Η άγνωστη μουσική πτυχή του Μαρσέλ Ντουσάμ, του πιο διάσημου μοντέρνου καλλιτέχνη
Ο εικαστικός Marcel Duchamp.
Wikipedia/Man RayΤι άλλο μπορείς να κάνεις όταν έχεις ήδη μπλέξει με σχεδόν κάθε μορφή τέχνης; Η αποστολή να αναστατώσει τον κόσμο της τέχνης δεν τελειώνει ποτέ. Ο Μαρσέλ Ντουσάμ τα έκανε όλα στη ζωή του από γλυπτική και ζωγραφική μέχρι και... μουσική.
Καθώς άρχισε να νιώθει ότι ο κόσμος της avant-garde γινόταν τεμπέλικος και χωλός, ο Duchamp είπε να βάλει το λιθαράκι του και στην μουσική. Στο πλαίσιο της εναρκτήριας έκθεσης της Εταιρείας Ανεξάρτητων Καλλιτεχνών, η οποία επρόκειτο να πραγματοποιηθεί στο Grand Central Palace στη Νέα Υόρκη, ο καλλιτέχνης έδειξε το διάσημο πλέον έργο τέχνης «ουρητήριο».
Η κρίσιμη λεπτομέρεια του «The Fountain» είναι ότι το υπέγραψε. Όχι με το δικό του όνομα, ωστόσο, αλλά στο όνομα του R. Mutt ως αναφορά στη Mott Works, το όνομα ενός μεγάλου κατασκευαστή ειδών υγιεινής. Με αυτή την απλή υπογραφή, μιμούμενος την υπογραφή του καλλιτέχνη σε κλασικά έργα, ο Ντουσάμ έλεγε ναι, αυτό είναι τέχνη. Γιατί; Επειδή το δήλωσε ότι είναι.
Εν ολίγοις ο Ντουσάμ είπε ότι οτιδήποτε μπορεί να είναι τέχνη αν αποφασίσεις ότι είναι τέχνη.
Με αυτό το ήθος κατά νου, ολόκληρη η καριέρα του Ντουσάμ διαβάζεται ως έκφραση του απεριόριστου πεδίου του τι μπορεί να είναι η τέχνη. Δεν άφησε κανένα μέσο ανέγγιχτο, χωρίς να βλέπει τίποτα εκτός ορίων για τη δημιουργικότητά του. Αυτό περιελάμβανε, μεταξύ 1912 και 1915, τον κόσμο της μουσικής.
Οι ριζοσπάστες καλλιτέχνες υπήρχαν πάντα στον κόσμο της μουσικής. Η Γιόκο Όνο είναι ίσως το πιο διάσημο παράδειγμα καλλιτέχνη μουσικών performances, με τον συνομήλικό της Τζον Κέιτζ να είναι ένα άλλο όνομα με βαθιά επιρροή. Αλλά πίσω στη δεκαετία του 1910, ο Duchamp ήταν ένας τολμηρός εμπνευστής που γενιές performer αναφέρουν έκτοτε.
Όπως ήταν αναμενόμενο, οι συνθέσεις του είναι περίεργες. Με μηδενική μουσική κατάρτιση, εφάρμοσε το ίδιο επαναστατικό πνεύμα στα κομμάτια του που έκανε στην τέχνη του, φτιάχνοντας δύο μουσικά έργα και ένα εννοιολογικό κομμάτι που περιγράφεται ως «μια νότα που υποδηλώνει ένα μουσικό χάπενινγκ», ό,τι κι αν σημαίνει αυτό.
Συντριπτικά, όμως, τα κομμάτια ήταν παιχνιδιάρικα. Ακριβώς όπως η ανόητη φύση του «The Fountain», η μουσική του είχε τις ρίζες του στην ιδέα ότι τα πράγματα δεν χρειάζεται να είναι τόσο σοβαρά.