Το χαμένα έργα του Johannes Vermeer - Η καλά κρυμμένη ζωή του

Το μεγάλο έργο του Johannes Vermeer, το «Κορίτσι με το μαργαριταρένιο σκουλαρίκι», καλύπτεται από μυστήριο, αλλά αυτό συμβαίνει μάλλον για τα περισσότερα έργα του Ολλανδού ζωγράφου της Χρυσής Εποχής. Για αρχή, οι ιστορικοί τέχνης δεν έχουν ποτέ αναγνωρίσει τη γυναίκα και ο τίτλος του άλλαζε ανάλογα με τη χώρα ή τον αιώνα. Αν και θεωρείται ένας από τους πιο αναγνωρίσιμους πίνακες που έχουν δημιουργηθεί ποτέ, πολύ λίγα είναι γνωστά για τον υπεύθυνο καλλιτέχνη. Πέθανε με χρέη αλλά συχνά χρησιμοποιούσε άσκοπα ακριβά χρώματα. Οι περισσότεροι από τους πίνακες του τοποθετήθηκαν σε δύο δωμάτια του σπιτιού του – όσο ζούσε.

Στη διάρκεια της ζωής του, ο Vermeer ζωγράφιζε στην αφάνεια. Όμως, στα μέσα του 19ου αιώνα, δύο ιστορικοί τέχνης, ο Théophile Thoré-bürger και ο Gustav Friedrich Schwerten, δημοσίευσαν ένα αναδρομικό δοκίμιο για 66 έργα του. Το θέμα είναι ότι μόνο 34 από αυτά του έχουν αποδοθεί.

Το μεγαλύτερο μέρος του εισοδήματός του το έβγαζε από εμπορικές συναλλαγές τέχνης, γεγονός που καθιστά ακόμη πιο περίεργο το γεγονός ότι υπέγραψε μόνο τρεις από αυτούς, περιπλέκοντας σημαντικά το έργο της αξιολόγησης της δουλειάς του. Πιστεύεται ότι δεν δημιούργησε ποτέ περισσότερα από 50 έργα.

Άγνωστο παραμένει επίσης το που, πότε ή με κοντά σε ποιον μαθήτευσε ο Vermeer. Είναι πιο εύκολο να εντοπίσουμε ποιος εμπνεύστηκε άμεσα από τη δουλειά του, όπως ο Gabriel Metsu και ο Pieter de Hooch, παρά ποιος ενέπνευσε το στυλ του εξαρχής.

Ο εντοπισμός δυνητικά χαμένων πινάκων του είναι ουσιαστικά ένας εφιάλτης για όλους τους εμπλεκόμενους. Δεδομένου ότι υπάρχουν λίγες λεπτομέρειες για την προσωπική του ζωή, οι καλύτεροι ιστορικοί μπορούν απλά να κάνουν κατά προσέγγιση αναλύσεις με βάση χρόνους, τοποθεσίες και τεχνικές, κάτι που είναι εξίσου δύσκολο επειδή ο Vermeer δεν άφησε πίσω του κανένα αρχικό σκίτσο των έργων του.

Τούτου λεχθέντος, έξι (αν και οι αναφορές ποικίλλουν, και μερικές φορές γίνεται λόγος για δέκα) πίνακες του Vermeer έχουν μόνο εντοπιστεί από ιστορικά αρχεία που είτε διασώθηκαν τυχαία είτε ήταν καλά κρυμμένα. Αυτοί θεωρούνται οι «αγνοούμενοι Vermeer».

Όλοι οι θαυμαστές του Vermeer μπορούν να ελπίζουν ότι μια μέρα, νέες πληροφορίες θα έρθουν στο φως και θα αναδείξουν το μικρό αλλά σημαντικό έργο του.