Αθήνα.
Ο καλλιτεχνικός διευθυντής της documenta 14 Άνταμ Σίμτσικ (Adam Szymczyk) δήλωσε στη συνέντευξη Τύπου:
Ανοίγοντας αυτό το κτίριο που ευγενικά μας παραχώρησε ο δήμος Αθηναίων, επιτελούμε ουσιαστικά την πρώτη Δημόσια Πράξη της documenta 14 και ως τα εγκαίνια της έκθεσης, τον Απρίλιο του 2017 θα ακολουθήσουν και άλλες. Επιδίωξη μας από την αρχή ήταν να δουλέψουμε μαζί με δημόσιους φορείς και οργανισμούς της πόλης. Έχουμε ήδη συνάψει πολλές τέτοιες συνεργασίες και η συνεργασία αυτήν παραμένει ανοιχτή.
Στις δημόσιες δράσεις της documenta συμμετέχουν οι εξής:
Αδέσποτες Σκύλες, AMOQA (Athens Museum of Queer Arts), Ανδρέας Αγγελιδάκης, Άννα Αποστολλέλη, Αρχεία Σύγχρονης Κοινωνικής Ιστορίας (ΑΣΚΙ), Hawzhin Azeez, Άντζελα Μπρούσκου, Rüzgâr Buşki, Clémentine Deliss, Linnea Dick, Maria F. Dolores, Θέατρο Δωματίου, Bonita Ely, Παναγιώτης Ευαγγελίδης, Daniel García Andújar, Macarena Gómez-Barris, Στάθης Γουργουρής, Irena Haiduk, Jack Halberstam, Candice Hopkins, Regina Josι Galindo, Αρχηγός Robert Joseph, Νέλλη Καμπούρη, Βαγγέλης Καραμανωλάκης, Κωστής Καρπόζηλος, Κωστής Κορνέτης, Sevval Kılıç, Κατερίνα Λαμπρινού, Quinn Latimer, Πράσινη Λεσβία, Ana Longoni, MiniMaximum ImproVision, Naeem Mohaiemen, Antonio Negri, Gizem Oruç, Νένη Πανουργιά, Άννα Παπαέτη, Jørgen Flindt Pedersen, Paul B. Preciado, Judith Revel, Τάσος Σακελλαρόπουλος, Γεωργία Σαγρή, Niillas Somby, Annie Sprinkle και Beth Stephens, Erik Stephensen, Adam Szymczyk, Diana Taylor, Πρόδρομος Τσινικόρης, Μαργαρίτα Τσώμου, Ειρήνη Βακαλοπούλου, Ιωάννα Βόγλη, Τίνα Βορεάδη, Παντελής Βούλγαρης, Sergio Zevallos.
Για περισότερες πληροφορίες του προγράμματος στην ιστοσελίδα www.documenta14.de.