ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ

Η γαλλική ταινία που ενέπνευσε τη «Λάμψη» του Στάνλεϊ Κιούμπρικ

Η γαλλική ταινία που ενέπνευσε τη «Λάμψη» του Στάνλεϊ Κιούμπρικ
Ο Αμερικανός σκηνοθέτης Στάνλεϊ Κιούμπρικ στα γυρίσματα της ταινίας «The Shining». Associated Press/Uncredited

Όσο αληθές κι αν είναι ότι δεν υπήρξε ποτέ κανείς να κάνει ταινίες όπως ο Kubrick, δεν μπορούμε να μη παρατηρήσουμε πως κι εκείνος έχει επηρεαστεί από κάπου. Ο καθένας παίρνει τουλάχιστον ένα μικρό δείγμα, αν όχι πολύ περισσότερο, από σκηνοθέτες του παρελθόντος, και όποιος λέει ότι δεν το κάνει είναι σχεδόν βέβαιο ότι ψεύδεται. Ακόμη και ο Kubrick κάποιον «αντιγράφει» - πάντα με την καλή έννοια.

Ειδικά για το The Shining, ωστόσο, τα «δακτυλικά αποτυπώματα» του Last Year in Marienbad του Alain Resnais, βρίσκονται παντού απλωμένα στην ταινία. Το Last Year in Marienbad ήταν μια κομβική στιγμή για το γαλλικό Νέο Κύμα που πυροδότησε τις δημιουργικές φωτιές αμέτρητων άλλων σπουδαίων σκηνοθετών και αυτό ποτέ δεν ήταν πιο εμφανές όταν κανείς βλέπει τους δαιδαλώδεις διαδρόμους του σπηλαιώδους Outlook Hotel στο The Shining.

Το Last Year in Marienbad έχει δημιουργηθεί με μία πειραματική, μη γραμμική, ονειρική προσέγγισή στην αφήγηση, με την ουσία της ιστορίας να επικεντρώνεται σε ανώνυμους αριστοκράτες που παρασύρονται σε έναν ιστό κραιπάλης, λαγνείας και απώλειας στην πορεία της ταινίας. Ο Akira Kurosawa είχε πει πως είναι μια από τις αγαπημένες του ταινίες. Κι αυτό φυσικά δεν είναι τυχαίο μιας και είναι ξεκάθαρο πόσο πολύ έχει επηρεαστεί ο ίδιος ο Kubrick.

Στο The Shining, κάποιες λήψεις μοιάζουν πολύ με το ύφος κινηματογράφησης του Last Year in Marienbad, αλλά η καθεμία διαδραματίζεται στους στριφογυριστούς διαδρόμους ενός στολισμένου ξενοδοχείου που κουβαλά τον αέρα ενός δυσοίωνου αισθήματος. Φυσικά ο Kubrick ήταν πολύ προσεχτικός στην «αντιγραφή» του αλλά αένα εκπαιδευμένο αισθητικά μάτι μπορεί να το «πιάσει».

Ο Kubrick όμως αν ξέρει σίγουρα να σκηνοθετεί, ξέρει επίσης και να «αντιγράφει» με σωστό τρόπο. Όπως αποκάλυψε το The Harvard Crimson, ο Resnais δεν ήταν τόσο ένθερμος για το σύνολο των εργασιών του Kubrick. «Δεν μπορώ να καταλάβω γιατί δεν απολαμβάνω πια το Clockwork Orange στο τέλος. «Δεν ήμουν ικανοποιημένος με το αποτέλεσμα», είπε. «Πιστεύω ότι θα μπορούσε να χρησιμοποιήσει περισσότερη ταχύτητα».

Χάρη στη σθεναρή άρνησή της σαν ταινία να δώσει τις κατάλληλες απαντήσεις στα πολλά ερωτήματα που έθεσε, το Last Year in Marienbad δημιούργησε ένα πέπλο μυστηρίου γύρω του, από τη στιγμή της κυκλοφορίας του το 1961.