Το μυστήριο πίσω από το αριστούργημα του Ψυχρού Πολέμου του Stanley Kubrick

Το 1999, ένας ρεπόρτερ από το Scientific American ρώτησε τον 91χρονο φυσικό Edward Teller αν ήταν αλήθεια ότι ήταν το πραγματικό πρότυπο για τον Dr. Strangelove, τον ανατριχιαστικό επιστημονικό σύμβουλο που υποδύθηκε ο Peter Sellers στην ταινία του Stanley Kubrick, Dr Strangelove (SOS Πεντάγωνο Καλεί Μόσχα).

Οι φήμες υπήρχαν από την κυκλοφορία της ταινίας στις 29 Ιανουαρίου 1964. Άλλωστε, ο Edward Teller είχε δουλέψει με τον Oppenheimer για την ατομική βόμβα και συνέχισε να πρωτοστατεί στις έρευνες.

Είχε μια τρομακτική φήμη και μια ουγγρική προφορά τόσο έντονη όσο η γερμανική του Dr. Strangelove. Όταν ο Teller έγινε ξανά πρωτοσέλιδο στη δεκαετία του 1980 ως ο εγκέφαλος πίσω από την λεγόμενη αμυντική πρωτοβουλία του Προέδρου Reagan με το όνομα «Πόλεμος των Άστρων», αρκετές εφημερίδες τον αποκάλεσαν «ο πραγματικός Dr. Strangelove».

Το αριστούργημα του Kubrick είναι μια φρικιαστική κωμωδία με «θανατηφόρα» ειρωνεία φτιαγμένη με την μαεστρία του μεγάλου σκηνοθέτη. Πριν από τον Dr Strangelove, η μόνη σημαντική ταινία για τον πυρηνικό πόλεμο που τελειώνει τον κόσμο ήταν το ζοφερό, ελεγειακό On the Beach του Stanley Kramer, του 1959.

Ο Kubrick είδε την αξία στο να το κάνει μία ειρωνική αντιπολεμική ταινία. «Θα ήταν παράλογο να συνοψίσουμε τον σύγχρονο κόσμο σε μία μόνο λέξη», έγραψε στις σημειώσεις του. «Η μόνη αληθινά δημιουργική απάντηση σε αυτό είναι το κωμικό όραμα της ζωής».

Η ταινία είναι γεμάτη με αξέχαστες σκηνές, ατάκες και ερμηνείες, αλλά τίποτα δεν είναι τόσο αξέχαστο όσο ο ίδιος ο Dr Strangelove: ο απαίσιος, ανήθικος πυρηνικός επιστήμονας που τρέφεται από την τρέλα και την μανία για τη νίκη.

Η ταινία λέγεται πως είναι εμπνευσμένη από πραγματικά γεγονότα μέσα στο Πεντάγωνο, στα οποία είχε πρόσβαση ο ίδιος ο Kubrick μέσω ενός καλού του φίλου που είχε διασυνδέσεις στην κυβέρνηση των ΗΠΑ εκείνο τον καιρό, την εποχή όπου ο Ψυχρός Πόλεμος ήταν στο ζενίθ του.

Τα πέντε πιθανά μοντέλα του Strangelove – Teller, Von Neumann, Kissinger, Von Braun και Kahn – είχαν ομοιότητες. Όλοι δούλεψαν στην ανάπτυξη όπλων ή στη στρατηγική του Ψυχρού Πολέμου, όλοι εκτός από τον Kahn και είχαν πυκνές ευρωπαϊκές προφορές.

Ο Teller και ο Von Neumann, δύο από τους λαμπρούς Ούγγρους πρόσφυγες που εργάστηκαν στο Manhattan Project, υποστήριξαν και οι δύο ότι η επιδίωξη της γνώσης ήταν το υπέρτατο καθήκον ενός επιστήμονα, ανεξάρτητα από τις συνέπειες. «Δεν θέλω τη βόμβα υδρογόνου γιατί θα σκότωνε περισσότερους ανθρώπους», επέμεινε κάποτε ο Teller. «Ήθελα τη βόμβα υδρογόνου γιατί ήταν καινούργια… Φοβάμαι την άγνοια».

Τελικά η ταινία του Kubrick έμεινε για πάντα στην ιστορία, ακριβώς όπως και η ανακάλυψη της ίδιας της φονικής βόμβας, μόνο που ο κόσμος θα θυμάται το αριστούργημα του σκηνοθέτη σαν κάτι που μόνο καλό έφερε στον κόσμο.