Πώς ο Vincent van Gogh ενέπνευσε μια από τις πιο κλασικές σκηνές του Stanley Kubrick

Το Κουρδιστό Πορτοκάλι είναι γεμάτο με πολιτιστικές αναφορές πιο στενά συνδεδεμένες με τη μουσική. Το «Singin in the Rain» και οι συνθέσεις του Μπετόβεν έχουν τεράστια σημασία στην πλοκή, που εξετάζει με ένα ζοφερό τρόπο την ελεύθερη βούληση και τη βία καθώς μετατρέπεται σε ένα εφιαλτικό ψυχολογικό πείραμα.

Αλλά η ταινία του Stanley Kubrick δημιιουργεί αυτή τη δυναμική με περισσότερους από έναν τρόπους. Ενώ οι σαδιστικές παροσμήσεις του Alex DeLarge τον οδήγησαν να βλέπει διαρκώς ταινίες σεξ και βίας, ο Kubrick χρησιμοποίησε επίσης την αισθητική λαμπρότητα του Vincent van Gogh, συνειδητοποιώντας πλήρως τη σημασία της τέχνης στον ευρύτερο πολιτισμό και χρησιμοποιώντας την για να απεικονίσει τα βασικά θέματα της ταινίας.

Ο Alex είναι ένας παραβάτης, του οποίου η συμμορία βρίσκει χαρά στην παράλογη βία. Όταν τελικά πιάνεται και τιμωρείται για τα διάφορα εγκλήματά του, φυλακίζεται και αναγκάζεται να υποβληθεί σε ένα εξίσου σαδιστικό είδος θεραπείας που έχει σχεδιαστεί για να να είναι αποτελεσματικό και να τον κάνει να αισθάνεται άρρωστος όταν του παρουσιάζονται βίαιες σκηνές.

Η ταινία του 1980 μίλησε για τα μέτρα τιμωρίας, καθώς σε μια σκηνή οι τρόφιμοι αναγκάζονται σε άσκοπους κύκλους γύρω από την αυλή της φυλακής. Ο Vincent van Gogh ζωγράφισε κάτι ανάλογο ενώ βρισκόταν σε ένα άσυλο του Saint-Rémy και δεν είναι τυχαίο ότι ο Kubrick χρησιμοποίησε έναν από τους πιο πολύπαθους καλλιτέχνες στην ιστορία για να υλοποιήσει το όραμά του για την τραγική ανθρώπινη κατάσταση.

Οι άντρες στον πίνακα σκοντάφτουν σε μια κυκλική πορεία, που δεν διακρίνεται παρά μόνο από το ύψος τους. Είναι ένας ομοιόμορφος κύκλος που δεν τελειώνει ποτέ, εμπνευσμένος από την εκδοχή ενός εξίσου σκοτεινού καλλιτέχνη. Ο Gustave Doré δημιούργησε το «London: A Pilgrimage» σε μια προσπάθεια να απαθανατίσει την πόλη στην πιο αυθεντική και σκληρή της κατάσταση και επέλεξε να απεικονίσει μια αυλή γυμναστικής στο Newgate.

Τόσο η σκηνή του Kubrick όσο και το έργο του Vincent van Gogh θυμίζουν επίσης το «The Ballad of Reading Gaol» του Oscar Wilde «Περπάτησα, με άλλες ψυχές να πονούν / Μέσα σε ρινγκ / Και αναρωτιόμουν αν ο άνθρωπος είχε κάνει / Ένα σπουδαίο ή μικρό πράγμα», ένα βασανισμένο ποίημα που χρησιμοποιεί τον ατελείωτο κυκλικό περίπατο ως τρόπο να τονίσει το πώς εγκλωβίστηκαν οι κρατούμενοι και τελικά οι ίδιοι οι άνθρωποι μέσα στις κοινωνίες.

Στην εικόνα του Vincent van Gogh, ένα πρόσωπο κρυφοκοιτάζει: ένας άντρας στο κέντρο με κόκκινα μαλλιά και άρρωστη όψη. Το πρόσωπό του είναι σχεδόν πράσινο και ο ίδιος φαίνεται σχεδόν ξεπλυμένος. Η σκηνή που δανείστηκε ο Kubrick από τον πίνακα του van Gogh είναι κλειστοφοβική, οι επιβλητικοί ψηλοί τοίχοι που ζωγράφισε ο van Gogh μεταφερθηκαν στο πλατό για να μεταφράσουν πόσο σφιχτά εγκλωβισμένοι ήταν οι κρατούμενοι.

Αν και ο Kubrick είπε κάποτε ότι οι ταινίες θα μπορούσαν να μεταφέρουν συναισθήματα και διάθεση με τρόπο που «καμία άλλη μορφή τέχνης δεν μπορεί να ελπίζει να κάνει ποτέ», το χέρι του van Gogh ενέπνευσε τελικά τον σκηνοθέτη.