Τα αριστουργήματα της Αναγέννησης που έγιναν οι πρώτες «viral εικόνες»

Καθώς η περιοχή έγινε κόμβος καπιταλιστικής και αποικιοκρατικής ευημερίας - συμπεριλαμβανομένου του σημαντικού ρόλου της στο δουλεμπόριο της ισπανικής και της πορτογαλικής αυτοκρατορίας - οι πόλεις της Αμβέρσας, της Μπριζ και της Γάνδης μετατράπηκαν σε κοσμοπολίτικους κόμβους. Αυτό σηματοδότησε μια σημαντική στιγμή στην ιστορία της τέχνης, που οδήγησε τους καλλιτέχνες να αποκτήσουν φήμη και τους πίνακες να γίνουν αντικείμενα πόθου.

• Διαβάστε επίσης: Το Εθνικό Μουσείο της Δανίας επιστρέφει ιθαγενή μανδύα στη Βραζιλία ύστερα από 300 χρόνια

Σε αντίθεση με το να δημοσιεύει φωτογραφίες από διακοπές στο Αμάλφι ή έναν πολυτελή γάμο στο Instagram σήμερα, ένας ανερχόμενος συλλέκτης της εποχής που αναζητούσε την προσοχή του κοινού θα μπορούσε να επιδείξει τον πλούτο του με ένα πορτρέτο του που ακτινοβολούσε επιδεικτικό θρίαμβο και ευημερία. Πάρτε για παράδειγμα έναν πίνακα των μέσων του 17ου αιώνα της Michaelina Wautier, ο οποίος απεικονίζει έναν αριστοκράτη με μαύρο μεταξωτό πουκάμισο να ποζάρει μπροστά από έναν πίνακα που είχε ζωγραφίσει ο Rubens.

Αυτή η νέα κατηγορία συλλεκτών εγκαινίασε την αγορά τέχνης που αναγνωρίζουμε σήμερα. Απελευθερωμένοι από τη μακροχρόνια παράδοση της δημιουργίας έργων κατόπιν αιτημάτων για θρησκευόμενους και αριστοκράτες θαμώνες, οι καλλιτέχνες άρχισαν να φτιάχνουν πίνακες ζωγραφικής βάσει προδιαγραφών — για να προωθηθούν και να πωληθούν από ένα νεοσύστατο τότε επάγγελμα: τον έμπορο έργων τέχνης.

Οι σκηνές της εποχής ήταν τόσο θεϊκές όσο και εγκόσμιες, από τη φωτεινή σκηνή της γέννησης του Χανς Μέμλινγκ, περίπου το 1480, μέχρι την απεικόνιση του Μπρούγκελ μιας θυμωμένης συζύγου που μεταφέρει στο σπίτι τον μεθυσμένο σύζυγό της, περίπου το 1620. Η δημοτικότητα μιας σκηνής ή ενός θέματος θα μπορούσε να προκαλέσει 10 ή περισσότερες παρόμοιες εκδοχές — είτε για μεθυσμένους καβγάδες στο μπαρ είτε για το μωρό Ιησού.

Καθώς η ολοένα αυξανόμενη τάξη των νέων κυνηγούσε την ανάλαφρη εικονογράφηση της καθημερινότητας για να επιδείξει τον πλούτο, η αυξανόμενη προβολή της τυπογραφικής μηχανής ενίσχυσε την κυκλοφορία αυτών των σαγηνευτικών πινάκων από τα σπίτια των συλλεκτών σε εκείνα των καθημερινών ανθρώπων, ακόμη και στους δρόμους. Με άλλα λόγια, αυτή η νέα μέθοδος μαζικής διάδοσης τους έκανε «viral»

Ακόμη κι εκείνη την εποχή όμως οι ψευδείς πληροφορίες εξαπλώθηκαν επίσης στη συνείδηση ​​του κοινού μέσω «κακών» εικόνων. Οι δόλιες αφηγήσεις για τους αυτόχθονες πληθυσμούς, όπως ότι ο κανιβαλισμός ήταν διάχυτος μεταξύ των φυλών των Ινδιάνων της Αμερικής, βοήθησαν να δικαιολογηθεί ο αποικισμός του νέου κόσμου.

Η παραπληροφόρηση και η προπαγάνδα της εποχής περιλαμβάνει έργα τέχνης που απεικονίζουν αυτόν τον φόβο - συμπεριλαμβανομένου του χαρακτικού του Jan van der Straet στα τέλη του 16ου αιώνα με τον Ιταλό εξερευνητή Amerigo Vespucci να συναντά ανθρώπους που ψήνουν ένα ανθρώπινο πόδι - και κάνει μια ισχυρή υπόθεση σχετικά με τον αντίκτυπο μιας παραπληροφορημένης εικόνας, είτε φιλοτεχνημένη με ιμπεριαλιστικές στρατηγικές τότε ή τώρα μέσω του AI.

Με πληροφορίες από: Were these Renaissance masterpieces some of the world’s first ‘viral images’?